Page 6 - VGAgustos_2014

öderler. Ancak bunlardan ticari veya mütedavil kâğıt Görüldüğü üzere Hesap Uzmanları Danışma Komisyonu, mahiyetinde bulunanların vergisini, bunları en evvel satan veya tartışma konusu kavramı oldukça geniş şekilde kabul veya başka suretle kullanan kişiler öderler.” yorumlamaktadır. hükümleri yer almaktadır. Konuya ilişkin olarak İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 14.08.2012 tarih ve B.07.1.G IV. Damga Vergisi Kanunu’nda “kâğıdın İB.4.34.18.01-155[1-2012/100]-2579 sayılı muktezada; hükmünden faydalanma” kavramı “Yabancı memleketlerle Türkiye'deki yabancı elçilik ve “Kâğıdın hükmünden faydalanma” kavramına ilişkin olarak konsolosluklarda düzenlenen kâğıtlar damga vergisine tabi Damga Vergisi Kanunu’nda açık bir tanıma yer verilmemiş bulunmamakla birlikte, bu kâğıtlar, Türkiye'de resmi dairelere olması ve Maliye Bakanlığı’nın tebliğ bazında net bir açıklama ibraz edildiği, üzerine devir veya ciro işlemleri yürütüldüğü veya yapmamış olması, kavramın uzun yıllardır tartışma konusu herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde, söz olmasına neden olmuştur. Konuya ilişkin verilmiş mukteza ve konusu işlemlerin yapıldığı tarih itibarıyla damga vergisine konu yargı kararlarına geçmeden önce, Hesap Uzmanları Danışma teşkil edecektir. Komisyonunun 11.03.1988 tarihinde aldığı karara değinmekte fayda görüyoruz. Söz konusu kararda yer alan aşağıdaki Yabancı memleketlerde düzenlenen kâğıtlar açısından Türkiye'de açıklamalar dikkat çekicidir: hükmünden faydalanma konusu esas olarak, kâğıtlarda yer alan hak ve yükümlülüklere dayanılarak hukuki, ticari, mali olaylar “Damga Vergisi Kanunu’nun 1/3’üncü maddesinde belirtilen ve sonuçlar yaratmak olarak anlaşılmalıdır. Hüküm bir gücün, bir şekilde bir kâğıt resmi daireye ibraz edildiği zaman o kâğıdın etkinin ifadesi olduğundan, bir kâğıdın hükmünden yararlanma o hükümlerinden yararlanma kendiliğinden gerçekleşmiş olur. kâğıdın gücünden, etkisinden kaynaklanmaktadır. Bu durumda, Çoğu kez ibraz ile hükmünden yararlanma iç içedir. Ancak bir yabancı memleketlerde düzenlenen bir kâğıda ilişkin bazı kâğıdın hükümlerinden Türkiye’de yararlanma her zaman ibraz haklardan veya hususlardan Türkiye'de yararlanılması veyahut ile mümkün değildir. İbraz dışında da o kâğıdın hükümlerinden kâğıda dayanılarak Türkiye'de bazı işlemler yapılması o kâğıdın Türkiye’de yararlanma söz konusu olabilir. Zaten Damga Vergisi hükmünden yararlanıldığı anlamına gelmektedir." şeklinde Kanunu’nda da ibrazı ve hükümlerinden faydalanma ayrı ayrı açıklamada bulunulmuştur. belirtilmiştir. Dolayısıyla hükmünden yararlanma ibrazın dışında da olabilir. Hükmünden yararlanma DVK’na sonradan ilave Bununla birlikte, kâğıtların hükümlerinden faydalanmanın edilmiştir. ne şekilde ele alınması gerektiğine yönelik güzel bir örnek sayılabilecek olan Danıştay 7. Daire’nin 20.12.2000 tarih, Bir kâğıdın hükümlerinden yararlanma konusunda bir çerçeve E. 1999/294, K. 