İnternet yasasındaki vergi düzenlemeleri

M. Fatih Köprü | 16/02/2014 | (Tüm Yazılar)

TBMM Genel Kurulunda 6 Şubat’ta bir yasa kabul edildi. 6518 sayılı bu yasa, aslında birçok kişi tarafından yakından takip ediliyor. Çünkü içerisinde internetle ilgili düzenlemeler yer alıyor.

Yasa, yazımızı hazırladığımız tarihte Resmi Gazete’de yayımlanmamıştı. Cumhurbaşkanı’nın incelemeleri devam ediyordu.

6518 sayılı yasa 126 maddeden oluşuyor. Dolayısıyla tamamı internetle ilgili düzenlemeler değil. Başka kanun ve kanun hükmünde kararnamelerdeki değişiklikleri de içeriyor. Yani “torba yasa” olarak adlandırılan yasalardan.

Yasada vergi ile ilgili düzenlemeler de var. Gelir ve kurumlar vergileri başta olmak üzere, KDV, ÖTV, harçlar ve özel iletişim vergileri gibi çeşitli vergilerle ilgili değişiklikler içeriyor. Bu hafta söz konusu değişikliklerden önemli olduğunu düşündüğümüz bazılarını özetlemeye çalışacağız.

Buluşun satışına istisna

Yeni yasa ile gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Türkiye’de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşlardan elde edilen bazı kazançlar için istisna uygulaması getiriliyor. Bu istisna 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren elde edilen kazanç ve iratlar ile bu tarihten itibaren yapılacak vergi kesintilerine uygulanacak.

Buna göre söz konusu buluşların;

a.     Kiralanmasından,

b.     Devir veya satışından,

c.     Türkiye’de seri üretime tabi tutularak pazarlanmasından,

sağlanan kazançların yarısı kurumlar vergisinden istisna olarak değerlendirilecek.

Bu yüzde 50’lik istisna, Türkiye’de gerçekleştirilen üretim surecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmına da uygulanacak.

Diğer taraftan buluşa yönelik hakların ihlal edilmesi neticesinde elde edilen gelirler ile buluş nedeniyle alınan sigorta veya diğer tazminatlar da istisna uygulaması kapsamında değerlendiriliyor.

Kimler yararlanabilir

İstisna uygulamasından yararlanacak kişilerin, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgahı olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişi olması şartı var. Bunun yanında Paris Anlaşması hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler ile karşılıklılık ilkesi çerçevesinde T.C. vatandaşlarına patent ve/veya faydalı model belgesi koruması tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler de bu istisna uygulamasından yararlanabiliyorlar.

İstisna uygulamasına konu buluşun da, patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınan buluşlar arasında yer alması ve buluşa ilişkin incelemeli sistem ile patent veya araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesi alınması gerekiyor.

İstisnadan yararlanabilmek için ayrıca ilk yıl, buluşun oluşturacağı katma değer dikkate alınarak devir veya satış halindeki değerinin tespitine yönelik Maliye Bakanlığı tarafından değerleme raporu düzenlenmesi de gerekiyor.

Patent tarihinden itibaren

İstisna uygulamasına patent veya faydalı model belgesinin verildiği tarihten itibaren başlanır ve ilgili patent veya faydalı model belgesi için sağlanan koruma süresi aşılmamak kaydıyla bu istisnadan yararlanılabilir.

Kdv istisnası

Yukarıda ayrıntısına yer verilen şekilde gerçekleştirilen Ar-Ge, yenilik ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan patentli veya faydalı model belgeli buluşa ilişkin gayri maddi hakların kiralanması, devri veya satışı katma değer vergisinden istisna ediliyor.

Ayrıca söz konusu KDV istisnası “tam istisna” olarak değerlendirildiğinden, bahsi geçen teslimlere ilişkin yüklenilen KDV’lerin indirim konusu yapılabilmesi de mümkün.

Ancak bu istisna da önümüzdeki yıl uygulanmaya başlayacak. Buna göre 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren yapılacak teslim ve hizmetler bu istisna kapsamında değerlendirilecek.

Korumalı işyerleri

Korumalı işyeri, normal işgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan engelliler için meslekî rehabilitasyon ve istihdam oluşturmak amacıyla Devlet tarafından teknik ve malî yönden desteklenen ve çalışma ortamı özel olarak düzenlenmiş olan işyeri olarak tanımlanıyor.

Korumalı işyerinde istihdam edilebilmek için;

a.     En az yüzde 40 oranında zihinsel veya ruhsal engelli olmak,

b.     Türkiye İş Kurumuna kayıtlı olmak,

c.     15 yaşını bitirmiş olmak,

gerekiyor.

Korumalı işyeri statüsünün kazanılabilmesi için işyerinde, yukarıda belirttiğimiz niteliklere sahip en az sekiz engelli bireyin istihdam edilmeli. İkinci olarak korumalı işyerlerinde çalışacak engelli bireylerin sayısının toplam işçi sayısına oranının yüzde 75’ten az olmaması şartı var. Bu şartları sağlayan işyerinin işvereni, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne başvuruda bulunabiliyor.

