Sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlülüklerine ilişkin usul ve esaslar hakkında bilgi teknolojileri ve iletişim kurumu kararı

04/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanununa dayanılarak hazırlanılan ve 02.10.2020 tarihli ve 31262 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Sosyal Ağ Sağlayıcı Hakkında Usul ve Esaslar Hakkında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu Kararı (“Kurul Kararı”) ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurum (“Kurum”) tarafından sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlülükleri ile bu yükümlülüklerin uygulanmasını ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

Açıklamalar

1. Kapsam

Kurul kararı ile belirlenen usul ve esaslar Türkiye’de günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi ve yurtdışı kaynaklı ağ sağlayıcılarını kapsamaktadır. Buna ek olarak, usul ve esasların uygulanmasında internet ortamında yapılan yayınlarda yalnızca belirli bir alanda sosyal etkileşim amaçlı içeriğe yer veren gerçek veya tüzel kişiler sosyal ağ sağlayıcı olarak değerlendirilmeyecektir. Ayrıca sosyal etkileşim amaçlı içeriği ikincil ve yan bir hizmet olarak sunan platformlar (internet siteleri, elektronik ticaret siteleri ve haber siteleri gibi) bu kararın kapsamı dışında kabul edilmiştir. Sosyal ağ sağlayıcılarının, Türkiye’den günlük erişiminin bir milyonun altında olması durumunun süreklilik arz ettiği hallerde, kapsam dışında olduğuna dair Kuruma talepte bulunabilecektir. Kurum, bu talebin uygun bulunması halinde, sosyal ağ sağlayıcısına kapsam dışında olduğunu bildirir. Kurum’un, sosyal ağ sağlayıcının Türkiye’den günlük erişiminin bir milyondan fazla olduğunu tespit etmesi halinde yeniden kapsamda olduğuna dair bildirimde bulunacağı belirtilmiştir.

2. Yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının türkiye’de temsilci bulundurma yükümlülüğü

Kurul Kararı ile yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları, gerçek veya tüzel en az bir kişiyi Türkiye’de yetkili temsilci olarak belirlemekle yükümlü kılmıştır. Temsilcinin gerçek kişi olması halinde Türk vatandaşı olması, tüzel kişi olması durumunda ise Türk mevzuatlarına göre kurulmuş olması gerekmektedir. Yetkili temsilci, yetkili makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğinin yerine getirilmesi ve kişiler tarafından 5651 sayılı Kanun kapsamında yapılacak başvuruların cevaplandırılması, raporlama yükümlülüklerini yerine getirmesi ve sosyal ağ sağlayıcının içerik veya yer sağlayıcı olmasından doğan sorumluluk ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesini sağlamak amacıyla yetkili en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemeleri gerekmektedir.

3. Temsilci bilgilerine internet sitesinde yer verme ve kurum’a bildirilmesi

Sosyal ağ sağlayıcısı, temsilcilerin Türkiye’deki tebligat adresi ile e-posta adresine kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer vermekle yükümlüdür. Buna ek olarak, kayıtlı elektronik posta adresi bulunan temsilci veya temsilcilerin bilgilerini de internet sitesinde yer vermekle yükümlüdür. Temsilcinin bu sayılan iletişim bilgilerinde değişiklik olması durumunda internet sitesinde derhal güncelleme yapması gerekmektedir. Buna ek olarak, temsilcinin kimlik ve iletişim bilgilerini Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na bildirmekle yükümlüdür. Kurum’a bildirilen bilgilerde değişiklik olması durumunda ise, bu değişiklikler derhal ve en geç yirmi dört saat içinde Kurum’a bildirilmelidir.

4. Türkiye’deki kullanıcı verilerinin Türkiye’de barındırılması

Kurul Kararı ile yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıların, Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma yönünde gerekli tedbirleri almaları gerekmektedir. Bu kapsamda, temel kullanıcı bilgileri ile Kurum tarafından bildirilebilecek hususlara ilişkin verilerin Türkiye’de barındırılması yönünde gerekli tedbirlerin alınmasına öncelik verilmesi gerekmektedir.

