ABD’den Türkiye de dahil çok sayıda ülkeye dijital vergi incelemesi

Elif Karaca | 03/06/2020 | (Tüm Yazılar)

ABD, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu çok sayıda ülkeye dijital hizmet vergisi nedeniyle inceleme başlattı. ABD Resmî Gazetesi’nde yer alan belgeye göre Avusturya, Brezilya, Çek Cumhuriyeti, AB, Hindistan, Endonezya, İtalya, İspanya, Türkiye ve İngiltere'yi kapsayan inceleme çerçevesinde adı geçen ülkelerin yetkili makamlarıyla konsültasyon talep edildi. Dijital vergiyi (yüzde 3) ilk yasalaştıran ülkelerden Fransa, Ocak’ta bir açıklama yaparak bu uygulamayı 2020 sonuna kadar askıya aldığını açıklamıştı. Verginin en son yürürlüğe girdiği ülkelerden İngiltere’de ise yüzde 2’lik oran 1 Nisan itibarıyla uygulamaya geçti. Türkiye’de ise ülkemizde elde edilen hasılatı 20 milyon TL’den ve dünya genelinde elde edilen hasılatı 750 milyon euro veya muadili yabancı para karşılığı TL'den fazla olanlar 1 Mart 2020 itibarıyla yüzde 7,5 oranında dijital hizmet vergisi mükellefi oldu.

ABD Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer, Başkan Donald Trump’ın, ticaret yapılan ülkelerin ABD şirketlerini adil olmayan bir biçimde hedef alan vergiler uyguladığını düşündüğünü, bu şirketleri ve çalışanlarını ayrımcılığa karşı savunmak için gerekli adımları atmaya hazır olduklarını söyledi. ABD’nin incelemesi sadece dijital verginin hali hazırda yürürlükte olduğu ülkeleri içermiyor. İnceleme başlatılan ülkeler listesinde, konunun henüz sadece tasarı aşamasında olduğu ülkeler de yer alıyor ve bunun önemli bir gerekçesi var.

ABD neden tepkili

Dijital hizmetler vergisi esasında hükümetlere gelir yaratacak yepyeni bir kaynak ve özellikle son 1-2 yıldır uluslararası vergi gündeminde yoğun bir biçimde yer alıyor. Pandemi sonrası süreçte daha da cazip bir hale gelmesi zaten bekleniyordu. Son dönemde uluslararası kurumlar tarafından yayınlanan pek çok araştırma raporunda vergi gelirlerini artıracak bütün olasılıkların değerlendirilebileceği şeklinde ifadelere rastlamak mümkün.

Hükümetlerin salgının ekonomilere maliyeti nedeniyle artan gelir ihtiyaçlarına ek olarak, bir de dijital hizmet vergisinin kapsamına giren söz konusu şirketlerin gelirlerinin son dönemde iyice artması mevzusu dikkat çekici. Karantina uygulamasına bağlı olarak son aylarda tüm dünyada dijital hizmetlerin kullanımı ve online satışlar çok büyük bir artış kaydetti. Neredeyse bütün sektörler bu süreçte önemli sıkıntılar yaşarken, dijital hizmet sağlayıcılar kazançlarına kazanç kattılar. Bu nedenle dijital hizmetlerin vergilendirilmesinin belki her zamankinden de daha önemli ve acil olduğu görüşü hâkim olmaya başladı.

Hükümetlerin Covid-19 için sağladıkları yardımların maliyetini yeni vergilerle karşılamaya çalışacaklarını öngören ABD yönetimi de zaten geçmişten beri tepkili olduğu bir konuda önemli bir aksiyon almak istemiş olabilir. Başkan Trump’ın bu konuyla ilgili daha önceki bir açıklamasını hatırlatmak yerinde olabilir: “Bu şirketlerden (dijital platformlar üzerinden hizmet veren ve bu verginin kapsamına giren çokuluslu şirketler) aslında ben de hiç haz etmiyorum. Ancak bu ABD şirketlerini ancak Amerika Birleşik Devletleri vergilendirebilir”.

Ticarette gerilim artabilir

OECD nisan ayı içerisinde bir açıklama yaparak dijital hizmetlerin vergilendirilmesi için ortak politika belirleme çalışmalarına zaman kaybedilmeden devam edileceğini belirtmişti. Daha sonra yapılan bir diğer açıklamada ise dijital vergi konusunda temmuzda yapılacak önemli bir uluslararası toplantının pandemi nedeniyle ekim ayına ertelendiği duyuruldu. Uluslararası bir politika belirlenmesi konusunda önceden tespit edilen 2020 sonu hedefi hala geçerli olsa da, tartışılması gereken bazı konuların 2021’e kalma ihtimali var. Bu ortamda dijital vergide uluslararası konsensüs aranmasını doğru bulmayanlar, hükümetlerin öncelikle büyüme yanlısı politikalara yönelmeleri gerektiğini savunuyor. Tüm dünyada öncelikler değiştiği için OECD’nin dijital verginin zamanlamasını iyi ayarlaması, bu süreçte hükümetleri; büyümeyi birinci, gelirleri ikinci sırada tutacak vergi politikaları konusunda desteklemesi gerektiğini düşünen geniş bir kitle var. Yaşanan kriz ortamında dijital vergi konusunda acele edilmesi halinde ABD’nin yeni ticaret tarifeleri getirmesi ve yeni kaosların otaya çıkma ihtimaline dair uyarılar bir süredir yapılıyordu. Dün gelen haberle bu endişenin son derece gerçekçi olduğu ortaya çıktı. ABD’nin başlattığı inceleme, bu ülkeler aleyhine ilave gümrük vergileri getirilmesiyle sonuçlanabilir ve ülkeler arasında bir süredir devam eden ticari gerilim daha da artabilir.

 

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.