Page 2 - EY-VG_Eylul_2017
P. 2
Vergide Gündem
Av. Ezgi Tahmaz
Av. Seray Nalbantoğlu
İlaç sektöründe jenerik ilaç rekabeti hakkında
değerlendirmeler
Giriş
İlaç sektörü (“sektör”) küresel ölçekte faaliyet gösteren çok uluslu üreticilerin aktif
olarak yer aldığı, ülke ekonomilerinde gerek istihdam gerek vergi gelirleri açısından
önemli hacme sahip sektörlerin başında gelmektedir. Sektör, hem ekonomik büyüme
ve gelişme hem de kamu sağlığı bakımından kritik bir konuma sahiptir. Bu nedenlerle,
sektörün; ülkelerin sanayi, sağlık, maliye ve rekabete ilişkin uzun ve kısa dönem politika
1
alanları ile doğrudan ilişkili olduğu söylenebilecektir.
Bu derecede öneme sahip bir sektörün rekabet hukuku açısından gözetim altında
olması, gerek piyasa oyuncuları gerekse nihai tüketiciler açısından önem arz etmektedir.
Türk Rekabet Kurumu’nun ilaç sektörüne ilişkin Sektör Araştırma Raporu’nda (“Sektör
Raporu”) belirtildiği üzere farklı talep yapısı ilaç sektörünün en ayırt edici özelliğidir.
Sektör Raporu’nun içeriğinde belirtildiği üzere sektörde tedarik zincirinde sağlayıcı
seviyesinde orijinal ve eş değer (jenerik) ilaç üreticileri, dağıtım seviyesinde ise ecza
depoları ve eczaneler yer almaktadır.
Bu yazıda aşağıda detaylandırılacağı üzere, sektörün kendine özgü tedarik zinciri yapısı
ve ürünlerin arzı sürecinde karşılaşılan idari izin ve faaliyet süreçleri, patent koruması
gibi hususlar göz önünde bulundurularak rekabet hukuku kapsamında arz ettiği önem
üzerinde durulacak ve önemli kararlar ışığında değerlendirilmelerde bulunulacaktır.
I. Rekabet hukuku açısından sektördeki olası ihlal alanları
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“Kanun”) ilaç sektöründe faaliyet
gösteren teşebbüsler bakımından aşağıdaki düzenlemeleri içeren hükümleri önem arz
etmektedir:
• Rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve kararların hukuka aykırı ve yasak
olduğuna ilişkin 4. madde,
• Hakim durumdaki teşebbüslerin hakim durumlarını kötüye kullanmasının hukuka
aykırılık teşkil ettiğine ilişkin 6. madde,
• Hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
birleşme ve devralmaların hukuka aykırı ve yasak olduğuna ilişkin 7.madde.
Bu kapsamda gerek Avrupa Birliği Komisyonu ("Komisyon”) gerekse Türk Rekabet
Kurumu (“Rekabet Kurumu”) tarafından gözetim altında tutulan sektörde patent
hakkının sağlamış olduğu hukuki güvenliğin kötüye kullanılması rekabet hukuku ihlali
2
açısından gösterilecek en önemli örneklerden biridir.
Öte yandan sektörde faaliyet gösteren teşebbüsler arasında rekabete aykırı anlaşma
yapma yolu ile de pazara girişin güçleştirilmesi veya engellenmesi de söz konusu
olmaktadır. Rakip ilaç firmalarının jenerik (eşdeğer) ilaç üreticilerinin piyasaya girmesini
1 http://www.rekabet.gov.tr/tr-TR/Rekabet-Yazisi/Ilac-Endustrisinde-AR-GE-ve-Fikri-Mulkiyet-
Haklarinin-Onemi
2 Rekabet Kurumu Sektör Araştırması Raporu, III. Denetim ve Uygulama Dairesi Başkanlığı,
27.03.2013
2 Eylül 2017