Page 5 - VGKasim_2015

Vergide Gündem

Yakup Güneş

Royalti ve lisans ödemeleri KKDF’ye
tabi midir?

Giriş

Son dönemde, Gümrük İdaresince yürütülen inceleme veya araştırmalar neticesinde,
gümrük idaresine beyan edilmesi gerektiği halde ithal eşyanın gümrük kıymetine
dahil edilmediği belirlenen kimi royalti ve lisans ödemeleri için 4458 sayılı Gümrük
Kanunu’nun 234’üncü maddesi uyarınca işlem tesis edildiği; bu kapsamda royalti
ödemelerine karşılık gelen gümrük vergilerinin tahakkuk ettirildiği; tahakkuk eden
bu vergi tutarlarının 3 katı oranında ceza hesaplandığı; ayrıca, bahse konu gümrük
vergilerinin ödenmesi aşamasında gecikme zammı oranında faiz uygulandığı müşahede
edilmektedir.

İdarece ikmal edilen bu işlemlerden biri de bahse konu royalti/lisans ödemeleri için
KKDF, KKDF cezası ve gecikme zammı oranında faiz hesaplanmasıdır.

Royalti ödemelerinin KKDF’ye tabi olduğu yönünde sarih bir hukuki metin
bulunmamasına ve vergilerin kanuniliği ilkesinin Anayasal bir ilke olmasına karşın;
royalti ödemelerinin istisnai kıymete konu edilebileceği ve istisnai kıymete ilişkin
tamamlayıcı beyanın süresi içerisinde yurt dışına transfer edilmeyen tutarlar için KKDF
uygulanabileceği yönündeki 2 adet düzenleyici işlemden yola çıkarak gümrük idaresine
beyan edilmeyen royalti ve lisans ödemeleri için KKDF tahakkuku yapılması, üstüne bir
de ceza kesilip faiz hesaplanması hukuken izaha muhtaç görünmektedir; ki bu işlemlerin
hukukiliğini tartışmak işbu makalemizin konusunu oluşturmaktadır.

Eşyanın gümrük kıymeti ve royalti ödemeleri

Eşyanın gümrük kıymeti, gümrük tarifesinin ve eşya ticaretine ilişkin belirli konularda
getirilen tarife dışı düzenlemelerin uygulanması amacıyla, 4458 sayılı Gümrük
Kanunu’nun 24 ila 31’inci maddelerinde yer alan hükümler çerçevesinde belirlenen
kıymettir.

Kanun’un 24’üncü maddesinde eşyanın gümrük kıymetinin eşyanın satış bedeli olduğu,
satış bedelinin ise Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta, Kanun’un 27 ve 28’inci
maddelerine göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat
olduğu belirtilmiştir.

Gümrük Kanunu’nun 27’nci maddesinde; Kanun’un 24’üncü maddesine göre gümrük
kıymeti belirlenirken, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına yapılacak
ilaveler düzenlenmiş; anılan maddenin 1’inci fıkrasının (c) bendinde kıymeti belirlenecek
eşyanın satış koşulu gereği, alıcının doğrudan veya dolaylı olarak ödemesi gereken, satış
bedeline dahil edilmemiş royalti ve lisans ücretlerinin eşyanın gümrük kıymetine dahil
edilmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun yönetmelikle düzenlenmesini öngördüğü konuları
düzenlemek ve uygulamaya yön verecek hususlara açıklık getirmek amacıyla
yayımlanan Gümrük Yönetmeliği’nin 43’üncü maddesinde “royalti ve lisans ücreti”
deyimi; “ithal eşyasının imalatı, ihraç edilmek üzere satışı veya kullanımı ya da yeniden
satışı ile ilgili olarak patent, dizayn, know-how, model, marka, tescilli tasarım, telif hakkı

Kasım 2015 - “Gümrük ve küresel ticaret” özel sayısı 5