Page 6 - EY_VG_Mart_2023_v3

Katılımcıların belirlenmesi MKA’dan beklenen faydalar

Karşılıklı fayda kavramı MKA açısından temel teşkil ettiğinden, Beklenen faydalara ilişkin tarafların payları, elde edilmesi
MKA faaliyeti amaçlarından, örneğin MKA kapsamındaki gayri beklenen ek gelir veya maliyet tasarrufları veya her bir
maddi veya maddi varlıklara ilişkin menfaat ve haklardan katılımcının anlaşma sonucu elde etmeyi beklediği diğer
veya hizmet imkânlarından, istifade edeceğine dair makul bir faydalara dayanarak tahmin edilebilmektedir. Uygulamada
beklentisi olmayan bir taraf (ilgili faaliyet konusunun kısmen özellikle hizmet MKA’ları için sıklıkla kullanılan bir yaklaşım;
veya tamamen gerçekleştirilmesinin yanı sıra), katılımcı olarak beklenen faydalardaki paylarını katılımcılara, geçerli bir dağıtım
değerlendirilmeyebilmektedir. Bu nedenle bir katılımcıya anahtarı kullanarak yansıtmaktır. Muhtemel dağıtım anahtarları;
MKA’ya konu gayrimenkuller, menkul varlıklar veya hizmetler satışlar (ciro), kârlar, kullanılan veya üretilen ya da satılan
üzerinden bir menfaat veya hak tesis edilmeli ve onun bu birimler, çalışan sayıları, vb. olabilmektedir.
menfaat veya haklardan bir fayda elde edebileceğine dair makul
bir beklentisi olmalıdır. Sadece MKA’ya konu faaliyetlerden Çoğunlukla geliştirme MKA’larında olmak üzere, bir MKA
birini yerine getiren, örneğin araştırma faaliyetleri yapan, ancak faaliyetinin faydalarının kısmen veya tamamen sadece
MKA sonuçlarından bir fayda elde etmeyen bir işletme, MKA maliyetlerin oluştuğu yıl değil, gelecekte gerçekleşmesinin
katılımcısı değil hizmet sağlayıcısı olarak kabul edilmektedir. beklenmesi durumunda; katkıların dağılımında, söz konusu
faydalardan katılımcıların alacakları paylara ilişkin tahminler
Bu nedenle de sağladığı hizmetlerin karşılığını MKA dışında, hesaba katılır. Tahminlerin kullanımı, vergi idareleri açısından
emsallere uygunluk ilkesi çerçevesinde almalıdır. Taraflardan tahminlerin dayandırıldığı varsayımların teyit edilmesine ve
biri, MKA’nın getirilerinden kendi faaliyet özelinde herhangi bir tahminlerin fiili sonuçlardan önemli ölçüde farklılık arz ettiği
şekilde faydalanamadığında da bir MKA katılımcısı olarak kabul durumlara ilişkin olarak problemlere yol açabilmektedir. MKA
edilemez. faaliyetlerinin, beklenen faydaların fiilen gerçekleşmesinden
yıllar önce sona ermesi durumunda, bu sorunlar daha
Taraflardan biri, MKA çerçevesinde üstlendiği belirli riskler da ağırlaşabilmektedir. Özellikle faydaların gelecekte
üzerinde kontrol sahibi değilse ve bu riskleri karşılayacak gerçekleşmesinin beklendiği durumlarda bir MKA’da; nispi
finansal kapasiteye sahip değilse; bu taraf, gerçekleştirdiği katkı payı oranlarının, tarafların nispi faydalarındaki değişimle
fonksiyonlara dayanarak MKA’nın amaçladığı getiriler sonuçlanan durumlardaki değişimi yansıtacak şekilde MKA’nın
üzerinde pay sahibi olamayacağından, gene katılımcı olarak yürürlük süresi boyunca kademeli olarak güncellenmesinin
değerlendirilmeyecektir. sağlanması uygun olabilmektedir. Fiili fayda paylarının
tahminlerden önemli ölçüde farklılık arz ettiği durumlarda,
Bu çerçevede bir MKA katılımcısı; yapılan tahminlerin karşılaştırılabilir durumlardaki bağımsız
işletmeler tarafından kabul edilebilir olarak değerlendirilip
(i) MKA’ya katılımın sağlayacağı risk içeren olanaklara değerlendirilemeyeceğinin vergi idarelerince araştırılması uygun
ilişkin riskleri üstlenmek, ertelemek veya bunları almama olabilmektedir; bu araştırma güncel veriler itibariyle değil,
kararları verme kapasitesine sahip olmalı ve bu karar katılımcılar tarafından geçmişte öngörülebilir tüm gelişmeler
verme fonksiyonunu fiili olarak yerine getirmelidir. dikkate alınarak gerçekleştirilmelidir.
(ii) (ii) Sağlanan olanağın getirdiği risklere karşılık verip
vermeyeceğine veya nasıl karşılık vereceğine dair Her bir katılımcının katkısının değeri ve
konularda karar verme kapasitesine sahip olmalı ve bu dengeleyici ödemeler
fonksiyonu fiili olarak yerine getirmelidir.
Emsallere uygunluk ilkesi uyarınca her bir katılımcının
MKA katılımcılarının tüm MKA faaliyetlerini kendi kadrolarıyla katkısı, bağımsız işletmelerin karşılaştırılabilir durumlarda
gerçekleştirmeleri gerekmektedir. Dışarıdan temin edilen sağlayacağı katkı değeriyle uyumlu olmalıdır. Başka bir ifadeyle
fonksiyon üzerinde MKA katılımcılarından en azından birinin emsallere uygunluk ilkesinin karşılanması amacıyla; katkıların
kontrol sağlaması, bu gerekliliklerdendir. MKA faaliyetlerinin değerlemesi genellikle, ortak paylaşılan riskler ve MKA’daki
dışarıdan sağlandığı durumlarda, MKA katılımcılarına hizmet katılımcıların ortak faydalarının mahiyeti ve derecesi de göz
ve diğer katkılar sağlayan işletmeye emsaline uygun bir ödeme önünde bulundurulmak suretiyle yapıldıkları andaki değerleriyle
yapılması gerekmektedir. İşletmenin MKA katılımcılarından yapılmalıdır. Dengeleyici ödemeler, katılımcılar tarafından
bir veya daha fazlasının ilişkili işletmesi olması durumunda, nispi katkılarının beklenen nispi faydalarından düşük olması
emsaline uygun bedel, yerine getirilen fonksiyonlar, kullanılan durumunda, aradaki farkı kapatmak amacıyla yapılmaktadır.
varlıklar ve üstlenilen riskleri de kapsayan genel prensiplerin Bu tür ayarlamalar, katılımcılar tarafından MKA’ya dâhil
yanı sıra hizmetlere ve/veya herhangi bir gayri maddi varlığa olma esnasında öngörülebileceği gibi, beklenen faydalardan
ilişkin emsale uygun bedeli etkileyen hususlar çerçevesinde elde edecekleri payları ve/veya katkılarının değerine ilişkin
belirlenmektedir. periyodik yeniden değerlemelerin bir sonucu olarak da ortaya
çıkabilmektedir.

6 Mart 2023