Page 4 - VGTemmuz_2015
P. 4

olarak indirim hakkına sahip tüm giderlerin iade hakkı doğuran         b) İhraç kaydıyla aldıkları malları aynen ihraç eden mükellefler
işlemlerle ilgili olacağını kabul etmek, istisnai durumlar, dışında       genel gider ve ATİK alımları nedeniyle yüklendikleri vergileri
çok yanlış olmayacaktır.                                                  iade konusu yapılabilmektedir. Ancak bu mükelleflere bir
                                                                          dönemde iade edilecek KDV tutarı, ihracat bedeli ile bu
Sorun, iade hakkı doğuran ve doğurmayan işlemleri bir arada               malların alım bedeli arasındaki farkın % 18’ini aşmayacaktır.
yapan mükellefler açısından ortaya çıkmaktadır. Asıl olan her
bir işlem grubuyla ilgili genel giderlerin ayırt edilmesidir. Bu       c) Genel giderler nedeniyle yüklenilen vergilerin
yapılamıyorsa, orantı yöntemiyle işlem gruplarına isabet eden             iade hesabına dahil edilmesi halinde iade tutarı, o
vergilerin tespit edilmesi mümkündür.                                     dönemdeki iade hakkı doğuran işlem bedelinin % 18’ini
                                                                          aşamayacaktır. Aşan tutarın sonraki dönemlerde iade
Dolaylı yüklenimlerden iade hakkı doğuran işleme isabet eden              konusu yapılıp yapılamayacağı tartışma konusudur. Mali
payın nasıl hesaplanacağı konusunda Tebliğ’de bir belirleme               İdare KDVGUT’nden önce vermiş olduğu görüşlerde üst
yapılmamıştır. “İsabet eden kısım” ifadesinden bu belirlemenin            sınır nedeniyle döneminde iade edilemeyen genel gider
dağıtım (orantı) yöntemiyle yapılabileceğini anlamaktayız.                kaynaklı KDV tutarının, sonraki dönemlerde iade konusu
                                                                          yapılamayacağını ifade etmiştir. Bu görüşlere dayanak
Bu konuda en çok kullanılan yöntem, istisna işlem bedelinin               teşkil eden 24 seri numaralı KDV Genel Tebliği yürürlükten
toplam teslim bedeli içindeki payının (hasılat oranlaması                 kaldırılmıştır. Bize göre hatalı olan bu uygulamadan
yöntemi) esas alınarak, bu gruba giren harcamalar nedeniyle               vazgeçileceğini ümit ediyoruz.
yüklenilen vergilerin iade hakkı doğuran ve doğurmayan
işlemler arasında dağıtıma tabi tutulmasıdır. Hasılat oranlaması       d) Genel giderler nedeniyle yüklenilen vergilerin orantı yoluyla
esas alınarak yapılan dağıtım yöntemine bugüne kadar İdareden             dağıtılması durumunda, giderlerin tek tek ele alınarak iade
bir itiraz gelmemiştir. (Dağıtıma tabi tutulacak vergiler, iade           hakkı doğuran işlemle bağlantısının kurulmaya çalışılması
hakkı doğuran ve doğurmayan işlemler için ortaklaşa yapılan               doğru bir yaklaşım olmayacaktır.
harcamalar nedeniyle yüklenilen vergilerdir. Yapılan harcamanın
münhasıran bu işlemlerden herhangi biriyle ilgili olduğu tespit      2.3. ATİK alımları nedeniyle yüklenilen vergilerin iadesi
edilebiliyorsa, bu harcama nedeniyle yüklenilen verginin de
dağıtıma tabi tutulmayıp doğrudan o işlemle ilişkilendirilmesi       İade hakkı doğuran işlemlerde kullanılan amortismana tabi
gerekir.)                                                            iktisadi kıymetler nedeniyle yüklenilen vergilerin iade hesabına
                                                                     dâhil edilmesi mümkündür. ATİK kavramına, maddi duran
                                                                     varlıkların yanı sıra gayri maddi duran varlıklar da dâhildir.

