Page 4 - VEGU_Haziran2017
P. 4
çalışması iş sözleşmesinin temel unsurlarını oluşturmaktadır. Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkede mukim
Doktrin ve mahkeme içtihatlarında kabul edildiği üzere, bir şirket tarafından, Türkiye’ye gönderilen bir çalışanın, bu
hukuki ve ekonomik bağımlılık işçi-işveren ilişkisini belirleyen madde kapsamında Türkiye’de sigorta primi ödemesinden
en önemli kıstastır. Hukuki bağımlılık unsurunun içeriğini, muaf olabilmesi için, Türkiye’de kısa süreli, belirli ve özellikli
işverenin talimatlarına göre hareket etmek ve iş sürecinin ve bir işi yapmak üzere görevlendirilmiş olması ve Türkiye’deki
sonuçlarının işveren tarafından denetlenmesi oluşturmaktadır. şirket ile işçi-işveren ilişkisi kurmuyor olması gerekmektedir.
İşçi edimini işverenin karar ve talimatları doğrultusunda yerine Bu kapsamda, Türkiye’deki grup şirketinde görevlendirilen kişi,
getirmektedir. Bu anlamda işçi ile işveren arasında hiyerarşik geldiği ülkede zorunlu sigortaya tabi olduğunu belgelemesi
bir bağ vardır. Ücret ise ekonomik bağımlılığın tespitinde dikkate halinde, üç ay süre ile Türkiye’de sosyal sigorta prim
alınacak bir olgudur. ödemesinden muaf olabilecektir. Geçici görev süresinin uzaması
halinde, üç aylık sürenin dolduğu tarih itibarıyla da sigortalı
Tüm bu unsurları göz önünde bulundurduğumuzda, uluslararası işe giriş bildirgesi Kuruma verilerek, ilgili kişinin sigortalılığı
sosyal güvenlik sözleşmesi olsun veya olmasın, yurt dışındaki başlatılacaktır.
grup şirketine “geçici görevlendirme” adı altında transfer
edilen bir kişinin 6 aydan fazla yurt dışındaki grup şirketinde Yukarıda yer verilen ilgili Kanun maddesi uyarınca, Türkiye’deki
çalışması, bu süre zarfında asıl ücretini yurt dışında mukim grup grup şirketinde görevlendirilmiş olan bir kişinin üç aylık muafiyet
şirketinden alması ve söz konusu ücrete ilişkin gelir vergisini süresinden faydalanabilmesi için bu kişinin yine yukarıda
yurt dışında ödüyor olması, yurt dışındaki organizasyonun yer verilen “geçici görevlendirme”ye ilişkin açıklamalarımız
kadrosunda yer alması hallerinde, “geçici görevlendirme” doğrultusunda, kısa süreli ve belirli bir işi yürütmeye yönelik
olgusundan bahsedilemeyeceği ve bu çalışanlar için Türkiye’deki bir görev tanımı olmalıdır. Söz konusu çalışan, Türkiye’deki
asıl işverenin sosyal sigorta bildirimlerini yapmasının mevzuata şirketin hiyerarşik yapısı altında olmamalı, yalnızca kısa süreli
aykırı bir durum teşkil edeceği çıkarımına varılmaktadır. montaj/proje işleri ile ilgili olarak geçici bir süreliğine çalışıyor
olmalıdır. Türkiye’deki grup şirketine 3-5 yıl gibi uzun bir
Burada önemli olan husus, yurt dışındaki grup şirketinde süreliğine yönetici kadrosunda atanan bir kişinin Türkiye’deki
görevlendirilen kişinin, görev süresince, Türkiye’deki asıl işvereni organizasyonun hiyerarşik yapısı altında olacağı ve Türkiye’de
adı ve hesabına çalışması ve görev süresince Türkiye’deki çalıştığı süre zarfında Türkiye’deki şirkete bir katma değer
asıl işverenin hiyerarşik yapısı altında bulunmasıdır. Örneğin, sağlayacağı düşünüldüğünde, bu kişinin, Türkiye’de yasal olarak
yurt dışı taahhüt işi alan ve makine ekipmanlarının imalatını çalışmaya başladığı ilk gün itibarıyla sigorta bildirimlerinin
Türkiye’de yapan bir firmanın personelini 3-6 ay gibi bir yapılması uygun olacaktır.
