Page 10 - MGKV2014
P. 10
III. Enflasyon indirimi
ve endeksleme
uygulamaları
A. Enflasyon indirimi Alım satım kazançlarında endeksleme; menkul kıymetlerin
maliyet bedelinin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere, her ay
Enflasyon indirimi, bazı menkul sermaye iratları için uygulanan ve için enflasyon oranına göre artırılması anlamına gelmektedir.
elde edilen gelirin enflasyondan kaynaklanan kısmının ayrıştırılarak, Satış kazancı; satış bedelinden endekslenmiş maliyet bedelinin
reel gelirin vergilendirilmesi amacını güden bir uygulamadır. Buna çıkarılması suretiyle hesaplanmaktadır. Endekslemede Türkiye
göre elde edilen gelire, ilgili yıl için belirlenen enflasyon indirim İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her ay açıklanan Yurt İçi Üretici
oranı uygulanır. Bu şekilde tespit edilen tutar, elde edilen gelirden Fiyat Endeksinin (Yİ-ÜFE) kullanılması gerekir. (Yİ-ÜFE listesi için
düşülmek suretiyle beyana tabi menkul sermaye iradı tutarına Rehber’in sonuna bakınız.)
ulaşılır.
1. Endeksleme yönteminin kullanılabileceği kazançlar
1. Enflasyon indiriminin uygulanacağı gelirler
1 Ocak 2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan; Devlet tahvili ve
1 Ocak 2006 tarihinden itibaren enflasyon indirimi uygulamasına Hazine bonoları, Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince
son verilmiştir. Ancak bazı istisnai durumlarda 2014 yılı gelirleri için çıkarılan menkul kıymetler, eurobondlar ve özel sektör tahvilleri ile
de uygulanması mümkündür. aynı tarihten önce iktisap edilmiş olan; yabancı hisse senetleri, yurt
dışında kurulmuş yatırım fonlarına ait katılma belgeleri ve yabancı
Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67. maddesi uyarınca, 1 Ocak 2006 tahvillerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançların tespiti
tarihinden önce ihraç edilen her nevi tahvil ve Hazine bonoları ile sırasında bu menkul kıymetlerin maliyet bedeli endekslemeye tabi
Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul tutulabilmektedir.
kıymetlerden elde edilen gelirlere 31 Aralık 2005 tarihinde
yürürlükte olan mevzuatın uygulanması gerekmektedir. Ayrıca 1 Ocak 2006 tarihinden sonra ihraç edilmiş olan eurobondlar
ile bu tarihten sonra iktisap edilmiş olan; yabancı tahviller,
Bu hüküm uyarınca, 1 Ocak 2006 tarihinden önce Türk Lirası hisseleri BİST’de işlem görmeyen tam mükellef kurumlara ait
cinsinden ihraç edilmiş olan; hisse senetleri ile yabancı hisse senetlerinin elden çıkarılmasından
sağlanan kazançların tespiti sırasında da aşağıdaki şartlar dahilinde
•➢ Hazine bonosu ve Devlet tahvilleri, endeksleme yapılabilmektedir.
•➢ Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul a. 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren ihraç edilen veya alınan
kıymetler ve menkul kıymetlerde endeksleme
•➢ Özel sektör tahvillerinden, •➢ 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren ihraç edilen eurobondlarla,
2014 yılında bireysel yatırımcılar tarafından elde edilen menkul •➢ Aynı tarihten itibaren iktisap edilmiş olan; yabancı tahviller,
sermaye iratları (kupon faizi ve itfa gelirleri) için enflasyon indirimi hisseleri BİST’de işlem görmeyen tam mükellef kurumlara ait
uygulaması devam etmektedir. hisse senetleri ile yabancı hisse senetlerinin,
2. Enflasyon indirim oranı elden çıkarılmasından sağlanan kazançların tespiti sırasında
bu menkul kıymetlerin maliyet bedeli endekslemeye tabi
Enflasyon indirim oranı her yıl için, tutulabilmektedir. Ancak bu endekslemenin yapılabilmesi için alış
Yeniden değerleme oranı ve satış tarihleri arasındaki Yİ-ÜFE farkının % 10’dan fazla olması
gerekmektedir.
DT ve HB ihalelerindeki bileşik ortalama faiz oranı
Endeks farkının % 10’un altında olması durumunda, endeksleme
formülüyle hesaplanarak Maliye Bakanlığı’nca ilan edilmektedir. yönteminin kullanılması mümkün değildir. Bu durumda kazanç, satış
2014 yılı gelirlerine uygulanacak olan enflasyon indirim oranı bedelinden maliyet bedeli çıkarılmak suretiyle hesaplanmaktadır.
birden büyük (% 103,8) çıktığından, bireysel yatırımcılar tarafından
yukarıdaki menkul kıymetlerden 2014 yılında elde edilen menkul b. 2006’dan önce ihraç edilen veya alınan menkul kıymetlerde
sermaye iratları (kupon faizi ve itfa gelirleri) tutarı ne olursa olsun endeksleme
beyan edilmeyecektir.
➢ •➢ 1 Ocak 2006 tarihinden önce ihraç edilen; Devlet tahvili ve
B. Endeksleme Hazine bonoları, Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince
çıkarılan menkul kıymetler, eurobondlar ve özel sektör
Endeksleme, sadece bazı menkul kıymet alım satım kazançları için tahvilleriyle,
geçerli olan bir uygulamadır. Bu uygulama da enflasyon indiriminde
olduğu gibi elde edilen kazancın enflasyon karşısındaki reel
değerinin belirlenmesine yöneliktir.
8 | Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi 2014
