Skip to Content

Önemli Transfer Fiyatlandırması Uyuşmazlıkları-III
Cameco-Kanada Federal Temyiz Mahkemesi Kararı

M. Akif Tunç - Borga Cem Ünal

26 Haziran 2020 tarihinde Kanada Federal Temyiz Mahkemesi “The Queen v. Cameco Corporation” davasına ilişkin kararını yayınlamıştır. Bu dava sonucunda, Kanada Vergi Mahkemesi’nin Eylül 2018 tarihli “Cameco Corporation v. The Queen” davasına ilişkin kararı temyiz edilmiştir. Temyiz Mahkemesi, Kanada Vergi Mahkemesi’nin vergi mükellefinin lehine vermiş olduğu kararı onaylamıştır ve Gelir Vergisi Kanunu’ndaki transfer fiyatlandırması hükümlerine ve işlemlerin yeniden sınıflandırılmasına ilişkin hususlara açıklık getirmiştir.

1. Dava prosedürü

Cameco, dava konusu olan 2003, 2005 ve 2006 hesap dönemlerinde dünya çapında uranyum üretme ve dönüştürme hizmetleri faaliyetleri ile iştigal etmektedir. Şirketin, Saskatchewan bölgesinde uranyum madenleri ve Ontario bölgesinde uranyum rafinerisi ve dönüştürme tesisleri bulunmaktadır. Ayrıca Cameco'nun ABD iştiraki, ABD'deki uranyum madenlerinin sahibi olarak faaliyet göstermektedir.

1990’lı yılların sonlarına doğru Cameco'nun Avrupa'daki iştiraki Cameco Europe SA, Fransız devletine ait uranyum üretim şirketi Cogema, ABD mukimi uranyum ticaret şirketi Nukem Inc. ve Rusya mukimi uranyum şirketi Tenex zenginleştirilmiş uranyum satın almak üzere Rus Hükümeti ile Tenex anlaşmasına imza atmıştır. Tenex Anlaşmasını takiben, Cameco Europe SA doğal uranyum satın almak için Urenco Limited ile Urenco Anlaşmasını imzalamıştır.

Söz konusu dönemde Cameco, İsviçre iştirakinin kuruluşu da dahil olmak üzere organizasyonunu yeniden yapılandırmıştır. Yeniden yapılandırmanın ardından Cameco Grubunun üç ana kuruluşu oluşmuştur: Kanada'da uranyum madenleri ve dönüştürme tesislerini işleten ve diğer Cameco kuruluşlarına idari destek hizmetleri sağlayan Kanada mukimi şirket; Rusya, Kanada ve ABD'deki şirketlerden uranyum alıp satan ve Grubun ticaret şirketi olan İsviçre mukimi CESA/CEL ve nükleer reaktörlerde kullanılmak üzere ilişkisiz şirketlere uranyum satışını pazarlama faaliyetleri ile iştigal eden Cameco US.

Aynı dönemde, CESA/CEL her yıl yaklaşık 20 ila 25 yeni uranyum sözleşmesi imzalanması için iki çalışan istihdam etmiştir. Cameco, uranyum sözleşmelerinin yönetimi, piyasa tahminleri için destek, yasal hizmetler, insan kaynakları hizmetleri, finans ve muhasebe hizmetleri dahil olmak üzere CESA/CEL'e idari hizmetler sağlamıştır. Ayrıca Cameco ve CESA/CEL, uranyum teslimatı faaliyetleri kapsamında çeşitli sözleşmeler imzalamıştır. 1999'dan 2001'e kadar CESA/CEL, Cameco ile dokuz uzun vadeli anlaşma imzalamıştır. Anlaşmalar kapsamında, CESA/CEL Cameco'dan uranyum almıştır ve söz konusu işlemlerde baz fiyatı anlaşmaya bağlı olarak artıran fiyatlandırma modeli kullanmıştır. Bununla birlikte, 1999-2006 yılları arasında da Cameco ve CESA/CEL arasında yirmi iki anlaşma imzalamıştır. Söz konusu anlaşmalar, belirli bir tarihte veya kısa vadeli teslimat süresinde Cameco’ya uranyum teslim etmek üzere imzalanmıştır ve sabit veya piyasa bazlı fiyatlandırma modeli kullanılmıştır.

