Page 4 - EY-VG_Temmuz_2018_v3

yapılan değişiklikle kural olarak sermaye avansı uygulaması tedbir bulunmaması ve vadesi gelmiş olması koşuluyla sermaye
kaldırılmış ve “sermaye bedeli” veya “sermaye artış bedeli” olarak konulabilecek ancak bu durumda iç kaynak değil, ayni
gibi ad altında gelen tutarların sermayeye ekleninceye sermaye kabul edilecek ve Asliye Ticaret Mahkemesi’nce atanan
kadar bankalarca ayrı bloke bir hesapta izlenmesi gerektiği bilirkişi tarafından değer tespit raporu alınması gerekecektir.
düzenlenmiştir. Bu bakımdan yurtdışında mukim ortaklarca
yapılan sermaye ödemeleri artırımın tescili ile şirket 2.3 Şarta bağlı sermaye artırımı
bünyesine geçeceğinden iç kaynak niteliğinde olduğundan Şarta bağlı sermaye artırımı, uygulamada pek karşılaşılmamakla
da söz edilemeyecektir. Ancak uygulamada bu tutarların birlikte, TTK’nın 463. maddesinde, anonim şirketlerin sermaye
gönderilirken herhangi bir açıklama yapılmadan gönderildiği artırım yollarından biri olarak düzenlenmiştir. Bu sermaye
ve bu durumda da bloke edilmeden doğrudan şirket hesabına artırımıyla şirketten yeni çıkarılacak tahvillerin ve benzeri
geçtiği ve şirketlerce sermaye yedeği olarak takip edilmesi söz borçlanma araçlarının, alacaklılara veya şirket çalışanlarına
konusu olabilmektedir. Böyle bir durumda bu tutarlar her ne verilmesi suretiyle alacaklıların ve çalışanların şirketin pay
kadar sermaye avansı olarak sermayeye eklenebilmekte ise sahiplerine dönüşmeleri sağlanmaktadır. Şarta bağlı sermaye
de bu tutarların sermaye avansı niteliği kazanıp kazanmadığı artırım koşullarının esas sözleşmede düzenlenmesi zorunludur.
tartışmalıdır. Anılan Genelge ile getirilen düzenleme dikkate
alındığında aslında blokeli olarak tutulması gerekirken Bu yolla yapılan artırımda, genel kurulca doğrudan bir sermaye
doğrudan şirket hesabına geçirilen bu tutarlar ortaklardan artırım kararı verilmemekte, esas sözleşmede ve/veya kanunda
alınan borç olarak değerlendirilerek faiz işletilmesi gerektiği sayılmış kişilere değiştirme veya alım haklarını kullanarak yeni
yönünden eleştirilere konu olabilmektedir. pay edinme hakkı sağlamak suretiyle, sermayenin şarta bağlı
➢• Yurtiçinde mukim ortaklarca ileride yapılacak olan sermaye artırılmasına karar verilmektedir. Sermaye her hak kullanımında
artırımında kullanılmak üzere gönderilen sermayeler arttığı için değişkendir. Tüm hak kullanıldıktan sonra şarta bağlı
bakımından ise yukarıda anılan blokaj uygulanmadan artırım suretiyle ulaşılan sermaye tutarını yönetim kurulunca
doğrudan şirket hesabına aktarılabilmektedir. Bu tutarlar verilen beyanname ile esas sözleşme ile uygun duruma
sermayeye ekleninceye kadar ilgili şirketlerce yine sermayenin getirilmektedir. Şartlı olarak artırılan sermayenin toplam
altında sermaye yedeği olarak takip edilmektedir. Ancak nominal değeri sermayenin yarısını aşamamaktadır.
