Page 5 - MGKV2013

I. Mükellefiyet ve menkul kıymet gelir türleri Yine bir bireysel yatırımcı tarafından 31 Ekim 2013 tarihinde açılmış olan altı ay vadeli mevduat hesabına 30 Nisan 2014 tarihinde ödenecek faiz de, hesap 2013 yılında açılmış olmasına rağmen 2014 yılı geliri olarak kabul edilmektedir. 1. Menkul sermaye iradı a. Menkul sermaye iradı olarak kabul edilen gelirler A. Mükellefiyet Aşağıda sayılan gelirler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 75. maddesinde menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır: 1. Tam mükellef gerçek kişiler ➢• Hisse senedi kâr payları ve iştirak hisselerinden doğan kazançlar, Türkiye’de yerleşmiş olan veya yerleşmiş sayılan kişiler Gelir Vergisi ➢• Yatırım fon ve ortaklıklarından elde edilen kâr payları, Kanunu açısından “tam mükellef” kabul edilmektedir. Bu kişiler Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı ➢• Her nevi tahvil faizleri (Devlet tahvili, Hazine bonosu, eurobond, üzerinden vergilendirilirler. özel sektör tahvili, yabancı menşeli tahvil vb.), ➢• İkametgahı Türkiye’de bulunanlar ve ➢• Alacak faizleri, ➢• Bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak altı aydan fazla ➢• Mevduat faizleri (Döviz tevdiat hesaplarının anapara kur farkları oturanlar (geçici ayrılmalar Türkiye’de oturma süresini kesmez), gelir sayılmaz), Türkiye’de yerleşmiş sayılır. ➢• Katılım bankalarının ödediği kâr payları, Öte yandan, resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye’de ➢• Repo gelirleri, bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, ➢• Borsa para piyasasından (BPP) elde edilen faiz gelirleri, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları da tam mükellef olarak ➢• Varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira vergilendirilirler. sertifikalarından elde edilen gelirler, Belli ve geçici bir görev veya iş için Türkiye’ye gelenler, Türkiye’de ➢• Sigorta ve emeklilik şirketleri tarafından, sigortalılar ve bireysel altı aydan fazla kalsalar dahi Türkiye’de yerleşmiş sayılmazlar. emeklilik katılımcılarına yapılan ödemeler. 2. Dar mükellef gerçek kişiler b. Menkul sermaye iratlarından indirilebilecek giderler Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişiler Gelir Vergisi Kanunu açısından Safi iradın bulunması için menkul sermaye iradından aşağıdaki “dar mükellef” kabul edilmektedir. Bu kişiler sadece Türkiye’de elde giderler indirilir: ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilirler. ➢• Depo etme ve sigorta ücretleri gibi menkul kıymetlerin Yurt dışında çalışma ve oturma izni olan Türk vatandaşları da vergi muhafazası için yapılan giderler; uygulamaları bakımından “dar mükellef” olarak kabul edilirler. ➢• Temettü hisseleri ile faizlerin tahsil giderleri (Şirket toplantılarına Dar mükellef gerçek kişilerin gelirlerinin tamamının Türkiye’de iştirak gibi sermayenin idaresi için yapılan giderler irattan tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücretler, serbest meslek indirilmez); kazançları, menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile diğer kazanç ➢• Menkul kıymetler ve bunların iratları için ödenen her türlü vergi, ve iratlardan ibaret olması durumunda, bu gelirler için beyanname resim ve harçlar (Gelir vergisi irattan indirilmez). verilmez. 2. Alım satım kazançları B. Menkul kıymetlerden elde edilen gelirler Devlet tahvili, Hazine bonosu, eurobond, özel sektör tahvili, yabancı Tam mükellef gerçek kişilerin menkul kıymetlerden elde ettikleri menşeli tahvil gibi her nevi tahvillerin vadesinden önce elden gelirlerin vergilendirilmesi, menkul kıymetin ve elde edilen gelirin çıkarılmasından sağlanan kazançlar ile hisse senedi alım satım türüne göre değişmektedir. Bu gelirler; kazançları bu gelir türüne örnek olarak verilebilir. ➢• Menkul sermaye iradı, Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 81. maddesinde, değer artışında safi kazanç hesaplanırken, elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve ➢• Alım satım kazancı, (Diğer kazanç ve irat) satıcının uhdesinde kalan giderler ile ödenen vergi ve harçların olarak gruplandırılmıştır. kazançtan indirilebileceği hüküm altına alınmıştır. Bireysel yatırımcılar tarafından menkul kıymet gelirleri, menkul Buna göre, menkul kıymet alım satım kazançlarından, alım satımda kıymetin itfa olduğu, satıldığı veya kupon faizi ödemesinin yapıldığı ödenen komisyonlar ile banka ve sigorta muameleleri vergisi tarihte elde edilmiş sayılır. Mevduat ve repo işlemlerinde elde etme, (BSMV) düşülebilmektedir. mevduat hesabının veya repo işleminin vadesinde gerçekleşir. Menkul kıymetin satın alınması için kullanılan kredilere ilişkin Örneğin, bir bireysel yatırımcı tarafından 21 Aralık 2013 tarihinde faizlerin ve temerrüt faizlerinin gider olarak kazançtan indirilmesi satın alınan Devlet tahvili, 14 Mayıs 2014 tarihinde satılmışsa, ise mümkün değildir. kazanç 2014 yılında elde edilmiş olur. 2013 yıl sonu itibarıyla Beyana ve tevkifata tabi olan/olmayan menkul kıymet gelirleri oluşan değer artışı, Devlet tahvili henüz satılmadığından 2013 yılı stopaj matrahına dahil edilmez. Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi 2013 | 3