Page 3 - VGTemmuz_2015
P. 3
Bünyeye giren KDV aşağıdaki üç unsurdan oluşmaktadır: b) Girdi maliyetleri içerisinde KDV’siz unsurların olup olmadığı
irdelenmelidir. Örneğin ithal edilen bir mal ile ilgili olarak
a) Malların imalatı veya alımı nedeniyle yüklenilen direkt uluslararası taşımacılık gideri malın maliyetine eklenmiş ise
(dolaysız) yüklenimler (İlk madde malzeme, direkt işçilik bu husus bertaraf edilmelidir.
ve ticari mal alımları ile bu alımların maliyetine girmesi
gereken harcamalar nedeniyle ödenen vergiler. Hizmet c) Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında KDV ödenmeden
işletmelerinde hizmet üretim maliyetine giren harcamalar temin edilen girdiler tespit edilmelidir.
da bu grupta değerlendirilmelidir.)
d) İndirimli orana tabi mal ve hizmet alımları dikkate
b) İstisna işlemle ilgili dolaylı KDV yüklenimleri (genel imalat, alınmalıdır.
genel yönetim, pazarlama satış dağıtım, finansman
giderleri) e) İthal edilen mallarla ilgili olarak gümrük idarelerince özel
uygulamalar yapılıp yapılmadığı araştırılmalıdır.
c) İstisna işlemle ilgili amortismana tabi iktisadi kıymetler
nedeniyle yüklenilen vergiler. f) Sonradan ortaya çıkan ve satılan mal maliyeti ile
ilişkilendirilen fiyat farkı, iskonto transfer fiyatlaması
düzeltmeleri gibi işlemler dikkate alınmalıdır.
Bakanlık yayınlamış olduğu tebliğler ve vermiş olduğu Yukarıda belirttiğimiz hususlar dikkate alınıp gerekli ekleme
muktezalar ile bünyeye giren KDV’nin hesaplanmasıyla ilgili ve düşümler yapılarak bulunacak tutarlara % 18, % 8 veya % 1
temel mantığı ve genel prensipleri belirlemiştir. Ancak bu oranları uygulanmak suretiyle iade konusu yapılacak KDV tutarı
tutarın nasıl hesaplanacağı ile ilgili bir yöntem veya formül hesaplanabilecektir.
önermemiştir. Zira farklı üretim süreçleri, maliyet yapıları,
muhasebe programları olan tüm işletmeler için geçerli bir Maliyet hesaplarını aylık olarak yapmayan mükelleflerin, istisna
yöntem veya formül önermek mümkün değildir. kapsamındaki satışlarından hareketle ürün reçeteleri ve imalat
bilgilerini temin ederek bu hesapları haricen yapmaları da
Aynı anlayışla yazımızın aşağıdaki bölümlerinde iade edilecek mümkündür.
KDV tutarının hesaplanmasıyla ilgili genel doğrular ve genel
prensipler açıklanmıştır. Direkt yüklenimler nedeniyle iadesi talep edilecek KDV
tutarı bu şekilde hesaplandıktan sonra bu tutarların hangi
2.1 İşlemin bünyesine giren direkt (dolaysız) KDV faturalardan kaynaklandığını gösteren “Yüklenim KDV Listesi”
yüklenimleri oluşturulacaktır.
Bu kapsamda iade konusu yapılacak KDV tutarının doğru ve Yüklenim KDV Listesini bilgisayar ortamında oluşturabilen
tam olarak hesaplanabilmesi için döneme ilişkin satılan mal mükelleflerin bununla yetinmeyip yukarıdaki hesaplamayı
maliyetinin ayrıntılı olarak irdelenmesi gerekmektedir. yapmalarında fayda vardır. Zira sistemin doğru rakamı verip
vermediği ancak bu şekilde kontrol edilebilecektir.
Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 275’inci maddesi
hükmüne göre ilk madde malzeme, direkt işçilik ve genel üretim 2.2. Dolaylı KDV yüklenimleri
giderlerinden mamule pay verilmesi zorunludur. Dolayısıyla
üretim işletmelerinde satılan mal maliyeti üzerindeki dolaysız İade hakkı doğuran işlemlerle ilgili genel giderler nedeniyle
KDV yükü hesaplanırken Tek Düzen Muhasebe Sisteminde yüklenilen vergilerin iade konusu yapılması mümkündür.
(710), (720) ve (730) No.lu hesaplarda izlenen maliyet
kalemleri ve bu maliyetler nedeniyle ödenen vergiler tespit İade hakkı doğuran işleme konu malın işletmede imal ediliyor
edilecektir. olması veya bitmiş ürün olarak temin edilip satılıyor olması
önemli değildir. Önemli olan genel giderlerin istisna işlemle
VUK ve maliyet muhasebesi teorisinde direkt maliyetler ilgisinin kurulmasıdır. Bu ilginin dolaylı olması tabiidir.
arasında yer alan genel imal giderleri, Tebliğ uygulamasında
doğrudan maliyet unsuru olarak değerlendirilmemiş, genel idare Bu kapsamda yüklenilen vergilerin iade hesabına dahil
giderleri gibi dolaylı yüklenim olarak kabul edilmiştir. edilebilmesi için öncelikle bu giderler nedeniyle indirim konusu
yapılan vergilerin sağlıklı bir şekilde tespit edilebilmesi gerekir.
Ticari işletmelerde (153) No.lu hesaptan satılan ticari mal
maliyeti hesabına aktarılan tutar, hizmet işletmelerinde (740) Yeri gelmişken bir konuyu belirtmekte fayda görüyoruz. İade
hizmet üretim maliyeti hesabında oluşan maliyet unsurları hesabının sağlıklı yapılabilmesi için, her bir dönemde indirim
üzerindeki KDV yükü hesaplanacaktır. konusu yapılan KDV tutarlarının direkt yüklenimler, dolaylı
yüklenimler ve ATİK yüklenimleri olarak tam ve doğru olarak
Aşağıdaki hususlara dikkat edilerek, satılan mal maliyetini tespit edilebilmesi hayati önem arz etmektedir. İşletmelerin bu
oluşturan girdi tutarlarının o girdiler için geçerli olan vergi ayrımı bilgisayar ortamında yapılabilmeleri önemli bir kolaylık
oranları ile çarpılması suretiyle, satılan mal maliyeti üzerindeki sağlayacaktır.
KDV yükünü tespit etmek mümkündür. Bu işlem yapılırken
aşağıdaki durumların dikkate alınması gerekecektir: Bir vergilendirme döneminde indirim konusu yapılan dolaylı
yüklenimlerin iade hakkı doğuran işlemlerle ilgili olanları iade
a) Hesaplamalarda fiili maliyetler esas alınmalıdır. Standart konusu yapılacaktır. Buradaki kritik soru şudur: İade hakkı
maliyetlerden hareketle doğru sonuca ulaşılması mümkün doğuran işlemlerle ilgili genel giderler nasıl tespit edilecektir?
değildir. Satılan mal maliyetinin tespitinde hangi değerleme Eğer bir işletmenin teslimleri sadece iade hakkı doğuran
yöntemi kullanılıyorsa iade hesabında da aynı yöntem işlemlerden oluşuyorsa bunu tespit etmek kolaydır. Zira kural
kullanılmalıdır.
Temmuz 2015 3
