Vergi alacaklarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin 7143 sayılı Kanun’un varlık barışıyla ilgili düzenlemeleri.

7143 sayılı “Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı” TBMM Genel Kurulu’nun 11 Mayıs 2018 tarihli oturumunda kabul edilerek yasalaştı.

18 Mayıs 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan söz konusu Kanun’un Genel Kurul’da eklenen; bazı varlıkların milli ekonomiye kazandırılması (Varlık Barışı) ve bazı yurt dışı kazançlara geçici süreyle istisna getiren düzenlemeleri bu sirkülerimizin konusunu oluşturmaktadır.

I. Yurt dışında ve içinde bulunan varlıkların bildirim ve beyanı

A Yurt dışında bulunan varlıkların bildirimi

Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını, 30 Kasım 2018 tarihine kadar Türkiye'deki banka veya aracı kuruma bildiren gerçek ve tüzel kişiler, söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebilirler.

Yukarıdaki hükümden de anlaşılacağı üzere, yurt dışındaki varlıklarını getirecek olan kişilerle ilgili Kanun’da herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır. Buna göre mükellef olup olmadığına bakılmaksızın tüm gerçek ve tüzel kişiler yurt dışı varlıklarını Türkiye’ye getirerek, yasanın verdiği imkânlardan yararlanabileceklerdir.

Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler ise yukarıdaki kapsamda Türkiye’ye getirdikleri varlıklarını, dönem kazancının tespitinde dikkate almaksızın işletmelerine dâhil edebilecekleri gibi aynı varlıkları vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate almaksızın işletmelerinden çekebileceklerdir.

Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 18 Mayıs 2018 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 30 Kasım 2018 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmaksızın bu madde hükümlerinden yararlanılır.

18 Mayıs 2018 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının 18 Mayıs 2018 tarihinden önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla bu madde hükümlerinden yararlanılır.

Banka ve aracı kurumların, kendilerine bildirilen yurt dışındaki varlıklara ilişkin olarak % 2 oranında hesapladıkları vergiyi, 31 Aralık 2018 tarihine kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan edip aynı süre içerisinde ödemeleri gerekmektedir.

Bu kapsamda ödenen vergiler, hiçbir suretle gider yazılamaz ve başka bir vergiden mahsup edilemez. Türkiye'ye getirilen varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmez.

Ancak 31 Temmuz 2018 tarihine kadar;

- Yurt dışında bulunan varlıklarını (para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları) bu düzenleme kapsamında bildirip Türkiye’ye getirenler,

- Bu varlıkları yukarıdaki açıklamalar kapsamında; yurt dışından kullanılan kredilerin kapatılmasında kullananlar ile bu varlıklarla sermaye avanslarını defter kayıtlarından düşenler,

söz konusu % 2’lik vergiyi ödemeyeceklerdir.

B. Yurt içi varlıkların kayıtlara alınması

Yurt içi varlıklarla ilgili hüküm sadece kayıtların düzeltilmesini içerdiğinden, bu düzenlemeden yalnız gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin yararlanması mümkün bulunmaktadır.

Buna göre, gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri sahip oldukları, Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlarını, 30 Kasım 2018 tarihine kadar vergi dairelerine beyan edebileceklerdir. Bu varlıklar 30 Kasım 2018 tarihine kadar dönem kazancının tespitinde dikkate almaksızın kanuni defterlere kaydedebilirler. Bu takdirde, söz konusu varlıklar vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilir.

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince vergi dairesine beyan edilen yukarıdaki varlıkların değeri üzerinden vergi dairesince % 2 oranında vergi tarh edilecektir. Bu verginin 31 Aralık 2018 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir.

Bu kapsamda ödenen vergiler, hiçbir suretle gider yazılamaz ve başka bir vergiden mahsup edilemez. Kanuni defterlere kaydedilen varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmez.

Ancak 31 Temmuz 2018 tarihine kadar, kapsama giren yurt içi varlıklarını beyan edip kanuni defterlerine kaydeden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri söz konusu % 2’lik vergiyi ödemeyeceklerdir.

II. İnceleme ve tarhiyat yapılmaması

Yukarıdaki hükümler kapsamında; Türkiye'deki banka veya aracı kuruma bildiren yurt dışı varlıklar ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince vergi dairesine beyan edilen yurt içi varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.

Bu hükümden faydalanılabilmesi için;

- Bildirilen veya beyan edilen tutarlara ilişkin tarh edilen verginin vadesinde ödenmesi,

- Yurt dışında bulunan varlıklarını bildirenlerin bu varlıkları, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye'ye getirmeleri veya Türkiye'deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba ettirmeleri

şarttır.

III. Yurt dışından elde dilen bazı kazançlara ilişkin geçici istisna uygulaması

7143 sayılı Kanun’la aşağıda yer verilen bazı yurt dışı kazançlara, belirli şartlarla ve geçici bir süre için gelir ve kurumlar vergisi istisnası getirilmektedir:

a. Tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumların;

1. Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kurumlara ilişkin iştirak hisselerinin satışından doğan kazançları,
2. Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kurumlardan elde ettikleri iştirak kazançları,
3. Yurt dışında bulunan iş yeri ve daimi temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri ticari kazançları,

31 Ekim 2018 tarihine kadar elde edilenler de dahil olmak üzere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten (18 Mayıs 2018) itibaren 31 Aralık 2018 tarihine kadar Türkiye'ye transfer edilmesi kaydıyla gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır.

b) Tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumların, kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kurumların tasfiyesinden doğan kazançlar 31 Aralık 2018 tarihine kadar Türkiye'ye transfer edilmiş olması kaydıyla gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır.

Ancak Bakanlar Kurulunun yukarıdaki süreleri 6 aya kadar uzatma yetkisi bulunmaktadır. Buna göre Bakanlar Kurulu; yurt dışı ve yurt içi varlıkların bildirim ve beyan süreleri ile madde kapsamındaki yurt dışı kazançların Türkiye’ye transfer sürelerini 6 aya kadar uzatabilecektir.

Bugüne kadarki benzer uygulamalarda bu uzatma yetkisinin devamlı olarak kullanılmış olduğuna bakarak bu kez de uzatılacağını söylemek sanırız çok yanlış olmayacaktır. Ama yine de bu konunun Bakanlar Kurulunun yetkisinde olduğu unutulmamalıdır.

VIII. Yürürlük

7143 sayılı Kanun’un 10. maddesinde yer alan yukarıdaki hükümler Kanun’un yayımı tarihinde (18 Mayıs 2018) yürürlüğe girmiştir.

Saygılarımızla.
Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.
Erdal Çalıkoğlu