Gelir Vergisi Kanunu kapsamında 2022 yılında uygulanacak bazı parasal büyüklükler açıklandı.

Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 123. maddesinin 2. fıkrasında, Kanun’un 9/10, 19, 21, 23/8, 23/10, 31, 40/1, 40/7, 47, 48, 68 mükerrer 80, 82, 86, 89/15 ve 103. maddeleri ile mükerrer 121. maddede yer alan maktu had ve tutarların, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanacağı hükmü yer almaktadır. Bu şekilde hesaplanan maktu had ve tutarların yüzde 5’ini aşmayan kesirler dikkate alınmamaktadır.

Cumhurbaşkanı, bu surette tespit edilen had ve tutarları yarısına kadar artırmaya veya indirmeye yetkilidir.

2021 yılına ilişkin yeniden değerleme oranı %36,20 olarak hesaplanmış ve 27 Kasım 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 533 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile duyurulmuştur.

Gelir Vergisi Kanunu’nun yukarıda belirtilen hükümlerinde yer alan parasal büyüklüklerin 2022 yılında uygulanacak tutarları, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bu oran dikkate alınmak suretiyle hesaplanmış ve 21 Aralık 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 317 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile duyurulmuştur.

Söz konusu Tebliğ’deki bilgiler çerçevesinde, Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan bazı parasal büyüklüklerin 2022 yılında uygulanacak tutarları aşağıda dikkatinize sunulmaktadır:

1. Mesken kira gelirlerinde uygulanan istisna tutarı

Gelir Vergisi Kanunu’nun 21. maddesinde yer alan mesken kira gelirleri için uygulanan istisna tutarı, 2022 takvim yılında elde edilen kira gelirleri için 9.500 TL olarak tespit edilmiştir.

2. Hizmet erbabına işyeri dışında kalan yerlerde yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisna tutarı

Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinin (8) numaralı bendinde yer alan, işverenlerce işyeri veya işyerinin müştemilatı dışında kalan yerlerde hizmet erbabına yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisna tutarı, 2022 takvim yılında uygulanmak üzere 34 TL olarak belirlenmiştir.

3. Hizmet erbabının işyerine gidip gelmesi için sağlanan menfaatlere ilişkin istisna tutarı

7194 sayılı Kanun’un (RG: 07.12.2019) 11. maddesiyle, Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesine eklenen parantez içi hüküm uyarınca; işverenlerce çalışanlara servis imkânı sağlanmadığı durumlarda, çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedelinin 10 TL’yi aşmaması ve buna ilişkin ödemelerin toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini şeklinde yapılması şartıyla gelir vergisi istisnası getirilmiştir.

1 Ocak 2020 tarihinde yürürlüğe giren bu hükümdeki yasal tutar 2022 yılında 17 TL olarak uygulanacaktır.

4. Engellilik indirimi tutarları

Çalışma gücünün;

• Asgarî %80'ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece engelli,
• Asgarî %60'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece engelli,
• Asgarî %40'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece engelli,

sayılmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 31. maddesi kapsamında 2022 takvim yılında uygulanacak olan engellilik indirimi tutarları aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir:

5. Binek otomobillere ilişkin sınırlamalar (Ticari kazanç ve serbest meslek kazancı)

7194 sayılı Kanun’un (RG: 07.12.2019) 13. maddesiyle, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde değişiklikler yapılarak binek otomobillere ilişkin giderlere bazı sınırlamalar getirilmiştir. Bu sınırlamalar aynı zamanda serbest meslek kazancının tespitinde de (GVK md. 68) uygulanmaktadır. Ancak faaliyetleri binek otomobilleri kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek olan mükelleflerin, bu amaçla kullandıkları binek otomobiller bu sınırlamaların kapsamına girmemektedir.