5. Kişiler tarafından yapılan başvurulan cevaplandırılması

Türkiye’de erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi ve yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları, 5651 sayılı Kanun’un 9 ve 9/A maddeleri kapsamındaki içeriklere yönelik olarak kişiler tarafından yapılacak başvurulara cevap vermekle yükümlüdür. Sosyal ağ sağlayıcı, kişiler tarafından yapılacak başvuruların kolaylık alınabilmesi için başvurunun Türkçe dil seçeneği ile kullanılarak yapılabilmesini sağlayacaktır. Sosyal ağ sağlayıcı, başvurulara başvurudan itibaren en geç kırk sekiz saat içinde olumlu ya da gerekçesi belirtilmek kaydıyla olumsuz cevap vermelidir. Türkçe yapılan başvuruların Türkçe cevaplanması zorunlu kılınmıştır.

6. Sosyal ağ sağlayıcısının raporlama yükümlülüğü

Kurul Kararı ile yurt içi veya yurt dışı sosyal ağ sağlayıcı, kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ve kişiler tarafından yapılacak başvurulara ilişkin istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren Türkçe hazırlanmış raporları altı aylık dönemlerle Kurum’a bildirmekle yükümlü tutulmuştur. Sosyal ağ sağlayıcı tarafından hazırlanan rapor, kişisel verilerden arındırılmak suretiyle sosyal ağ sağlayıcının kendi internet sitesinde de yayınlanması gerekmektedir.

7. Temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde uygulanacak yaptırımlar

Kurul kararı uyarınca temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi halinde ilk olarak Kurum tarafından sosyal ağ sağlayıcısına bildirimde bulunulacaktır. Bildirimden itibaren otuz gün içinde yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde, on milyon Türk Lirası idari para cezası verilecektir. İdari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içerisinde yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde, otuz milyon Türk Lirası daha idari para cezası verilecektir.

Buna ek olarak, ikinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içinde temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde, Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin, sosyal ağ sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanacaktır. Bu kapsamda, reklam yasağı kararı uyarınca, sosyal ağ sağlayıcıyla yeni sözleşme kurulamayacak ve sosyal ağ sağlayıcıya para transferi yapılamayacaktır. Reklam yasağı kararı Resmi Gazete’de yayımlanacaktır.

Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren üç ay içinde temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde Başkan, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde elli daha sonra yüzde elliden az olmamak kaydıyla yüzde doksan oranına kadar daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilecektir.

Temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülükler yerine getirildiğinde; verilen idari para cezalarının dörtte biri tahsil edilir, reklam yasağı kaldırılır, hakim kararları kendiliğinden hükümsüz kalır ve internet trafiği bant genişliğine yapılan müdahalenin sona erdirilmesi için erişim sağlayıcılara Kurum tarafından bildirim yapılır.

8. Başvuruların cevaplandırılması yükümlülüğü

Kurul Kararı’na göre, kişiler tarafından yapılan başvuruların cevaplandırılması yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya beş milyon Türk Lirası idari para cezası verilecektir. Kurum, başvurucunun şikayeti üzerine, sosyal ağ sağlayıcının başvuruları cevaplandırma yükümlülüğün yerine getirilip getirilmediğini inceler.

9. Sosyal ağ sağlayıcılarının hukuki sorumlulukları

Hukuka aykırılığı hakim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içeriğin sosyal ağ sağlayıcılarına bildirilmesi durumunda, bildirime rağmen yirmi dört saat içinde içeriği çıkarmayan veya erişimi engellemeyen sosyal ağ sağlayıcıları, doğan zararların tazmin edilmesinden sorumlu olacaktır. Bu hukuki sorumluluğun işletilmesi ve içerik sağlayıcının sorumluluğuna gidilmesi ve içerik sağlayıcıya dava açılması için sosyal ağ sağlayıcının Türkiye’den günlük erişiminin bir milyondan fazla olması şartı aranmayacaktır.

Saygılarımızla,
Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.
Erdal Çalıkoğlu