Page 9 - VergiRehberi2024
P. 9
1. Vergilemenin temel kavramları
Ret ve iadeler 1.19 Vergiyi doğuran olayın ispatı
2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nda vergi gelirleri toplamı 8 Trilyon 336 Milyar Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin
TL’dir. Kanun’da vergi gelirlerinden yapılacak ret ve iadeler toplamı ise 928 Milyar TL olarak muamelelerin gerçek mahiyeti, yemin
yer almaktadır. İade tutarının içinde en büyük kalemi 844 Milyar TL ile dâhilde alınan KDV’den hariç her türlü delil ile ispatlanabilir. Vergiyi
yapılacak ret ve iadeler oluşturmaktadır. Buna göre Bütçe Kanunu’nda ret ve iadeler sonrası doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan
net vergi gelirleri 7 Trilyon 408 Milyar TL olmaktadır. şahitlerin ifadesi delil olarak kullanılmaz.
Aşağıda 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’ndaki vergi gelirleri ile ret ve iadeler sonrası İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan
net vergi gelirlerine ilişkin tablo dikkatinize sunulmaktadır: veya olayın özelliğine göre normal ve mutat
olmayan bir durumun iddia olunması halinde
2024 Bütçe Ret ve İadeler (-) 2024 Bütçe Net ispat külfeti, bunu iddia eden tarafa aittir.
Vergi Gelirleri Vergi Gelirleri
Aksine hüküm bulunmadıkça, Vergi Usul
Gelir vergisi 1.206.409.287.000 17.556.213.000 1.188.853.074.000 Kanunu’na göre tutulan ve üçüncü şahıslarla
olan münasebet ve muamelelere ait olan
Kurumlar vergisi 1.314.512.710.000 38.794.750.000 1.275.717.960.000 kayıtların belgelenmesi mecburidir.
Dâhilde alınan KDV 1.670.599.354.000 844.005.000.000 826.594.354.000
İthalde alınan KDV 1.671.359.675.000 205.328.000 1.671.154.347.000 1.20 Vergi ehliyeti
Özel tüketim vergisi 1.409.765.804.000 5.853.652.000 1.403.912.152.000 Özel hukukta borç akdi, tarafların hukuki
ehliyetlerinin bulunmasını gerektirir. Vergi
Harçlar 253.506.501.000 3.074.721.000 250.431.780.000 ilişkisinde de mükellef adına bir borç
Damga vergisi 145.883.395.000 2.330.356.000 143.553.039.000 doğduğuna göre ilk bakışta böyle bir ehliyetin
aranması lüzumu akla gelir. Ancak özel
BSMV 214.384.596.000 263.953.000 214.120.643.000 hukuktaki bu kuraldan farklı olarak, kamu
Motorlu taşıtlar vergisi 68.961.718.000 156.245.000 68.805.473.000 hukukunun bir dalı olan vergi hukukunda,
mükellefiyet veya vergi sorumluluğu için
Veraset ve İntikal Vergisi 7.526.788.000 214.251.000 7.312.537.000 kanuni ehliyet gerekmez. Vergi kanunlarının,
verginin konusu olarak saydıkları işlemlere
Şans oyunları vergisi 54.919.731.000 0 54.919.731.000 taraf olanlar, fiil ehliyetine sahip olup
Özel iletişim vergisi 37.549.907.000 13.125.609.000 24.424.298.000 olmadıklarına bakılmaksızın vergi mükellefi
veya sorumlusu olabilirler.
Dijital hizmet vergisi 15.561.032.000 0 15.561.032.000
Konaklama vergisi 12.921.539.000 0 12.921.539.000 Vergiyi doğuran olayın kanunlarla yasak
edilmiş bulunması da mükellefiyeti ve vergi
Değerli konut vergisi 115.181.000 0 115.181.000 sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
Gümrük vergileri 229.502.203.000 2.038.675.000 227.463.528.000 1.21 Vergi mahremiyeti
Diğer dış ticaret gelirleri 5.645.195.000 28.844.000 5.616.351.000
Başka yerde Vergileme ile ilgili usul hükümlerinin yer
aldığı Vergi Usul Kanunu’nda, görevleri
sınıflandırılmayan 16.451.335.000 221.373.000 16.229.962.000 gereği mükelleflerin veya onlarla ilgili
vergiler kimselerin ticari, şahsi ve diğer her nevi
Toplam 8.335.575.951.000 927.868.970.000 7.407.706.981.000 sırlarını öğrenme durumunda olanların, bu
sırları ifşa edemeyecekleri ve kendileri ya da
1.15 Resim üçüncü şahıslar yararına kullanamayacakları
hükme bağlanmıştır. Aynı Kanun’da söz
Belirli bir işin veya hizmetin yapılması konusunda, Devletin veya yetkili organlarının verdiği konusu sırları saklamakla yükümlü olan
izin karşılığında ödenen paralardır. Rıhtım resmi örnek olarak verilebilir. görevliler;
Bu kaynaktan sağlanan kamu gelirlerinin toplam gelirler içindeki payı oldukça düşüktür. a. Vergi muameleleri ve incelemeleri ile
uğraşan memurlar,
1.16 Harç b. Vergi Mahkemeleri, Bölge İdare
Mahkemeleri ve Danıştay’da görevli
Devlet veya yetkili kıldığı organları tarafından sunulan bir hizmetin karşılığında, bu olanlar,
hizmetlerden yararlananlar tarafından ödenen paralardır. Harçların özelliği devlet tarafından c. Vergi kanunlarına göre kurulan
yapılan belli bir hizmetin veya sağlanan belli bir menfaatin veya sağlanan ayrıcalığın komisyonlara katılanlar,
karşılığında ödenmiş olmasıdır. d. Vergi işlerinde kullanılan bilirkişiler,
Örnek: Yargı harçları, tapu ve kadastro harçları, konsolosluk harçları, trafik harçları, finansal
faaliyet harçları vb. olarak sayılmıştır. Ayrıca 7338 sayılı
Kanun’un (RG: 26.10.2021) 13. maddesiyle
1.17 Vergi alacaklısı vergi mahremiyeti kapsamına giren
kişilere, Gelir İdaresi Başkanlığının görev
Vergi koyma, yani vergilendirme yetkisine sahip kamu kuruluşlarına, vergi alacaklısı denir. alanına ilişkin işlerde hizmet alımı yoluyla
çalıştırılanlar ile hizmet alımı yapılanların
Devlet, belediyeler, il özel idareleri, yetkili kılındıkları çeşitli vergi ve benzeri yükümlülüklerde, ortak ve yöneticileri de dahil edilmiştir.
vergi alacaklısı durumundadırlar.
1.18 Vergi borçlusu
Verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi idaresine karşı muhatap olan kişidir. Vergi
borçlusu, verginin mükellefi olabileceği gibi, Kanun’un öngördüğü durumlarda vergi
sorumlusu da olabilir..
9