Page 3 - VEGU_Eylul_2014

Makalenin devamında, elde edilen bu gelirin ne şekilde vergilendirilmesi kaçınılmazdır. Dolayısıyla bu aşamada, Gelir değerlendirileceğine ve vergileneceğine değinmek faydalı Vergisi Kanunu’nun tevkifatlara ilişkin düzenlemelerin yer aldığı olacaktır. 94. maddesini tekrar hatırlamak yerinde olacaktır. III. Hisse senedi planlarından elde edilen gelirlerin Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesine göre işverenler, hizmet vergilendirilmesi erbabına ödenen ücretler ile 61. maddede yazılmış olup ücret sayılan ödemeleri (istisnadan faydalananlar hariç), nakden Türkiye’de hisse senedi edindirme planlarının, çok uluslu veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir şirketler tarafından kullanımı giderek yaygınlaşmasına karşın vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar. Böylece vergi mevzuatımızda bu planlara yönelik özel düzenlemelerin Türkiye mukimi şirketler, hisse senedi planları ile çalışanlarına bulunmaması, gerçek ve tüzel kişilerin, gelir ve kurumlar vergisi sağladıkları bu ücret niteliğindeki menfaatleri, Gelir Vergi yönünden tereddütler yaşamasına sebep olmaktadır. Hisse Kanunu’nun 94. maddesi gereğince tevkifata tabi tutmakla senedi planlarının, yukarıda da sayılan safhalarından hangisinde yükümlüdürler. Yürürlükteki gelir vergisi tarifesi uyarınca (% vergi yükümlülüğünün doğacağı, şirketin ve personelin 15-35) gelir vergisi tevkifatı uygulanan opsiyon bedelleri için yükümlülüklerinin ne şekilde yerine getirileceği uygulamada işverenler diğer ücret ödemelerinde olduğu gibi bu ödemeleri de tereddüt içerisinde olunan konuların başında gelmektedir. muhtasar beyannamelerine dahil etmekle yükümlüdürler. Hisse senedi planlarında, belirtilen süre ve performans hedefi Bahse konu bu uygulama, hisse opsiyonlarının Türkiye’de şartlarının yerine getirilmesi sonucu çalışan tarafından iktisap bulunan işverence çalışana sağlanması veya yurt dışındaki edilen hisse senetlerinden elde edilen gelirin niteliğinin grup şirket tarafından sağlanan hisselerin birebir ücret netleştirilmesi adına Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesine niteliğinde Türkiye’deki şirkete yansıtılması durumunda bakmak yararlı olacaktır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. geçerlidir. Dolayısıyla şirket hisselerinin yurt dışında mukim maddesinde; “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı şirket tarafından doğrudan çalışana sağlanması durumunda olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile ödemenin Türkiye’deki işveren ile ilişkilendirilmesi mümkün sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. olmayacağından ücret olarak nitelendirilecek olan tutarın yıllık gelir vergisi beyannamesi yolu ile ilgili beyan süreleri içerisinde Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk (2014 gelirleri için 1-25 Mart 2015 döneminde) beyan edilmesi tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, gerekmektedir. ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile Yazımızın önceki bölümlerinde de belirtildiği üzere farklı kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun ülkelerde, iç mevzuatlardaki değişik uygulamalar sebebi ile hisse mahiyetini değiştirmez.” ifadesine yer verilmiştir. opsiyonlarının vergilendirilmesine yönelik farklı yaklaşımlar görmek mümkündür. Dolayısıyla bazı şirketlerin yurt dışında Bu doğrultuda çalışanlara bedelsiz veya piyasa değerinden mukim grup firmaları tarafından Türkiye’deki şirket bünyesinde düşük bedelli olarak sağlanan hisse opsiyonlarının, çalışanların çalışmakta olan kişilere sağlanan hisse bedellerinin yansıtılması bağımlı faaliyetleri karşılığında elde edilmesi nedeni ile ücret durumunda iki grup şirket arasında Gelir Vergisi Kanunu ve olarak değerlendirilmesi gerekecektir. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları kapsamında görüş ayrılıkları ve sorunlar yaşanabilmektedir. Çalışanın, hisse edindirme planındaki şartları yerine getirmesi neticesinde şirket hisselerini almaya hak kazanması, verginin Örneğin, hisse opsiyonlarının yukarıda bahsetmiş olduğumuz üç doğması için yeterli değildir. Çünkü gelirin vergilendirilmesi aşaması kapsamında “Granting” veya “Vesting” dönemlerinde, için elde edilmiş olması gerekir. Hisse senedi opsiyonlarında yani çalışanın hisseleri iktisap etmesinden önce yalnızca vergilemenin yapılabileceği, diğer bir deyişle vergiyi doğuran hisselerini almaya hak kazanmış oldukları periyotta, gelir olayın oluşu, çalışanın hisse senedi opsiyonları üzerindeki vergisi mevzuatı açısından elde edilmiş bir gelirin olmayışı, fiili, ekonomik ve hukuki tasarrufunun bulunduğu safhanın hisseler üzerinde çalışanın hukuki ve ekonomik tasarrufunun gerçekleşmesi ile meydana gelmektedir. Hisse edindirme planı bulunmayışı sebebiyle herhangi bir vergilendirme olmayacaktır. koşulları farklılık arz etmekte olup exercise ve vesting tarihleri bazı planlar için aynı döneme tekabül edebilmektedir. Çalışanın Ancak yurt dışında mukim grup şirket aracılığıyla çalışanlara iktisap ettiği hisseleri kullanma, 3. kişilere devretme gibi hakları sağlanan hisselerin iktisap dönemi öncesi Türkiye’deki şirkete elde ettiği evreyi takiben çalışanın gelir elde etmesinden söz yansıtılması durumunda ücret olarak nitelendirilecek olan edebiliriz. bedellerin Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi gereğince çalışanın bordrosuna intikal ettirilip, ilgili tutar üzerinden Bu kapsamda, çalışan için hisse opsiyonlarının iktisabının gelir vergisi, damga vergisi ve çalışan ücretinin ilgili dönemin gerçekleşmesi durumunda ücret olarak nitelendirilecek olan sosyal güvenlik primine esas kazanç tavan sınırı altında tutar; hisselerin bedelsiz olarak sağlanması durumunda alınan kalması durumunda ise SGK primi ödenmesi gerektiği iddia hisselerin piyasa değerinin tamamı, hissenin piyasa değerinin edilebilecektir. altında bir bedel ile sağlanması durumunda ise piyasa değeri ile şirkete ödenen bedel arasında oluşan fark olacaktır. Bu durumu örnekle açıklamaya çalışalım. Hisse opsiyonlarının çalışanlara sağlanan bir menfaat Türkiye mukimi (A) firmasına bağlı olarak çalışan Ahmet Bey, (A) niteliğinde olması dolayısıyla şirketlerin çalışanlarına ödedikleri firmasının Almanya’daki merkezi tarafından 3 yıl boyunca % 20 ücret niteliğindeki diğer menfaatler gibi değerlendirilip Eylül 2014 Eylül 2014 3