Ancak hasılat oranlaması yöntemiyle dağıtımda, genel imal            ATİK’in iade hakkı doğuran ve doğurmayan işlemlerde birlikte
giderlerine dikkat etmek gerekmektedir. Bir önceki bölümde           kullanılması halinde, iade hakkı doğuran işlemlere isabet eden
de belirttiğimiz gibi maliyet muhasebesi ilkeleri ve VUK             kısmın belirlenmesi gerekmektedir. Bu belirlemenin nasıl
hükümlerine göre direkt maliyet unsurları arasında yer alması        yapılacağı hususunda, bir önceki bölümde genel giderler için
gereken genel imal giderleri, iade uygulaması açısından genel        yaptığımız açıklamalar aynen geçerli olacaktır.
giderlerle aynı kapsama alınmış ve dolaylı yüklenim olarak
kabul edilmiştir. Üretim işletmelerinde, genel imal giderlerinin     İşletme bünyesinde imal veya inşa edilen iktisadi kıymetler
bir kısmı dönem sonundaki, mamul veya yarı mamul stoklarının         nedeniyle yüklenilen vergiler harcamanın yapıldığı dönemde
üzerinde kalmak zorundadır. Hasılat oranlaması yöntemi               indirim konusu yapılacaktır. Bu vergiler, iktisadi kıymetin aktife
kullanıldığında genel imal giderlerinin tamamı satılan mal           alınıp, iade hakkı doğuran işlemlerde kullanılmaya başlanıldığı
maliyetine yüklenmektedir. Bu şekilde yapılacak hesaplamaya          dönemde iade konusu yapılabilecektir. Sabit kıymetin sadece
itiraz gelmesi muhtemeldir.                                          aktife alınmış olması yüklenilen vergilerin iadesi için yeterli
                                                                     değildir. İade hakkı doğuran işlemlerde fiilen kullanılıyor olması
Bire bir bünyeye giren KDV yükünün tespit edilmesinin mümkün         şartı aranacaktır. Bir başka deyişle aktife alma ve fiilen kullanma
olmadığı durumlarda, bu tür yüklenimlerin iade hakkı doğuran         şartları birlikte aranacaktır.
ve doğurmayan işlemlere dağıtımında, her işletmenin faaliyet
konusu, üretim şekli gibi hususlar da dikkate alınarak makul,        ATİK dolayısıyla yüklenilen vergiler iade hesabına dahil edildiği
mantıklı, denetlenebilir ve doğru sonuç doğurabilecek bir            durumda, bir vergilendirme döneminde iade edilebilir azami
başka yöntemin kullanılması da mümkündür. Örneğin, maliyet           KDV, o dönemdeki iade hakkı doğuran işlemlere ait bedelin %
oranlaması yöntemi sıkça rastlanan bir uygulamadır. Genel            18’ini aşamayacaktır.
imal giderlerinin dağıtımı için maliyet oranlaması, genel idare
giderlerinin dağıtımı için hasılat oranlaması yöntemi kullanılması   KDV Genel Uygulama Tebliği’nde üst sınır nedeniyle iade dışı
daha doğru bir sonuç ortaya çıkarabilir. İşçilik saatlerine göre     tutulan vergilerin akıbeti konusunda bir belirleme yapılmamıştır.
dağıtım da uygulamada sıkça kullanılan bir yöntemdir.                Yürürlükten kaldırılan 24 seri numaralı KDV Genel Tebliği’ndeki,
                                                                     üst sınır nedeniyle iade dışı tutulan vergilerin sonraki
Bu başlık altında bahsedebileceğimiz özellikli durumları ise         dönemlerde iade konusu yapılabileceğine dair düzenlemelere bu
aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.                                      Tebliğd’e yer verilmemiştir. Mevcut uygulamanın aynen devam
                                                                     edeceği kanaatindeyiz.
  a) Genel giderlerden imal edilen mamule pay verilmesini
     tercih eden mükellefler, bu işlemde hangi usul kullanılıyorsa   Bu konuda uygulamada tereddüt yaratan bir başka husus da;
     iade hesaplamalarında da aynı usulü kullanmalıdırlar.           azami KDV iade üst sınırının, bir vergilendirme dönemindeki
     Bu belirleme mamule pay vermeyen imalatçı firmalar ile          farklı iade hakkı doğuran işlem bedellerinin toplamının % 18’i
     imalatçı olmayan ticari firmaların genel giderler nedeniyle     şeklinde mi yoksa farklı işlem bedellerinin her birinin % 18’i
     yüklendikleri vergileri iade almayacakları anlamına             şeklinde mi uygulanacağıdır.
     gelmemektedir.

4 Temmuz 2015
   1   2   3   4   5   6   7   8   9