Page 13 - MGKV2014
P. 13
V. İhtiyari B. İhtiyari beyannamede vergi oranı
beyanname
Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. maddesi uyarınca gelir vergisi artan
A. İhtiyari beyanname verilebilecek haller oranlı bir tarifeye göre hesaplanmaktadır. Ancak zarar mahsubu
ile ilgili olarak verilecek olan ihtiyari beyannamede bu tarife yerine
Bir aracı kurum veya banka vasıtasıyla yapılan menkul kıymet sabit bir oran kullanılmaktadır.
satışından zarar oluşması halinde bu zarar, takvim yılı aşmamak
üzere, aynı aracı kurum veya banka vasıtasıyla gerçekleştirilen İhtiyari beyanda uygulanacak olan vergi oranı, geçici 67. maddenin
aynı türden menkul kıymet satışlarından doğan kâra mahsup (11) numaralı fıkrasında % 15 olarak belirlenmiştir. Ancak söz
edilebilmektedir. konusu oran 2011/1854 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile;
Farklı aracı kurum veya bankalarla çalışan yatırımcıların, bir • Hisse senetlerine ve hisse senedi endekslerine dayalı olarak
kurumda kâr etmesi diğer kurumda aynı tür menkul kıymet alım yapılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden,
satımı işlemlerinden zarar etmesi durumunda, bu zararın diğer
kurumda sağlanan kazançtan mahsup edilmesi imkânı yoktur. • ➢ Borsa İstanbul’da (BİST) işlem gören varantlar dahil olmak üzere
Kazanç sağlanmış olan aracı kurum veya banka tarafından, diğer hisse senetlerinden (menkul kıymetler yatırım ortaklıkları hisse
kurumdaki zarar dikkate alınmadan üçer aylık dönemler itibarıyla senetleri hariç),
hesaplanan kazanç üzerinden stopaj yapılacaktır.
• ➢ Hisse senedi yoğun fonların katılma belgelerinden,
Ayrıca aynı kurumda gerçekleştirilen işlemlerde, önceki vergileme
dönemlerinde (Örneğin Ocak-Mart/2014) kazanç elde edilmesi, elde edilen kazançlar için % 0, diğer kazançlar için ise % 10 olarak
daha sonraki dönemlerde ise aynı tür menkul kıymet satış belirlenmiştir.
işlemlerinden zarar edilmesi söz konusu olabilmektedir. Bu
durumda kazancın oluştuğu dönemde aracı kurum veya banka C. İhtiyari beyannamenin verilme zamanı ve yeri
tarafından kazanç üzerinden hesaplanan stopaj vergi dairesine
yatırılmaktadır. Aynı yıl içerisinde takip eden dönemlerde aynı 263 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde ihtiyari beyanın
tür menkul kıymet satışlarından zarar edilmesi durumunda, bu “GVK Geçici 67/11’inci Maddesine Göre İhtiyari Beyanda Bulunan
zararın önceki dönemlere ait stopaj matrahından düşülme imkânı Mükellefler İçin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi” ile yapılabileceği
bulunmamaktadır. gibi internet ortamında da yapılabileceği belirtilmektedir. Tebliğde
bu beyannamenin de Gelir Vergisi Kanunu’nun 92. maddesinde
Bireysel yatırımcıların bu iki nedenden kaynaklanan mağduriyetinin belirtilen süre içerisinde ilgili vergi dairesine verilmesi gerektiği
giderilebilmesi için dileyen mükelleflere ihtiyari beyanname ifade edilmiştir.
verme hakkı tanınmıştır. Buna göre farklı aracı kurumlarda hesabı
bulunan ve bir hesabındaki alım satım işlemlerinden kâr elde Buna göre 2014 yılında gerçekleştirilen işlemler dolayısıyla
edilmesine rağmen, diğer hesabında aynı tür menkul kıymetlerden verilecek olan ihtiyari beyannamenin de normal gelir vergisi
zarar oluşması durumunda, bu zararın diğer aracı kurum veya beyanname verme süresi içerisinde (1-25 Mart 2015) verilmesi
bankadaki kârdan mahsubu ihtiyari beyanname verilmek suretiyle gerekmektedir.
sağlanabilmektedir.
İhtiyari beyannamenin, tam mükellef bireysel yatırımcılar
Yine aynı şekilde, ilk dönemde menkul kıymet satışından kâr elde tarafından ikametgâhlarının bulunduğu yer vergi dairesine verilmesi
eden ve bu kazancı üzerinden stopaj ödeyen yatırımcılar, sonraki gerekmektedir. Öteden beri mükellef olanlar ise bu beyannamelerini
dönemlerde aynı tür menkul kıymet satışlarından zarar oluşması gelir vergisi beyannamesini verdikleri vergi dairesine tevdi
durumunda, kendilerinden kesilmiş olan fazla stopajı ihtiyari edeceklerdir.
beyanname vermek suretiyle iade alabilmektedirler.
Örnek
Geçici 67. madde kapsamında tevkifata tabi tutulan ve yıllık gelir Bay (A)’nın, 2014 yılında (Z) Menkul Kıymetler A.Ş. aracılığıyla
vergisi beyannamesi ile beyan edilmeyeceği belirtilen, menkul satışını yaptığı Devlet tahvilleri ve bu kıymetlerden yapılan stopaja
kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
doğan kâr ve zararlar için takvim yılı itibarıyla ihtiyari beyanname
verilebilmektedir. Tarih Kâr/ Sonraki Döneme Stopaj Stopaj
Zarar Devreden Zarar Matrahı (%10)
Söz konusu beyan sadece menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası
araçlarının alım satımına ilişkin olarak yapılabilir. Faiz ve itfa gelirleri 15 Şubat 2014 -50.000 50.000 00
ihtiyari beyannameye dahil edilemez. Alım satım işlemlerine ilişkin
olarak beyan edilecek kazançlardan, aynı türden menkul kıymet ve 12 Nisan 2014 40.000 10.000 00
diğer sermaye piyasası araçlarına ilişkin olması şartıyla yıl içinde
oluşan zararların tamamı mahsup edilebilmektedir. 5 Eylül 2014 70.000 0 60.000 6.000
12 Aralık 2014 -15.000 0 00
Toplam 45.000 60.000 6.000
Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere Bay (A) 2014 yılında (Z)
Menkul Kıymetler A.Ş. aracılığıyla gerçekleştirdiği Devlet tahvili alım
satım işlemlerinin bir kısmından kâr (110.000 TL), bir kısmından
da zarar (65.000 TL) etmiştir. Buna göre Bay (A)’nın 2014 yılı net
kazancı (110.000 - 65.000 =) 45.000 TL olmaktadır. Bu kazanç
üzerinden ödenmesi gereken gelir vergisi (45.000 x % 10 =)
4.500 TL’dir. Aracı kurum tarafından Bay (A)’nın 2014 yılı işlemleri
üzerinden kesilen vergi (stopaj) tutarı ise 6.000 TL’dir.
Bay (A) tarafından verilecek olan ihtiyari beyanname ile aradaki
(6.000 - 4.500 =) 1.500 TL’lik vergi farkının, iade alınması mümkün
bulunmaktadır.
Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi 2014 | 11
