Skip to Content

Önemli Transfer Fiyatlandırması Uyuşmazlıkları-II
Philips France SAS - Fransa Yüksek Mahkeme Kararı

M. Akif Tunç - Borga Cem Ünal

Fransız Yüksek İdare Mahkemesi, Philips France SAS’ın grup şirketine sağladığı sözleşmeli Ar-Ge hizmetleri ile ilgili bir transfer fiyatlandırması uyuşmazlığında, transfer fiyatlandırması yoluyla kâr transferi gerçekleştirilmediğine hükmetmiş ve mükellef lehine karar vermiştir.

Temyiz edilemeyen ve dolayısıyla nihai mahiyetteki söz konusu karar, Ar-Ge hizmetlerinin fiyatlandırması ve maliyet artı yönteminin uygulanmasına ilişkin önemli yorumlar içermekte olup transfer fiyatlandırması alanında ispat külfetine ilişkin hususlara açıklık getirmektedir.

Uyuşmazlık konusu ve dava süreci

Fransa vergi mükellefi olan Philips France SAS (Philips Fransa), Hollandalı ana şirketi Koninklijke Philips Electronics NV (KPE NV) adına araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyetlerinde bulunmaktadır. İki şirket arasında yürürlükte olan genel hizmet sözleşmesi uyarınca, Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilen fikri mülkiyet hakları KPE NV'ye devredilirken, Philips Fransa, söz konusu hizmetlerin sağlanması karşılığında yaptığı harcamaları %10 kâr marjı ekleyerek yansıtmaktadır.

Fransız Vergi İdaresi / La Direction Générale Des Finances Publiques (“İdare”) vergi denetimi kapsamında yansıtılacak toplam tutarın hesaplanmasında kullanılan maliyet tabanını belirlenirken, (i) yatırım projeleri için Fransız hükümetinden alınan sübvansiyonların ve (ii) Ar-Ge indirim ve iadelerinin toplam maliyetten düşüldüğünü tespit etmiştir.

İdare, iki şirket arasında imzalanmış olan genel hizmet sözleşmesinde, maliyet tabanının Philips Fransa'nın fiilen üstlendiği maliyetleri içereceğini ve alınan sübvansiyonlar ve Ar-Ge indirim/iadelerinin düşüleceğine dair bir ibarenin bulunmadığını öne sürmüştür. İdare, bu iki unsurun maliyet tabanından düşülmesine itiraz etmiştir ve bu tür bir kesintinin, Fransız Vergi Kanunları uyarınca (Code Général des Impôts) emsallere uygun olmayan ve transfer fiyatlandırması yoluyla kâr transferini karakterize eden bir “fiyat manipülasyonu” oluşturduğunu değerlendirmiştir.

Bu doğrultuda, İdare maliyet tabanından düşülen sübvansiyonların, Ar-Ge vergi indirimi iadeleri tutarlarının ve bunlara ilişkin tutarlara %10'luk kâr marjı eklenerek hesaplanan miktarların Philips Fransa'nın matrahına eklenmesine karar vermiştir.

Montreuil Vergi Mahkemesi

Ortaya çıkan vergi uyuşmazlığı sonucunda Philips Fransa Montreuil Vergi Mahkemesi’ne başvurmuştur. Mahkeme 1 Temmuz 2014 tarihinde, aşağıdaki gerekçelerle transfer fiyatlandırması yoluyla kâr transferi gerçekleştiği sonucuna vararak İdare lehinde karar vermiştir.

KPE NV'ye %10'luk kâr marjı esas alınarak yansıtılan araştırma faaliyetlerinin maliyeti, sözleşme hükümleri olmaksızın devlet tarafından yatırım projeleri için verilen sübvansiyon miktarı kadar düşürülmüştür. Vergi Mahkemesi, bu şekilde elde edilen gelirin emsallere uygunluk esasına göre Philips Fransa’ya ödenecek olan fiyattan daha düşük olduğunu savunmuştur ve ispat külfetinin Philips Fransa’da olduğunu belirtmiştir. Dolayısıyla, Fransız Vergi Kanunu'nun 57. maddesi kapsamında Philips Fransa’nın KPE NV'ye transfer fiyatlandırması yoluyla kâr aktardığı sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, söz konusu transfer karşılığında KPE NV'ye sağlanan avantaja eşit bir kazanç olduğuna ilişkin ispat külfetinin Philips Fransa'da olduğuna hükmedilmiştir.

Mahkeme ayrıca, Philips Fransa'nın bu tür varsayılan kâr transferi karşılığında ticari bir menfaatin varlığını kanıtlamadığı sonucuna varmıştır.