uygulamada bu yolla gönderilen sermaye avansı tutarları,
Vergi İdaresince ortaklardan alınan borç olarak dikkate 2.4 Emisyon primleri
alınarak sermayeye eklendiği tarihe kadar emsal faiz Emisyon primli pay ihracı yoluyla sermaye artırımı nominal
işletilmesi gerektiği yönünden eleştirilmekte ve bu doğrultuda sermayenin şirket değerini temsil etmediği durumlarda anonim
şirketler vergi ziyaı cezalı kurumlar vergisi ve katma değer şirketlerde sıklıkla uygulanan bir uygulama olup mevzuattaki
vergisi tarhiyatları ile özel usulsüzlük cezaları ile karşı karşıya özellikli durumlar arasındadır. Bu yolla yapılan sermaye artırımı
kalabilmektedirler. ile çıkarılan yeni pay senetleri nominal değerin üzerinde bir
Sermaye avansı ödemeleri her ne kadar yukarıda belirtildiği bedelle satılmakta, aradaki fark tutarı da emisyon primi olarak
gibi eleştiriye konu edilebilecekse de, ilgili ortak tüzel kişi ise tanımlanmaktadır. Anonim şirket paylarının nominal değerinden
buna ilişkin bir karar alması ve nakit taahhüt yoluyla sermaye yüksek bir bedelle ihraç edilmesi için şirket esas sözleşmesinde
artırımına sağlanan teşvikle ilgili mevzuatta sermaye avansı bu yönde bir hüküm veya bir genel kurul kararı bulunmalıdır.
ile ilgili yer alan düzenlemelerden de hareketle, ortaklar Bu doğrultuda emisyon primi, yalnızca anonim şirketlerde
tarafından ileride yapılacak sermaye artırımında kullanılmak uygulanabilecek ve sadece yeni pay ihracında söz konusu
üzere ödenen sermaye avanslarının ilgili ortaklarca “sermaye olacaktır. Payların nominal değerlerinden fazla olan bedelinin
avansı” açıklaması ile gönderilmesi, ilgili şirkette özkaynaklar tamamının tescilden önce ödenmesi gerekmektedir.
altında özel olarak “sermaye yedekleri hesabı”na kaydedilmesi Bununla birlikte Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-ç maddesi
ve sermayeye eklenene kadar bu hesapta takip edilmesi ve gereğince anonim şirketlerin kuruluşlarında veya sermayelerini
gönderildiği yıl içerisinde sermaye artırımı yoluyla sermayeye arttırdıkları sırada çıkardıkları payların nominal bedelini aşan
dönüştürülmesi halinde savunulabilirliğinin artacağı kısmı kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
düşünülmektedir.
3. Sermaye azaltımı
2.2.3 Pay sahibinin alacakları
3.1 Genel olarak sermaye azaltımı
Uygulamada yine sıklıkla karşılaşılan bir diğer iç kaynak kalemi
de pay sahibinin şirketten olan alacaklarıdır. Pay sahibinin, Sermaye azaltımı, esas sözleşmede yazılı sermayenin nominal
paydaşı olduğu şirketten olan alacağı bu alacağın nakit olması değerinin azaltılması işlemidir. TTK’da genel olarak, ortaklara
koşuluyla, Asliye Ticaret Mahkemesi’nce atanan bir bilirkişi sermayenin geri ödenmesi amacıyla sermaye azaltımı ve
tarafından yapılacak tespitle ya da YMM ya da SMMM raporu zararların kapatılması amacıyla sermaye azaltımı olmak üzere
3
alınarak serbestçe sermayeye eklenebilecektir . Pay sahibinin iki ana başlık altında düzenlenmektedir.
alacağının sermaye ilave edilmesi de zaman zaman Vergi
İdaresi tarafından eleştirilmekte ve bu alacaklara faiz işletilmesi Sermaye azaltımı kararı genel kurulun devredilmez
gerektiği, faiz işletilmişse de emsal faiz yönünden şirketlerin yetkileri arasında yer aldığından esas sözleşme değişikliği
vergi zıyaı cezalı kurumlar vergisi ve katma değer vergisi gerektirmektedir. Uygulamada sermaye azaltımının, esas
tarhiyatları ile özel usulsüzlük cezaları ile karşılaşabilmektedir. sermayenin atıl kalan kısmının ortaklara iadesi; bilanço
zararının kapatılması; sermayenin karşılıksız kalması; kısmi
Pay sahibinin, üçüncü bir kişiden veya başka bir şirketten olan bölünme, birleşme gibi yapılandırma işlemleri; şirketin elinde
alacağı ise alacağın üzerinde sınırlı bir ayni hak, haciz ve/veya bulundurduğu payların iptali; bazı pay sahiplerinin ortaklıktan
3 Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’nün 27.09.2013 tarihli Genelgesi
4 Temmuz 2018