Page 5 - MGKV2014
P. 5

I. Mükellefiyet ve menkul                                              Yine bir bireysel yatırımcı tarafından 31 Ekim 2014 tarihinde
 kıymet gelir türleri                                                   açılmış olan altı ay vadeli mevduat hesabına 30 Nisan 2015
                                                                        tarihinde ödenecek faiz de, hesap 2014 yılında açılmış olmasına
A. Mükellefiyet                                                         rağmen 2015 yılı geliri olarak kabul edilmektedir.

1. Tam mükellef gerçek kişiler                                          1. Menkul sermaye iradı

Türkiye’de yerleşmiş olan veya yerleşmiş sayılan kişiler Gelir Vergisi  a. Menkul sermaye iradı olarak kabul edilen gelirler
Kanunu açısından “tam mükellef” kabul edilmektedir. Bu kişiler
Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı     Aşağıda sayılan gelirler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 75. maddesinde
üzerinden vergilendirilirler.                                           menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır:

•➢ 	İkametgahı Türkiye’de bulunanlar ve                                 •	 Hisse senedi kâr payları ve iştirak hisselerinden doğan kazançlar,

•➢ 	 Bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak altı aydan fazla  •➢ 	 Yatırım fon ve ortaklıklarından elde edilen kâr payları,
  oturanlar (geçici ayrılmalar Türkiye’de oturma süresini kesmez),
                                                                        •➢ 	 Her nevi tahvil faizleri (Devlet tahvili, Hazine bonosu, eurobond,
Türkiye’de yerleşmiş sayılır.                                             özel sektör tahvili, yabancı menşeli tahvil vb.),

Öte yandan, resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye’de         •➢ 	 Alacak faizleri,
bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire,
müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı          •	 Mevduat faizleri (Döviz tevdiat hesaplarının anapara kur farkları
memleketlerde oturan Türk vatandaşları da tam mükellef olarak             gelir sayılmaz),
vergilendirilirler.
                                                                        •➢ 	 Katılım bankalarının ödediği kâr payları,
Belli ve geçici bir görev veya iş için Türkiye’ye gelenler, Türkiye’de
altı aydan fazla kalsalar dahi Türkiye’de yerleşmiş sayılmazlar.        •➢ 	 Repo gelirleri,

2. Dar mükellef gerçek kişiler                                          •	 Borsa para piyasasından (BPP) elde edilen faiz gelirleri,

Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişiler Gelir Vergisi Kanunu açısından     •	 Varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira
“dar mükellef” kabul edilmektedir. Bu kişiler sadece Türkiye’de elde      sertifikalarından elde edilen gelirler,
ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilirler.
                                                                        •	 Sigorta ve emeklilik şirketleri tarafından, sigortalılar ve bireysel
Yurt dışında çalışma ve oturma izni olan Türk vatandaşları da vergi       emeklilik katılımcılarına yapılan irat ödemeleri.
uygulamaları bakımından “dar mükellef” olarak kabul edilirler.
                                                                        b. Menkul sermaye iratlarından indirilebilecek giderler
Dar mükellef gerçek kişilerin gelirlerinin tamamının Türkiye’de
tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücretler, serbest meslek         Safi iradın bulunması için menkul sermaye iradından aşağıdaki
kazançları, menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile diğer kazanç     giderler indirilir:
ve iratlardan ibaret olması durumunda, bu gelirler için beyanname
verilmez.                                                               •➢ 	 Depo etme ve sigorta ücretleri gibi menkul kıymetlerin
                                                                          muhafazası için yapılan giderler;
B. Menkul kıymetlerden elde edilen gelirler
                                                                        •➢ 	 Temettü hisseleri ile faizlerin tahsil giderleri (Şirket toplantılarına
Tam mükellef gerçek kişilerin menkul kıymetlerden elde ettikleri          iştirak gibi sermayenin idaresi için yapılan giderler irattan
gelirlerin vergilendirilmesi, menkul kıymetin ve elde edilen gelirin      indirilmez);
türüne göre değişmektedir. Bu gelirler;
                                                                        •➢ 	 Menkul kıymetler ve bunların iratları için ödenen her türlü vergi,
•➢ 	Menkul sermaye iradı,                                                 resim ve harçlar (Gelir vergisi irattan indirilmez).

•➢ 	Alım satım kazancı, (Diğer kazanç ve irat)                          2. Alım satım kazançları

olarak gruplandırılmıştır.                                              Devlet tahvili, Hazine bonosu, eurobond, özel sektör tahvili, yabancı
                                                                        menşeli tahvil gibi her nevi tahvillerin vadesinden önce elden
Bireysel yatırımcılar tarafından menkul kıymet gelirleri, menkul        çıkarılmasından sağlanan kazançlar ile hisse senedi alım satım
kıymetin itfa olduğu, satıldığı veya kupon faizi ödemesinin yapıldığı   kazançları bu gelir türüne örnek olarak verilebilir.
tarihte elde edilmiş sayılır. Mevduat ve repo işlemlerinde elde etme,
mevduat hesabının veya repo işleminin vadesinde gerçekleşir.            Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 81. maddesinde, değer artışında
                                                                        safi kazanç hesaplanırken, elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve
Örneğin, bir bireysel yatırımcı tarafından 21 Aralık 2014 tarihinde     satıcının uhdesinde kalan giderler ile ödenen vergi ve harçların
satın alınan Devlet tahvili, 14 Mayıs 2015 tarihinde satılmışsa,        kazançtan indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.
kazanç 2015 yılında elde edilmiş olur. 2014 yıl sonu itibarıyla
oluşan değer artışı, Devlet tahvili henüz satılmadığından 2014 yılı     Buna göre, menkul kıymet alım satım kazançlarından, alım satımda
stopaj matrahına dahil edilmez.                                         ödenen komisyonlar ile banka ve sigorta muameleleri vergisi
                                                                        (BSMV) düşülebilmektedir.

                                                                        Menkul kıymetin satın alınması için kullanılan kredilere ilişkin
                                                                        faizlerin ve temerrüt faizlerinin gider olarak kazançtan indirilmesi
                                                                        ise mümkün değildir.

                                                                        Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi 2014 | 3
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10