İdare, 2003, 2005 ve 2006 hesap dönemlerinde Cameco'nun gelirini CESA/CEL'den elde edilen tüm kazançları içerecek şekilde artırarak yeniden değerlendirmiştir. İdare bu kararında, i) sözleşmelerin yasal olarak aldatıcı ve sahte olduğunu ve ii) işlemlerin yeniden sınıflandırılmasına ilişkin Gelir Vergisi Kanunu 247(2)(b) ve (d) paragraflarına istinaden Cameco'nun piyasa koşullarında ilişkisiz kişi olarak CESA/CEL ile işlem gerçekleştirmeyeceğini savunmuştur. Sonuç olarak, İdare kanunun 247(2)(a) ve (c) paragraflarına dayanarak işlemlerin yeniden fiyatlandırılmasına karar vermiştir. Yeniden değerlendirme sonucunda Cameco’nun söz konusu hesap dönemlerindeki geliri yaklaşık olarak 483 milyon Kanada Doları artırılmıştır.

2. Kanada Vergi Mahkemesi

Kanada Vergi Mahkemesi Eylül 2018 tarihli kararında Cameco lehinde karar vermiştir. Kanada Vergi Mahkemesi taraflarca akdedilen sözleşmelerin tarafların gerçek niyetlerini temsil etmediğine dair herhangi bir kanıt bulunmadığını tespit ederek, söz konusu işlem, düzenleme veya olayların hiçbirinin aldatıcı veya sahte olmadığı sonucuna varmıştır. Ayrıca, Mahkeme Kanun'un 247. maddesine dayanarak söz konusu hesap dönemleri için İdare’nin transfer fiyatlandırması düzeltmelerini tersine çevirmiştir, söz konusu işlemlerin ticari olarak irrasyonel olmadığına ve Kanun’un 247(2)(b)(i) paragrafında belirtilen kriterlerin karşılanmadığı sonucuna varmıştır. Sonuç olarak, Kanun’un 247(2)(d) paragrafındaki yeniden sınıflandırma hükmünün söz konusu işlemlere uygulanamayacağına karar verilmiştir. Bununla birlikte, ilgili hesap dönemlerinde mükellef tarafından uranyum işlemlerine uygulanan fiyatların emsallere uygun fiyat aralığında olduğu, dolayısıyla Kanun’un 247(2)(a) ve (c) paragrafları kapsamında herhangi bir transfer fiyatlandırması düzeltmesine gerek olmadığı tespit edilmiştir.

3. Federal Temyiz Mahkemesi

Kanada Federal Temyiz Mahkemesi, İdare’nin Mahkeme kararına itirazını reddetmiştir. İdare, Kanada Vergi Mahkemesi’nin aldatıcı ve sahte argümanını reddetmesine ve işlemlerin fiyatlandırılmasına ilişkin tespitlerine doğrudan itiraz etmemiştir. Bunun yerine, İdare büyük ölçüde Mahkeme’nin Kanun'un 247(2)(b) ve (d) paragraflarındaki yeniden sınıflandırma hükümlerine ilişkin bulgularına itiraz etmiştir.

Kanun'un 247(2)(b) paragrafı, 247(2)(d) paragrafındaki yeniden sınıflandırma hükmünün uygulanabilmesi için gerekli iki koşul içermektedir: i) işlemlerin emsallere uygun işlem yapan kişiler arasında gerçekleştirilmeyecek nitelikte olması ve ii) işlemlerin sadece vergi avantajı elde etmek niyetiyle gerçekleştirilmesi. Bu koşulların geçerli olması halinde, 247(2)(d) paragrafı İdare’nin söz konusu işlemler için belirlenen tutarları düzeltmesine izin vermektedir.

Kanada Federal Temyiz Mahkemesi, Cameco hakkında Vergi Mahkemesi’nin kararını yeniden teyit etmiştir. Emsallerine uygun işlemler gerçekleştiren ilişkisiz şirketlerin piyasa koşullarında uranyum alım satım işlemleri gerçekleştirmeyeceğine veya Tenex ve Urenco’dan uranyum satın alma haklarını devretmeyeceklerine dair bir kanıt yer almamaktadır. Kanada Federal Temyiz Mahkemesi kararında Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı'nın (OECD) 2010 tarihli Transfer Fiyatlandırması Rehberi’ni baz almıştır. Ancak, 2010 yılından itibaren OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi’nde yapılan değişikliklere atıfta bulunulmamıştır.

Kanada Federal Temyiz Mahkemesi, 247(2)(b)(i) paragrafının koşullarının karşılanmadığına karar vermiştir, ancak İdare tarafından ileri sürülen 247(2)(d) paragrafının uygulanmasını da değerlendirmiştir. Kanun'un 247(2)(d) paragrafı, tarafların gerçekleştirdiği işlemlerin, emsallere uygun işlemler gerçekleştiren şirketlerin gerçekleştireceği işlemlerle değiştirilmesini gerektirmektedir. İdare bildirisinde ise söz konusu işlemlerin emsal işlemlerle değiştirilmesi önerilmemektedir, işlemler tamamen reddedilmiştir. Bildiride Cameco Canada’nın emsallere uygun işlemler gerçekleştirmesi halinde İsviçreli iştiraki ile işlem gerçekleştirmeyeceği savunulmuştur. Ancak Cameco’nun CEL ile işlem gerçekleştirmeyeceğini varsaymak, CEL'in tüzel kişiliğinin göz ardı edilmesine neden olacaktır.

