Kurum beyannamesinde indirimler

M. Fatih Köprü | 24/04/2016 | (Tüm Yazılar)

Yasa uyarınca kurumlar vergisi mükelleflerinin (limited ve anonim şirketler) 2015 yılı kazançlarına ilişkin beyannamelerini bu ayın 25’ine kadar vermeleri gerekiyordu. Gelir vergisi mükellefleri için geçen ay beyanname süresi uzatılmıştı. Hemen hemen her yıl kurumlar vergisinin süresi de uzatılıyor. Bu yıl da Bakanlık gelen talepler doğrultusunda kurumlar vergisi beyan süresini uzattı. Buna göre kurumlar vergisi mükellefleri beyannameleri 2 Mayıs Pazartesi gün sonuna kadar verebilecekler.

Ancak beyan süresi uzasa da uzamasa da, ödeme süresiyle ilgili genellikle bir uzatma yapılmadığını söyleyebiliriz. Buna göre kurumlar vergisi mükelleflerinin, beyan ettikleri vergileri de bu süre içerisinde (2 Mayıs’a kadar) ödemeleri gerekiyor.

Geçen hafta, ilk defa bu yıl verilen beyannamelerde uygulanan, nakdi sermaye artışına ilişkin indirim konusunu ayrıntılı olarak ele almıştık. Kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilen indirimler sadece bununla sınırlı değil. Yasada “Diğer İndirimler” olarak isimlendirilen ve şirketlerin sadece ilgili yıl beyannamesinde kâr beyan etmesi durumunda matrahtan düşebileceği birçok indirim kalemi bulunuyor.

İndirim şartları

Yazımızın konusunu oluşturan indirimlerin ilk şartı, yukarıda da belirttik, kurum kazancının bulunması. Zararda olan bir kurumun, örneğin yapmış olduğu bağışlar, ister kamu kurumuna, isterse vergiden muaf vakfa yapılsın indirim olarak dikkate alınamıyor.

Diğer bir şart ise indirimin beyannamede ayrıca gösterilmesi zorunluluğu. Bir de bu indirimlerin aşağıdaki sıra dâhilinde dikkate alınması gerekiyor.

Ar-Ge indirimi

Kurumlar vergisi mükellefleri, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) harcamalarının tamamını “Ar-Ge indirimi” olarak kurumlar vergisi beyannamesinde indirilebiliyor. Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devredilebiliyor.

Ülkemizde Ar-Ge faaliyetleri 2008 yılında yürürlüğe giren 5746 sayılı yasa ile hız kazandı. Ar-Ge indirimi hem bu yasada hem de kurumlar vergisi yasasında ayrı ayrı tanımlanıyor. Aralarında bazı farklar var. Hangi yasa kapsamında indirimden yararlanacağına mükellef kendisi karar verebiliyor.

Sponsorluk

Amatör spor dalları için yapılan sponsorluk harcamalarının tamamı, profesyonel spor dalları için yapılanların ise ancak yarısı indirilebiliyor. Bunun için öncelikle sponsor firma ile sponsorluk hizmeti alan arasında yazılı bir sözleşme yapılması gerekiyor. Sözleşmenin bir örneği de ilgili vergi dairesine veriliyor.

Ayrıca sponsorluk harcamalarının indirilebilmesi için,

- Ödemeye ilişkin banka dekontu, ödeme makbuzu veya alındı makbuzu gibi tevsik edici bir belgenin bulunması,

- Bu belgede “sponsorluk amacıyla” yatırıldığına dair bir ifadenin mutlaka yer alması,

- Sponsor olan kurumun vergi borcunun bulunmaması,

şartları aranıyor.

Bağışlar

Kamu kurumları, vergiden muaf vakıflar veya kamu yararına çalışan derneklere yapılan bağışların, ilgili yıla ait kurum kazancının ancak yüzde 5’ine kadar olan kısmı matrahtan düşülebiliyor. İndirilebilecek bağış tutarının tespitinde esas alınan kurum kazancı; ticari bilanço kârından, varsa iştirak kazancı istisnası ile mahsup edilebilecek olan geçmiş yıl zararlarının düşülmesinden sonra kalan tutar olarak tanımlanıyor.

