Koronavirüs vergi önlemlerini de beraberinde getirdi

Elif Karaca | 03/03/2020 | (Tüm Yazılar)

Dünyayı hızla etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı hızla artarken, salgının küresel ekonomiye maliyeti konusunda da çok yüksek tutarlar telaffuz ediliyor. Çin'in Hubei eyaletine bağlı Vuhan kentinde ortaya çıkan virüsten vaka ve ölü sayısı bazında Çin dışında en çok etkilenen ülkelerin başında İran ve İtalya geliyor. Başta dünya ekonomisine yön veren ABD olmak üzere çok sayıda ülke ciddi ekonomik önlemler alıyor. 

Dünyanın ikinci büyük ekonomisi konumunda bulunan ve küresel imalat sanayiinin kalbi olarak tanımlanan Çin’in salgının ardından vergilendirmeyle ilgili olarak aldığı önlemleri bugün yayınlanan Vergide Gündem dergisi mart sayımızda detaylı olarak bulabilirsiniz. Biz bu yazımızda ABD ve diğer ülkelerin üzerinde çalıştıkları önlemlere değineceğiz.

ABD’de değerlendirme aşamasında

Salgınla ilgili endişelerin etkisiyle para piyasalarında yaşanan kayıplar ve virüsün oluşturabileceği makroekonomik hasara dair uyarıların ardından, ABD yönetimi de yeni bir vergi indirimini değerlendirmeye başladı. ABD’nin önde gelen basın kuruluşlarında, Beyaz Saray yetkililerinin koronavirüsün ekonomiye olası etkileri karşısında önlem olarak bir vergi indirim paketi üzerinde çalışmaya başladığı yönünde haberler yer aldı. Konuyla ilgili bilgisi bulunan kaynaklara dayandırılan haberlerde, değerlendirmenin ilk aşamalarda olduğu ve henüz ortada alınmış bir karar bulunmadığının altı çiziliyor. Başkan Donald Trump’ın talimatıyla seçenekleri değerlendiren ekonomi danışmanları, vergi indirimlerinin yanı sıra Çin’e uygulanan ticari tarifelerin aşağı çekilmesi ve tıbbi ekipman üretimine teşviklerin sağlanmasının da masada olduğunu belirtiyorlar. Ancak analistler, ABD’de yaklaşan başkanlık seçimleri nedeniyle Demokratların yeni bir vergi indiriminin yasalaşmasına asla izin vermeyeceği şeklinde yorumlar yapıyor. Bu nedenle Hazine Bakanı Steve Mnuchin ve Trump’ın ekonomi başdanışmanı Larry Kudlow öncelikle Fed’in en kısa süre içinde faiz indirmesi üzerinde duruyor.

ABD Merkez Bankası (Fed) da salgının küresel ekonomi karşısında oluşturduğu tehditlerin artması nedeniyle bir açıklama yaparak faiz indirimine gidilebileceğinin sinyalini verdi. Fed Başkanı Jerome Powell tarafından yapılan açıklamada, ekonomik aktiviteye dair risklere dikkat çekilerek, durumun yakından izlendiği ve gerektiğinde ekonominin desteklenmesi için para politikası araçlarının uygun şekilde kullanılacağı ifade edildi.

Almanya’nın önlemleri

Avrupa’nın en büyük ekonomisi kabul edilen Almanya da vaka sayısının bölgede en hızlı arttığı ülkelerden biri. Çin Almanya’nın en büyük ihracat pazarları arasında yer alıyor ve Alman şirketlerinin Çin’deki tedarik zincirlerine bağımlılığı çok yüksek.    

Almanya Ekonomi Bakanı Peter Altmaier, virüsün ülke ekonomisine yansımalarının şu ana kadar sınırlı olduğunu, ancak vergilendirmeyle ilgili bazı düzenlemeler getirebileceklerini söyledi. Altmaier üzerinde çalıştıkları planın bir bölümünü, hali hazırda üzerinde anlaşılan, ancak daha ilerideki bir tarihte düşünülen bazı vergi düzenlemelerinin öne çekilmesi olarak açıklıyor. Bakanın burada sözünü ettiği düzenleme dayanışma vergisinin geri çekilmesi. Vergide Gündem dergimiz içinde geçtiğimiz yıllarda çeşitli sayılarımızda bu konudaki haberlere yer vermiştik. Federal Meclis, iki Almanya’nın birleşmesinin ardından Doğu Almanya’nın ekonomik olarak gelişimine destek amacıyla geçici olarak getirilen dayanışma vergisinin 2021’den itibaren kaldırılmasını, Kasım 2019’da onaylamıştı. Altmaier salgınla ilgili ekonomik önlemler kapsamında 2021 olarak belirlenen tarihin 6 ay öne çekilebileceğini söyledi.

Alman ekonomi yönetiminin üzerinde çalıştığı planın diğer kısmını ise kurum gelirlerinin vergilendirilmesiyle ilgili yapılabilecek değişiklikler oluşturuyor. Altmaier, salgının etkilerinin daha da derinleşmesi ve ekonominin ciddi bir tehditle karşı karşıya kalması durumunda kurumlar vergisi tarafında da değişiklik yapabileceklerini söylüyor. Ancak bu konuda henüz detaylı bilgi bulunmuyor. Almanya ekonomisi, borçlanma maliyetleri rekor düşük seviyede olmasına rağmen bir süredir resesyon riskiyle karşı karşıya.   

Turizme etkisi

Küresel ekonomik aktivite üzerinde önemli bir payı bulunan ve salgından en kötü etkilenmesi beklenen alanlardan biri de turizm olarak görülüyor. Çinli turistler, uluslararası seyahat trafiğinin çok büyük bir bölümünü oluşturuyor. Bazı ülkeler Çin vatandaşlarına yönelik seyahat kısıtlamaları getirdi bile. Önemli destinasyonlardan İtalya ve Japonya’ya yapılan seyahatlerin de bu durumdan olumsuz etkilenme ihtimali yüksek.

İtalya vergi ve mortgage ödemelerinin ertelenmesini de içeren 4 milyar dolarlık bir önlem paketi açıklarken, Malezya, Filipinler, Tayland ve Vietnam da çeşitli vergi avantajlarıyla ekonomisini salgına karşı korumak için harekete geçen diğer ülkeler olarak karşımıza çıkıyor. Küresel ekonomik önlemler çerçevesinde asıl etkiyi yaratacak olan ABD’nin alacağı önlemler ve seçim dönemi öncesinde Trump yönetiminin izleyeceği stratejinin sonuçlarını hep birlikte izleyip göreceğiz.

 

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.