süreyle montaj işleri için yurt dışına göndermesi bu kapsamda
değerlendirilebilir. Ancak, 3-5 yıl gibi uzun bir süreliğine yurt 3. Sonuç
dışındaki grup şirketine yönetici kadrosunda atanan ve ücreti
yurt dışındaki grup şirketinden alan bir kişi için Türkiye’deki Uluslararası görevlendirmelerde sosyal güvenlik primlerinin
işvereninin sadece sigorta bildirimlerini yapması Türkiye’deki hangi ülkede ödeneceği, uluslararası görevlendirme
Sosyal Güvenlik Kurumu’nca eleştiri konusu yapılabilecek ve bu politikalarına ilişkin çok uluslu şirketlerin yapacağı maliyet
durum “sahte sigortalılık” olarak değerlendirilebilecektir. planlaması açısından oldukça önem arz etmektedir. Uluslararası
görevlendirmelerin şirkete olan maliyetini efektif bir şekilde
Yukarıda yer verilen açıklamalarımız uyarınca, yurt dışındaki yönetmek sosyal güvenlik mevzuatı, vergi mevzuatı, iş
grup şirketinde görevlendirilen bir çalışanın görev süresince hukuku, vb. birçok faktörün göz önünde bulundurulmasını
Türkiye’deki asıl işvereni adı ve hesabına çalışmayacak olması gerektirmektedir.
halinde, Türkiye’deki zorunlu sigortalılık statüsünün sona ermesi
gündeme gelecektir. Bu durumdaki kişilerin ise sosyal güvenlik Bu makalemizde yer verdiğimiz sosyal güvenlik uygulamaları ile
sisteminde oluşacak olan boş dönem için sorun yaşamaları söz ilgili öncelikle dikkat edilmesi gereken kişinin görevlendirildiği
konusu olacaktır. Bu sorunun giderilmesi için diğer uygun olan ülke veya geldiği ülke ile Türkiye’nin taraf olduğu sosyal
sistemlerin dikkate alınması gerekecektir. güvenlik anlaşması olup olmadığıdır. Her bir anlaşma farklı
hükümler içermekte ve görevlendirmeye ilişkin farklı sonuçlar
2.3 Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkede kurulu doğurabilmektedir. Bu nedenle yurt dışı görevine atanan
bir kuruluş tarafından o kuruluş adına geçici olarak ülkemize kişinin görev tanımı gerek ulusal gerekse uluslararası mevzuat
çalışmaya gönderilenler kapsamında ele alınmalı ve yurt dışı görevine atanan kişinin
hangi ülkede sigortalı olarak bildirileceğine bu doğrultuda karar
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası verilmelidir.
Kanunu’nun 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde,
6552 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle, uluslararası sosyal Gerek 5510 sayılı Kanun’da gerekse uluslararası sosyal güvenlik
güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yabancı sözleşmelerinde bahsi geçen “geçici görev” ve “aslen istihdam
bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş edilen işveren adı ve hesabına çalışmak” ilkelerine ilişkin
adına ve hesabına Türkiye’ye üç ayı geçmemek üzere bir iş için mevzuatta açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu belirsizlik,
gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu “sahte sigortalılık” sonucunu doğurabilecek ve birtakım
belgeleyen kişiler sigortalı sayılmayacaktır. Burada bahsi yaptırımlarla sonuçlanabilecek yanlış uygulamalara sebebiyet
geçen üç aylık muafiyet süresi sosyal güvenlik sözleşmesi verebilecektir. Yanlış uygulamanın tespiti halinde ise, Türkiye’de
imzalanmamış ülkede kurulu bir kuruluş tarafından ülkemize mukim işverenler açısından, idari para cezası, bir yıl boyunca
geçici olarak gönderilenler ve geldiği ülkenin sosyal güvenlik beş puanlık indirim teşvikinden faydalanamama ve ilgili kişiler
mevzuatına tabi olanlar içindir. için yapılan sigorta bildirimlerinin iptali gündeme gelebilecektir.
Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya
Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı
nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.
4 Haziran 2017