Versailles İdari Temyiz Mahkemesi

Philips Fransa, İdare’nin piyasada yer alan diğer ilişkisiz şirketlerin maliyet tabanından devlet sübvansiyonlarını düşmeyeceğine dair kanıt sunmadığını ve İdare tarafından sunulan emsallerin bağımsız ve karşılaştırılabilir olmadığını savunarak Versailles İdari Temyiz Mahkemesi’ne başvurmuş ve Montreuil Vergi Mahkemesi’nin kararını temyiz etmiştir.

Versailles İdari Temyiz Mahkemesi, İdare tarafından sağlanan emsallerin sektör ve bağımsızlık kriterine uymayan şirketler içermesi nedeniyle karşılaştırılabilir olmadığına karar vermiştir. Dolayısıyla İdari Temyiz Mahkemesi, İdare’nin Fransa'dan Hollanda'ya transfer fiyatlandırması yoluyla kâr transferi gerçekleştirildiğine dair ispat yükümlülüğünü yerine getirmediğine hükmetmiş ve Philips Fransa lehine karar vermiştir. İdari Temyiz Mahkemesi’nin kararı aşağıdaki gerekçeleri içermektedir.

Philips Fransa’nın araştırma hizmetleri için devletten aldığı sübvansiyonları indirerek maliyet fiyatları belirlemesi ve daha sonra %10 kâr marjı ekleyerek hizmet faturası düzenlemesi sonucunda dolaylı olarak transfer fiyatlandırması yoluyla kâr transferi gerçekleştirdiğine yönelik olarak ispat külfeti İdare’dedir. İdare emsallere uygun fiyatı tespit etmek için ilişkisiz şirketler arasında gerçekleştirilen karşılaştırılabilir işlemler olarak beş Fransız şirketini referans almıştır.

Ancak Mahkeme incelemesinden, emsal şirketlerden sadece bir şirketin Philips Fransa'nın faaliyet gösterdiği sektörlerde faaliyet gösterdiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca daha önemlisi, Philips Fransa 4 Ağustos 2016 tarihli yazılı sunumlarda “Serma Technologies”, “Avogadro”, “Icare” ve “Center for Biological and Pharmaceutical Studies” şirketlerinin sermayelerinin %50'sinden fazlasının doğrudan veya dolaylı olarak üçüncü şahıs bir şirkete “Biological Research Centre”ait olduğunu tevsik etmiştir. İdare bu bilgilerle çelişen bilgiler sağlayamamıştır. İdare’nin şirketlerin bağımsız olduğunu doğrulamış olması gerekmektedir, söz konusu beş şirket bağımsız olmadığı için karşılaştırılabilir olarak kabul edilememiştir.

İlaveten, İdare ikame edilebilecek herhangi bir alternatif yöntem sunmamıştır. Bu nedenlerle, Fransız Vergi Kanunu'nun 57. maddesi çerçevesinde Philips Fransa'nın haksız olarak yurtdışına transfer fiyatlandırması yoluyla kâr transferi gerçekleştirdiği değerlendirilerek vergilendirilebilir sonuçlarına ilave edilen tutarların İdare tarafından meşru dayanaklardan yoksun olarak değerlendirilmesi gerektiğine karar verilmiştir.

Fransız Yüksek İdare Mahkemesi (Conseil d'Etat)

İdare, davayı Fransız Yüksek İdare Mahkemesi'ne taşımıştır. Ancak, Versailles İdari Temyiz Mahkemesi'nin emsaller hakkındaki savlarına itiraz etmemiştir. Bunun yerine (i) sübvansiyonların maliyet tabanından indirilmesinin, Fransız Vergi Kanunu’nun 57. maddesi kapsamında “fiyat düşürmeyi” karakterize etmek için yeterli olduğunu, bu durumun transfer fiyatlandırması yoluyla dolaylı kâr transferine yol açtığını ve dolayısıyla karşılaştırılabilirlik analizine ihtiyaç duyulmadığını iddia etmiştir ve (ii) bu davada kullanılan emsallerin genel hizmet sözleşmesi kapsamında sağlanan %10'luk kâr marjının emsallere uygun olduğunu doğrulamak için sunulduğunu ileri sürmüştür. Sonuç olarak İdare, İdari Temyiz Mahkemesi’nin emsallerin güvenilirliğine odaklanmakta hatalı olduğunu, çünkü emsallerin kullanılmasının gerekli olmadığını savunmuştur.