Kanada Federal Temyiz Mahkemesi, İdare’nin yorumunu eleştirmiştir. Bu yorum doğru olsaydı, Kanada'daki herhangi bir şirket yabancı iştiraki aracılığıyla yurt dışında iş yapmak istediğinde, Kanun'un 247(2)(b)(i) paragrafındaki koşul kapsamında eleştirilmesi gerekecektir. “Şirketler, yurt dışında kendileri veya iştirakleri aracılığıyla iş yapmak istedikleri için, bu tür iş yapma haklarını piyasa şartlarında ilişkisiz kişilere satmayacaktır.” Kanada Federal Temyiz Mahkemesi, İdare tarafından yapılan bu yorumu geniş bulmuştur ve Parlamento'nun amacının bu yönde olmadığı şeklinde görüş bildirmiştir.

Kanada Federal Temyiz Mahkemesi, yeniden sınıflandırma hususuna ilişkin olarak, Kanun’un 247(2)(b) ve (d) paragraflarında yer alan hükümlerin İdare’nin önerdiği kadar geniş kapsamlı olmadığını savunmuştur. Söz konusu kanun maddeleri, İdare’nin Kanadalı şirketin emsallere uygun işlemler gerçekleştirmiş olsaydı yurt dışı iştiraki ile işlem gerçekleştirmeyeceğini varsaymasına ve yurt dışı iştirakin tüm karını Kanada'daki ana şirkete tahsis etmesine izin vermemektedir.

Temyiz Mahkemesi’nin kararına itiraz etmek için İdare’nin 25 Eylül 2020'ye kadar Kanada Yüksek Mahkemesine başvurması gerektiği bildirilmiştir.

4. Kanada Yüksek Mahkemesi

18 Şubat 2021 tarihinde, Kanada Yüksek Mahkemesi (Dava 39368) İdare’nin “The Queen v. Cameco Corporation” davasında Federal Temyiz Mahkemesi'nin kararına itirazını reddetmiştir. Dolayısıyla, Kanada Vergi Mahkemesi'nin İdare’nin transfer fiyatlandırması düzeltme işlemlerini iptal etme kararı geçerliliğini korumuştur.

5. Sonuç

Kanada yabancı iştirak rejimi, meşru bir amaçla Kanadalı şirketlerin yurt dışında vergi açısından avantajlı iş faaliyetleri sürdürmesine izin vermektedir. Dolayısıyla bu kararda, vergi mükelleflerinin olumsuz sonuçlarla karşılaşmadan faaliyetlerini bu rejim içinde yapılandırma hakkına sahip olduğu vurgulanmıştır.

Şirketler efektif vergilendirmeye yönelik bir amaçla yapılandırılmış olsa bile, vergi mükellefinin işlemlerinin ticari olarak rasyonel olduğu ve özellikle transfer fiyatlarının emsallere uygun belirlendiği durumlarda, 247(2)(b) ve (d) paragraflarında yer alan yeniden sınıflandırma hükümleri uygulanmamaktadır.

247(2)(b) paragrafı kapsamında, emsallere uygun işlemler gerçekleştiren tarafların belirli bir işlemi gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceği belirlenirken, işlem gerçekleştiren taraflardan ziyade genel olarak emsallere uygun şirketlere odaklanılmalıdır.

Paragraf 247(2)(d)'nin geçerli olduğu durumlarda, İdare’nin hiçbir işlemin gerçekleşmeyeceği varsayımıyla hüküm ve koşulları tamamen yok saymaktansa, emsal şirketler arasında gerçekleştirilen işlemleri baz alarak emsallere uygun hüküm ve koşulları uygulaması gerekmektedir.

Kaynak:

https://www.ey.com/en_gl/tax-alerts/canada-federal-court-of-appeal-rejects-crown-appeal-of-tax-court-decision-in-cameco-transfer-pricing-case

Canada - Supreme Court of Canada Denies Tax Authorities Leave to Appeal Federal Court of Appeal Cameco Decision Regarding Transfer Pricing Adjustments (26 Feb. 2021), News IBFD (accessed 17 July 2021).

https://research.ibfd.org/#/doc?url=/document/tns_2021-02-26_ca_1

 

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.