Page 8 - VEGU_EKIM2014

IV. Üzerinden amortisman ayrılacak değerin V. Yedek parçalar amortismana tabi iktisadi tespiti kıymet olarak değerlendirilebilir mi? Vergi Usul Kanunu’nun 269’uncu maddesinde gayrimenkul Türk Dil Kurumu yedek parça kavramını “bir makinenin işlemez ve gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin maliyet duruma gelen bölümünün yerine konacak yeni parça” olarak bedeli ile değerleneceği hüküm altına alınmıştır. Aynı Kanun’un tanımlamaktadır. 262’nci maddesinde maliyet bedeli, “iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetleriyle yapılan Önceki bölümlerde yer verdiğimiz mevzuat çerçevesinde, ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamı” ileride kullanılmak üzere alınan ve montajı tamamlanmayan olarak tanımlanmıştır. yedek parçaların montajı yapılmadan önce iktisadi kıymetin bütünleyici parçası olmadığı ve işletmenin gelirine katkı Vergi Usul Kanunu’nun 270’inci maddesinde gayrimenkullerde, sağlamadığı dolayısıyla amortismana tabi tutulamayacağı iddia satın alma bedelinden başka; makina ve tesisatta gümrük edilebilecektir. Ancak Maliye İdaresinin aşağıda yer verdiğimiz vergileri nakliye ve montaj giderleri, mevcut bir binanın satın muktezalardaki görüşü, söz konusu yedek parçaların arıza alınarak yıkılmasından ve arsanın tesviyesinden mütevellit durumunda iktisadi kıymete takılmaya hazır halde bulunmasının giderlerin de maliyet bedeline dahil olacağı belirtilmiş; noter, amortisman ayrılması için yeterli olduğu yönündedir. mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile Emlak Alım ve Özel Tüketim Vergilerini maliyet bedeline ithal Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 13 etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükelleflere 10.04.2014 tarihli güncel bir muktezada , “… işletmede serbesti tanınmıştır. kullanılan tesis, cihaz ve makinelerin arızalanması durumunda yedek olarak kullanıma hazır halde bulunan iktisadi kıymetlerin, Normal bakım, tamir ve temizleme giderleri dışında, iktisadi kıymetin ilk alındığı sıradaki beklenen ömrünü uzatmak gayrimenkulü veya elektrik ve dağıtım varlıklarını “genişletmek” amacıyla yapılan giderler olduğundan, aktifleştirildikleri yıldan veya “iktisadi kıymetini devamlı olarak artırmak” maksadıyla başlayarak iktisadi kıymet için belirlenen oran ve süreye göre yapılan giderlerin gayrimenkulün veya elektrik üretim ve dağıtım amortismana tabi tutulması gerektiği” belirtilmiştir. Söz konusu varlıklarının maliyetine eklenerek aktifleştirilmesi gerektiği aynı muktezada yedek parçaların ömür uzatıcı bir harcama olarak kanunun 272’nci maddesinde hüküm altına alınmıştır. tanımlandığını ve amortismana tabi iktisadi kıymet olarak değerlendirildiğini görmekteyiz. Ancak muktezada yedek Söz konusu maddede yer alan genişletmek kavramı fiziki parça değişimi sonrası kullanılmayacak olan parçaya ilişkin bir genişlemenin yanında aynı zamanda fonksiyonel genişleme açıklama yapılmamaktadır. Bu durumda, yedek parça değişimi anlamında kullanılmaktadır. İktisadi kıymetin ilk iktisabı sırasında sonrasında makineden sökülen parçanın işletmenin aktifinden bulunmayan özelliklerin kazandırılması veya ilk iktisap sırasında çıkarılması gereği gündeme gelebilecektir. bulunan özelliklerinin geliştirilmesi için yapılan giderler değer 14 (fonksiyon) artıran giderler olarak sayılmakta ve amortisman Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen bir diğer muktezada süreleri de iktisadi kıymetin kalan ömrüne göre belirlenmektedir. ise, “mevcut üretim faaliyetinde herhangi bir aksamaya meydan İktisadi kıymetin ilk alındığı sıradaki beklenen ömrünü uzatmak vermemek amacıyla aktife alınan, arıza durumu veya ihtiyaç amacıyla yapılan giderler ise iktisadi kıymeti devamlı olarak anında işletme faaliyetine fiilen tahsis edilecek yedek makine ve artırmak maksadıyla yapıldığından, aktifleştirildikleri yıldan teçhizatlara, defter kayıtlarına geçirilmiş bulunması, değerleme başlayarak iktisadi kıymet için belirlenen oran ve süreye göre gününde envantere dahil olması ve kullanılmaya hazır halde 11 amortismana tabi tutulur. Bununla birlikte, gayrimenkulün bulunması şartlarının bir arada sağlanması halinde, fiilen normal kullanım süresi içinde, normal fonksiyonunu devam kullanılmaya başlanması beklenmeksizin amortisman ayrılmaya ettirebilmesi için yapılan giderlerin maliyete dahil edilmesi başlanması gerekmekte olduğu” açıklamasına yer verilmiştir. 12 prensip olarak söz konusu değildir. Maliye İdaresinin bu görüşü yukarıda değindiğimiz güncel görüş ile paralel olup, gelecek dönemlerde tesis, cihaz ve makinelerin Yukarıda yer verdiğimiz hükümlerden de anlaşılacağı üzere, arızalanması durumunda yedek olarak kullanıma hazır vergi mevzuatında normal bakım, tamir ve temizleme giderleri bulunan iktisadi kıymetlerin aktifleştirildiği dönemden itibaren dışında iktisadi kıymetin değerini artırıcı ve genişletici amortismana tabi iktisadi kıymet olarak dikkate alınabileceği giderler, kullanıma hazır hale geldikleri dönem aktifleştirilerek yönündedir. dönemsellik ilkesi çerçevesinde amortismana tabi tutularak giderleştirilmelidir. Bununla birlikte, normal bakım, tamir Bununla birlikte, Danıştay 9. Dairesinin 22.11.2000 tarihli 15 ve temizleme giderleri, yapıldıkları dönemde doğrudan kararında , “firmanın faaliyetinde kullanmış olduğu kamyon giderleştirilebilecektir. için yaptığı komple motor yenileme masraflarının iktisadi kıymeti, faal durumda tutabilme amacına yönelik olduğu, aracın 11 Özyer Mehmet Ali, Açıklama ve Örneklerle Vergi Usul Kanunu Uygulaması, Maliye Hesap Uzmanları Derneği, Mart 2008 12 Yılmaz Özbalcı, Vergi Usul Kanunu Yorum ve Açıklamaları, Aralık 2010, s.747 13 Büyük Mükellefer Vergi Dairesi Başkanlığının 10.04.2014 tarihli, 64597866-105(272-2014)-43 sayılı muktezası 14 Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 28.12.2006 tarihli, B.07.1.GİB.0.03.29/2973-315-360 sayılı muktezası 15 Danıştay 9. Dairesi, 22.11.2000 tarihli Kararı, Esas No: 1998/4622, Karar No: 2000/3452 8 Ekim 2014