Fransız Yüksek İdare Mahkemesi konuyu incelemesinin ardından, İdare'nin transfer fiyatlandırması yoluyla kâr transferini kanıtlayamadığı sonucuna vararak, aşağıdaki gerekçeyle vergi mükellefinin lehine karar vermiştir.

Bir Fransız şirketi tarafından, “Genel Hizmetler Sözleşmesi”nde öngörülen türde bir fiyatlandırma kapsamında ilişkili yabancı şirkete ödenecek araştırma ücreti belirlenirken yapılan kesintiye ilişkin olarak, devletten ilgili projelerin finansmanı için alınan sübvansiyonların Fransız Vergi Kanunu'nun 57. maddesi kapsamında yurt dışına transfer fiyatlandırması yoluyla kâr transferi olarak varsayılamayacağı belirtilmiştir. İki şirket arasındaki anlaşmada, satış fiyatı hesaplanırken esas alınan maliyet fiyatı, sübvansiyon tutarının netleştirilmesiyle fiilen katlanılan maliyet olarak açıkça belirlenmemiş olmasına rağmen, İdare bu hükümlerin uygulanmasında İdari Temyiz Mahkemesi'nin kanunen hatalı olduğunu ileri sürmekte haklı değildir. Philips Fransa’nın Hollanda'daki ana şirketine uyguladığı fiyatların, piyasada ilişkisiz şirketler arasında uygulanan fiyatlarla karşılaştırılabilecek emsaller sunulmamıştır.

Bu karşılaştırmaya alternatif bir yöntem de önermeyen İdare, vergi mükelleflerinin vergilendirilebilir sonuçlarına eklenen tutarların haksız yere yurt dışına aktarılan kârları oluşturduğuna dair kanıt sunmamıştır.

Sonuç

Fransız Yüksek İdare Mahkemesi’nin temyiz edilemeyecek mahiyette olan bu kararı en az iki açıdan dikkat çekicidir.

Fransız Yüksek İdare Mahkemesi, İdare’nin piyasa koşullarını gerektiği gibi hesaba katmayan maliyet artı yönteminin mekanik uygulamasını reddetmiştir. Diğer taraftan, Fransız transfer fiyatlandırması hükümleri uygulanırken ispat külfetinin uygulanması hakkında faydalı açıklamalar sağlamaktadır.

Fransız İdari Yüksek Mahkemesi bu kararında, transfer fiyatlandırması kurallarını uygularken esas amacın fiyatların emsallere uygunluk ilkesi ile uyumlu olmasını sağlamak olduğunu ve maliyet artı yönteminin mekanik uygulamasının her zaman bu hedefle uyumlu olmadığını ifade etmiştir. Bu karar, sözleşmeli Ar-Ge hizmetlerine yönelik maliyet artı uygulaması ile ilgili olsa da özellikle fason üretim durumunda, herhangi bir maliyete dayalı anlaşmayı ilgilendirmektedir.

Bu kararda, vergi mükellefi için faydaların fiilen varlığına odaklanmak yeterli olduğundan, “mahiyeti gereği avantaj” içeren durumlarda karşılaştırılabilirlik analizi yapmaya gerek olmadığı, ancak fiyat belirlerken karşılaştırılabilirlik analizinin gerekli olduğuna dair bir yargıya varılmıştır.

İtiraz edilen Ar-Ge vergi indirimi iadelerinin maliyet tabanından düşülmesi ve “sübvansiyonlar” açıklamasının hem hibeleri hem de Ar-Ge vergi indirimlerini kapsadığı şeklinde yorumlanıp yorumlanmaması gerektiği kararda açıkça belirtilmemiştir. Ancak, Mahkeme'nin emsallere uygunluk ilkesi ve karşılaştırılabilirlik analizi gerekliliğine ilişkin verdiği karar, Ar-Ge vergi indirimleri ve devlet sübvansiyonlarını içeren bir anlaşmazlık için de geçerli olacaktır.

Sonuç olarak bu dava, maliyete dayalı yöntemleri içeren durumlarda;

1) Grup içi anlaşmalarda fiyatlandırma maddesi hazırlamanın,

2) Hizmet sağlayan şirketin elde edeceği fiyatı oluşturan kâr marjı ve maliyet tabanını sözleşmede belirlemenin,

3) Sözleşmede belirlenen satış fiyatını desteklemek için karşılaştırılabilirlik analizi hazırlanmasının,

önemini vurgulamaktadır.

Kaynak: https://www.ibfd.org/IBFD-Products/Journal-Articles/International-Transfer-Pricing-Journal/collections/itpj/html/itpj_2019_01_fr_1.html

 

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.