Page 5 - EY-VG_Temmuz_2019_v2

Vergide Gündem
Av. Barış Can Erdemir

Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi
uygulamasında, indirimin hesaplanacağı yıl
ve son iki yılda verilen beyannameler üzerine
tahakkuk eden vergilerin ödenmiş olması

şartı üzerine bir değerlendirme

I. Giriş

Vergi ve vergi ödevi kavramları açıklanırken, bunların temelinde yatan vergi ilişkisinde
taraflardan birinin üstün kamu gücüyle hareket ettiği ve dolayısıyla vergi ilişkisinin zora
1
dayandığı tartışmasızdır. Bu gerçek karşısında, zora maruz kalan vergi yükümlülerinin,
içlerinde bulundukları durumdan kurtulmaya yönelik bir tavır içerisinde bulunmaları
oldukça doğaldır. Bu nedenledir ki, elde ettikleri gelirden, yaptıkları harcamalardan
ve uhdelerinde bulunan servetten vergi alınmasından imtina etmek üzere, vergi
yükümlüleri vergi kaçırma, vergiden kaçınma ve vergiyi yansıtma gibi çeşitli yollara
2
başvurmak suretiyle, vergiye karşı tepki göstermektedirler . Buna karşılık, ilişkinin
öteki tarafında bulunan vergi idaresi ise olabildiğince etkin şekilde vergi toplamakla
3
görevlidir . Vergilendirme ilişkisinin iki tarafı arasındaki bu menfaat çatışması
karşısında, verginin etkin toplanmasını sağlamak üzere bir yöntem, vergi toplanmasına
mâni olan belirli fiilleri kabahat ve suç olarak tanımlayarak cezalandırmayken, vergiye
uyum sağlayan mükelleflerin ödüllendirilmesi de başka bir yöntemdir.

Vergi hukukumuzda ise etkin vergi toplanmasını sağlamak adına, vergi kabahatleri,
suçları ve cezaları kabul görmekle birlikte, vergiye karşı tepki göstermeyen, bir
başka ifadeyle uyumlu vergi yükümlüleri için önceden herhangi bir ödüllendirme
öngörülmemişti. Ancak bu yaklaşım, 08.03.2017 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan
6824 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun
Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“6824 sayılı Kanun”)’un
4. maddesi ile terk edilmiştir. Zira anılan hüküm ile Gelir Vergisi Kanunu (“GVK”)’nun
mülga mükerrer 121. maddesi “Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi” başlığıyla
tekrar düzenlenmiş; anılan maddede, vergisel ödevlerini yerine getirme şeklinde
özetlenebilecek bir çerçevede, belirli şartları sağlayan vergi yükümlülerine yüzde 5
oranında indirim yapılacağı öngörülmekle, etkin vergilendirmeyi sağlama amacıyla
cezalandırmanın yanında ödüllendirme de vergi sistemimizde bir yöntem olarak
kabul edilmiştir. Bu düzenlemenin yapılmasında, sıkça başvurulan vergi aflarının vergi
4
cezalarının caydırıcılığını hafifletmesine müdahale etmek motivasyonu olduğu ileri
sürülebilir.

1 BİLİCİ, Nurettin, BİLİCİ, Adem; Kamu Maliyesi, Yenilenmiş 2. Baskı, Seçkin Yayınevi, Şubat
2013, s. 148.
2 Ayrıntılı bilgi için, bkz. a.g.e., s. 185 vd.
3 KARAKOÇ, Yusuf; Vergi Anlaşmazlıklarının/Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları (Vergi
Yargılaması Hukuku), Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara
2015, s. 33.
4 ÖNCEL, Mualla, KUMRULU, Ahmet, ÇAĞAN, Nami; Vergi Hukuku, Gözden Geçirilmiş,
Değişiklikler İşlenmiş 26. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2014, s. 224.

Temmuz 2019 Temmuz 2019 5