Page 11 - VEGU_ocak2017

Vergide Gündem

Tuğba Aslan

İstisnai kıymet uygulaması

I. Giriş

İthal eşyasının gümrük kıymeti, kural olarak, eşyanın satış bedeli olup; satış bedeli,
Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen
veya ödenecek fiyat olarak tanımlanmaktadır. Eşyanın kıymetinin satış bedeli yöntemine
göre belirlenemediği durumlarda, gümrük mevzuatı hükümleri kapsamında diğer kıymet
belirleme methodları kullanılmaktadır.

İthale konu eşyanın ithalat vergileri, eşyanın gümrük kıymeti esas alınarak
hesaplanmaktadır. ithalat sonrasında, ithal eşyaya ilişkin olarak yapılan beyan ile
muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda gümrük kıymeti ve
ithalat vergilerinde noksanlık bulunduğunun tespiti halinde, ithalat vergilerinden ayrı
olarak bu farkın üç katı para cezası alınmaktadır. Bu noksanlıkların gümrük idaresince
tespit edilmesinden önce beyan sahibince bildirilmesi durumunda ise söz konusu cezalar
yüzde 15 olarak uygulanmaktadır. Dolayısıyla, gümrük kıymetinin zamanında ve isabetli
olarak tespit edilmesi, hem vergilerin doğru hesaplanması, hem de sonrasında söz
konusu olabilecek cezai durumların önüne geçilmesi açısından önem arz etmektedir.

Bununla beraber, ithal eşyanın gümrük kıymetinin ithalat tarihinde kesin olarak
bilinemediği ve ithalat sonrasında ithal eşyanın fiyatında düzeltme yapılmasını
gerektiren durumlarda (royalti ödemeleri, transfer fiyatlandırması düzeltmeleri
gibi), ithalat sonrasında bu düzeltmelerin ceza tatbik edilmeksizin yapılması gümrük
mevzuatındaki “istisnai kıymet” uygulaması ile mümkün kılınmıştır.

II. İstisnai kıymetle beyan

İstisnai kıymetle beyan, ithal edilen eşyaya ilişkin olarak, ithalat sonrasında ithal
eşyanın fiyatında düzeltme yapılmasını gerektiren durumlarda (royalti ödemeleri,
TF düzeltmeleri gibi), bu düzeltmelerin ceza tatbik edilmeksizin yapılmasını sağlayan
bir basitleştirilmiş usuldür.

Gümrük Yönetmeliği’nin 53. maddesi kapsamında, istisnai kıymetle beyan, ithal
eşyanın gümrük kıymetinin satış bedeli yöntemine göre yapıldığı aşağıdaki hallerde
uygulanabilmektedir;

a) Konsinye şekilde teslim edilen çabuk bozulabilir eşya
b) Gümrük kıymetine ilave edilmesi gereken, ancak ihracatçı ve ithalatçı arasındaki

sözleşme gereği söz konusu kıymet unsurları gümrük yükümlülüğünün başladığı
tarihten sonra belli olacak eşya
c) Satış sözleşmesinde, fiyatın sonradan gözden geçirilmesini öngören hükümler içeren
eşya
ç) Boru hatları veya elektrik telleri ile taşınan ve depolama imkanı olmayan sürekli akış
halinde olan eşya.

Yukarıdaki (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen durumlarda yükümlülerin, anılan
kıymet unsurlarının mevcudiyetini gösteren sözleşmelerin örneği ve onaylı çevirisini

Ocak 2017 - “Gümrükte Gündem” özel sayısı 11