2000/4088 sayılı kararında ise, “488 çizmek, bir tarif yapmak çok güçtür. Ama yine de konuya şu sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun ‘Mükellef’ başlıklı 3'üncü şekilde çerçeve çizilebilir. Yabancı memleketlerde düzenlenen maddesinin son fıkrasında; yabancı memleketlerle Türkiye'deki kâğıtlara dayanılarak Türkiye’de; yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kâğıtların vergisinin, Türkiye'de bu kâğıtları resmi dairelere ibraz edenler, üzerlerinde devir veya ciro işlemleri yapanlar veya • Bazı haklardan, herhangi bir suretle hükümlerinden faydalananlar tarafından • Bazı hususlardan, ödeneceği öngörülmüştür. Görüldüğü üzere, fıkrada, yabancı memleketlerde veya Türkiye'deki yabancı elçilik ve yararlanılırsa, konsolosluklarda düzenlenen kâğıtlar dolayısıyla damga vergisinin doğabilmesi, birbirinden bağımsız üç ayrı durumdan • Veya o kâğıda dayanılarak Türkiye’de bazı işlemler yaptırılırsa, herhangi birinin gerçekleşmiş olmasına bağlı bulunmaktadır. Bu üç durum; kâğıdın Türkiye'de resmi dairelere ibraz edilmesi, bu kâğıdın hükümlerinden Türkiye’de faydalanılmıştır. üzerinde devir veya ciro işlemi yapılması ve herhangi bir suretle hükmünden yararlanılmasıdır. Taraflar arasında imzalanan Örneğin yurt dışında düzenlenen bir sözleşmeye dayanılarak sözleşme Türkiye'de herhangi bir resmi daireye ibraz edilmediği bir işlem tesis etmek, o sözleşmenin hükümlerinden Türkiye’de gibi, üzerinde devir ve ciro işlemi de yapılmadığından; ilk yararlanıldığını gösterir. Bunun için sözleşmenin ibrazı şart iki durum, olayda, söz konusu değildir. Damga vergisini değildir. doğuran üçüncü durumun varlığı ise mahkemece, hükmünden faydalanma koşulunun, kâğıdın vergilendirme için gerekli olan Hüküm bir gücün, bir etkinin ifadesidir. Yani bir kâğıdın ticari ya da hukuki işlem için Türkiye'de resmi makamlara ibraz hükmünden yararlanma o kâğıdın gücünden, etkisinden edilmesi şeklinde gerçekleşmiş olmasına bağlı kabul edilmiştir. yararlanmadır. Örneğin yabancı memleketlerde düzenlenen bir Bu yorum tarzı kabul edilebilir nitelikte değildir. Zira kâğıdın kâğıt Türkiye’ye gönderilmiş, ancak kâğıt herhangi bir işleme Türkiye'de resmi makamlara ibrazı hali, yukarıda, yabancı dayanak teşkil etmeksizin kasada muhafaza edilmişse, o kâğıdın ülkelerde düzenlenen kâğıtlar bakımından, damga vergisini gücünden yani hükümlerinden yararlanılmamıştır. Çünkü burada doğurduğu açıklanan üç bağımsız durumdan ilkidir. Hükmünden ne kâğıda dayanılarak bir işlem tesis edilmiş, kâğıt ne bir ispat yararlanma halinden ayrı ve bağımsız bir durum olarak aracı olarak kullanılmış, ne de kâğıda dayanılarak bazı hak veya düzenlemede yer alan resmi makamlara ibraz halinin, aynı hususlardan yararlanılmıştır. Kâğıt yalnız kasada muhafaza zamanda, hükmünden yararlanma halinin gerçekleşme koşulu edilmiştir.” olarak kabulü, kanun koyucunun damga vergisini doğuran olay olarak üç ayrı hal öngörmekle güttüğü amaca aykırıdır. 6 Ağustos 2014