Bu düzenlemeler, 1 Ocak 2020 tarihinden başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere 7194 sayılı Kanun’un yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir.

a. Gider kabul edilebilecek aylık kira sınırı

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan parantez içi hüküm uyarınca, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5.500 TL’lik kısmı gider olarak dikkate alınabilmektedir. Bu hükümdeki yasal tutar, 2022 yılında 8.000 TL olarak uygulanacaktır.

b. İktisap edilen binek otomobillerinde gider yazılabilecek KDV ve ÖTV toplamına ilişkin sınır

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan parantez içi hüküm uyarınca, binek otomobillerinin iktisabında özel tüketim vergisi (ÖTV) ve katma değer vergisi (KDV) toplamının en fazla 115.000 TL’lik kısmı gider olarak dikkate alınabilmektedir. Bu hükümdeki yasal tutar, 2022 yılında 200.000 TL olarak uygulanacaktır.

c. Binek otomobillerine ilişkin amortisman sınırı

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendinde ye alan parantez içi hüküm uyarınca, ÖTV ve KDV hariç ilk iktisap bedeli 135.000 TL’yi, bu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak satın alındığı hallerde, amortismana tabi tutarı 250.000 TL’yi aşan binek otomobillerinde, en fazla bu tutarlara isabet eden amortismanlar indirilebilmektedir. Bu hükümdeki yasal tutarlar, 2022 yılında sırasıyla 230.000 TL ve 430.000 TL olarak uygulanacaktır.

6. Basit usule tabi olmanın şartları

a. Genel şartlar

Gelir Vergisi Kanunu’nun 47. maddesinin (2) numaralı bendinde yer alan yıllık kira bedeli toplamı, 2022 takvim yılında uygulanmak üzere, büyükşehir belediye sınırları içinde 16.000 TL, diğer yerlerde 10.000 TL olarak tespit edilmiştir.

Buna göre 2022 yılı için basit usule tabi olmanın genel şartları aşağıdaki gibi olmaktadır:

- Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak,

- Ticari, zirai ve mesleki faaliyetleri dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olmamak,

- İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde, emsal kira bedelinin, kiralanmış olması halinde ise yıllık kira bedelinin, büyükşehir belediye sınırları içinde 16.000 TL’yi, diğer yerlerde de 10.000 TL’yi aşmaması.

b. Özel şartlar

Gelir Vergisi Kanunu’nun 48. maddesinde yer alan hadler, 2022 takvim yılında uygulanmak üzere aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

- (1) numaralı bent için 200.000 TL ve 320.000 TL,

- (2) numaralı bent için 100.000 TL,

- (3) numaralı bent için 200.000 TL.

Buna göre 2022 yılı için basit usule tabi olmanın özel şartları aşağıdaki gibi olmaktadır:

- Alım satım yapanların yıllık alımları tutarı 200.000 TL’yi, satışları tutarı da 320.000 TL’yi aşmamalıdır.

- Yukarıdakiler dışındaki işlerle uğraşanların, yıllık gayrisafi iş hasılatları 100.000 TL’yi aşmamalıdır.

- Alım satım ile diğer işlerin beraber yapılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamı 200.000 TL’yi aşmamalıdır.

7. Değer artış kazançlarına ilişkin istisna tutarı

Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80. maddesinde yer alan değer artışı kazançlarına ilişkin istisna tutarı, 2022 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere 25.000 TL olarak tespit edilmiştir.

8. Arızi kazançlara ilişkin istisna tutarı

Gelir Vergisi Kanunu’nun 82. maddesinde yer alan arızi kazançlara ilişkin istisna tutarı, 2022 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere 58.000 TL olarak tespit edilmiştir.

9. Tevkifata tabi tutulmuş menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarında beyan sınırı

Gelir Vergisi Kanunu’nun 86. maddesinde yer alan; tevkifata tabi tutulmuş menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ilişkin beyanname verme sınırı, 2022 takvim yılı gelirleri için 70.000 TL (gelir vergisi tarifesinin 2. gelir dilimi) olarak uygulanacaktır.

10. Tevkifata ve istisnaya konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarında beyan sınırı

Gelir Vergisi Kanunu’nun 86. maddesinde yer alan tevkifata ve istisnaya konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ilişkin beyanname verme sınırı, 2022 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere 3.800 TL olarak tespit edilmiştir.

11. Vergiye uyumlu mükelleflerde yararlanılabilecek maksimum indirim tutarı

Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 121. maddesi uyarınca, ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden, maddede belirtilen şartları taşıyanlar yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5'ini, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirebilmektedirler.

Finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları söz konusu indirim uygulamasından yararlanamamaktadırlar.

Ayrıca hesaplanan indirim tutarı, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde 2.000.000 TL’yi aşamamaktadır.

Saygılarımızla.
Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.
Erkan Baykuş