Başvurular, başvuruyu yapan gerçek veya tüzel kişilerin işyerinde gerekli tespit ve incelemeler yapılmak suretiyle en geç otuz gün içinde değerlendirmeye alınır. Bu değerlendirmeler illerde valilik bünyesinde oluşturulan bir komisyon tarafından yapılır. Değerlendirme sonucunda uygun görülen işyerlerine Valilikçe, Korumalı İşyeri Statüsü Belgesi verilir.

Yayım tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni yasa uyarınca, korumalı işyerlerinde çalışan zihinsel veya ruhsal engellilerin işsizlik sigortası işveren payı da Hazine tarafından karşılanacak. Hatta bu işyerlerinde çalıştırılan zihinsel veya ruhsal engellilere işverenlerince zamanında ödenmiş olan ücretlerin belli bir kısmının Hazine tarafından karşılanacağına ilişkin düzenlemeler de yasada yer alıyor. Bu işyerlerinin çevre temizlik vergisi ödemesi de söz konusu olmayacak.

Beyannamede indirim

Yukarıda, korumalı işyerlerinin desteklenmesi ve bu işyerlerinin sürdürülebilirliklerinin sağlanması amacına yönelik olarak yeni yasada yer alan bazı teşvikleri sıraladık.

Bir de bu işyerlerinde istihdam edilen zihinsel veya ruhsal engelli çalışanların ücretleri ile ilgili bir indirim uygulaması söz konusu. Bu çalışanlar için, diğer kişi ve kurumlarca karşılanan tutar dâhil yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının yüzde 100’ü gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından beyannamelerinde indirim olarak dikkate alınabilecek.

Ancak indirimin, her bir engelli çalışan için azami beş yıl süre ile uygulanabilmesi mümkün. Ayrıca yıllık olarak indirilecek tutar da, her bir engelli çalışan için asgari ücretin yıllık brüt tutarının yüzde 150’sini aşamıyor.

Yazımızın girişinde de belirttiğimiz gibi bu düzenlemenin yer aldığı yasa henüz Resmi Gazete’de yayımlanmadı. Yukarıdaki indirim uygulaması yasanın yayımlanması ile birlikte yürürlüğe girmiş olacak.

Özel iletişim vergisi

İnternet servis sağlayıcılığı hizmetine ilişkin özel iletişim vergisi (ÖİV) oranı yüzde 5 olarak uygulanıyor. Diğer elektronik haberleşme hizmetleri için ise farklı oranlar söz konusu. Örneğin mobil elektronik haberleşme hizmetlerinde verginin oranı yüzde 25’e çıkıyor.

Kablolu, kablosuz ve mobil internet servis sağlayıcılığı hizmeti, diğer iletişim hizmetleriyle birlikte veya birbiriyle bağlantılı olarak verilmesi halinde, her hizmet tabi olduğu oran üzerinden vergilendiriliyor.

GSM operatörlerince faturalı hat abonelerine verilen internet erişim hizmetleri ile diğer haberleşme hizmetlerinin teknik olarak ayrıştırılması mümkün. Faturalarda da her iki hizmet grubunun ayrıca gösterilmesi şartıyla, her bir kısım üzerinden ait oldukları oranda ÖİV hesaplanabiliyor.

Faturasız hatlarda ise abone hattına yüklediği tutarların bir kısmını veya tamamını internet erişimi için kullanabiliyor. Ancak yükleme sırasında ne kadarlık kısmın internet erişimi için kullanılacağının bilinmesi mümkün değil. Bu nedenle hazır kartların;

- İnternet erişim hizmeti ve diğer haberleşme hizmetleri için birlikte kullanılabilmesi halinde kart bedeli üzerinden yüzde 25,

- Münhasıran internet erişim hizmeti amacıyla kullanılabilir olması, başka bir ifadeyle konuşma, kısa mesaj vb. diğer hizmetler için kullanılmaya imkan vermemesi halinde kart bedeli üzerinden yüzde 5,

oranında ÖİV tahsil ediliyordu.

Bu durum, faturasız hat kullanan abonelerin internet kullanımı için faturalı hat kullanan abonelerden daha fazla vergi ödemesine yol açıyordu.

6518 sayılı yasa ile yapılan ve yayım tarihini izleyen ay başından itibaren yürürlüğe girecek olan bir düzenleme ile bu eşitsizliğin ortadan kaldırılacağını söyleyebiliriz. Buna göre faturasız hatlara TL yüklemesi sırasında ÖİV yine yüzde 25 oranında tahsil edilecek. Ancak yeni düzenleme uyarınca hangi hizmetten ne miktarda yararlanıldığı tespit edildikten sonra internet kullanımına isabet eden yüzde 20’lik vergi farkının iade edilmesi söz konusu olabilecek.

Ama yasa iade yöntemini belirlemiyor. Bu konuda Maliye Bakanlığına yetki veriyor. Fark vergilerin iadesi ancak, Maliye Bakanlığı tarafından bu yetki kullanılarak iade usulünün belirlenmesinden sonra mümkün olabilecek.