Okul, hastane bağışları

Kamu kurumlarına; okul, sağlık tesisi, yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzur evi, bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan bağışlar içinse yüzde 5’lik sınır bulunmuyor. Bu bağışların tamamı kurum kazancından indirilebiliyor.

İbadethane

Mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler (Diyanet İşleri Başkanlığınca ibadethane sayılan yerler) ve yaygın din eğitimi verilen tesislerin inşası dolayısıyla yapılan harcamaların da kurum kazancından indirilebilmesi mümkün. Aynı şekilde Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarına yapılan bağışlar da indirilebiliyor.

Sadece yeni yapılan tesisler değil, mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan bağışlar da indirim hakkından yararlanabiliyor.

Diğer bağışlar

Başbakanlık veya Bakanlar Kurulu tarafından başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılanbağışlar ile Türkiye Kızılay Derneği ile Türkiye Yeşilay Cemiyeti’ne makbuz karşılığı yapılan nakdibağışların tamamı da kurum kazancından indirilebiliyor.

Bunun yanında Üniversitelere yapılan bağışlar ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen kültürel amaçlı faaliyetlere ilişkin bağışlar da indirilebiliyor.

Yurt dışı hizmetler

Bir diğer indirim kalemi de, yurt dışındaki kişi ve kurumlara Türkiye’de verilen ve yurt dışında yararlanılan; mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmetlerine ilişkin. Bu hizmet işletmelerinin belirtilen faaliyetlerinden sağladıkları kazancın yüzde 50’si kurum kazancından indirilebiliyor.

Eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren kurumların da yabancılara Türkiye’de verdikleri bu hizmetlerden sağladıkları kazancın yarısını aynı şekilde beyannamede indirmeleri mümkün. Ancak bu kurumların eğitim ve sağlık hizmetlerini ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak vermeleri gerekiyor.

Bir de yabancılara Türkiye’de verilen yukarıdaki tüm hizmetlere ilişkin faturaların yurt dışındaki müşteri adına düzenlenme zorunluluğu unutulmamalı.

Korumalı işyeri

Korumalı işyeri, normal işgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan engelliler için meslekî rehabilitasyon ve istihdam oluşturmak amacıyla Devlet tarafından teknik ve malî yönden desteklenen ve çalışma ortamı özel olarak düzenlenmiş olan işyeri olarak tanımlanıyor.

Korumalı işyerinde istihdam edilebilmek için;

a. En az yüzde 40 oranında zihinsel veya ruhsal engelli olmak,

b. Türkiye İş Kurumuna kayıtlı olmak,

c. 15 yaşını bitirmiş olmak,

gerekiyor.

Korumalı işyeri statüsünün kazanılabilmesi için işyerinde, yukarıda belirttiğimiz niteliklere sahip en az sekiz engelli bireyin istihdam edilmeli. İkinci olarak korumalı işyerlerinde çalışacak engelli bireylerin sayısının toplam işçi sayısına oranının yüzde 75’ten az olmaması şartı var. Bu şartları sağlayan işyerinin işvereni, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne başvuruda bulunabiliyor.

Bu işyerlerinde istihdam edilen zihinsel veya ruhsal engelli çalışanların ücretleri de indirim kapsamında. Bu çalışanlar için, yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının yüzde 100’ü kurumlar vergisi mükellefleri tarafından beyannamelerinde indirim olarak dikkate alınabiliyor. Ücretler diğer kişi ve kurumlarca karşılansa bile bu indirim hakkından yararlanabiliyor.

Ancak indirimin, her bir engelli çalışan için azami beş yıl süre ile uygulanabilmesi mümkün. Ayrıca yıllık olarak indirilecek tutar da, her bir engelli çalışan için asgari ücretin yıllık brüt tutarının yüzde 150’sini aşamıyor.

İndirimlerin sırası önemli demiştik. Bütün bu indirimler yapıldıktan sonra kâr kalması durumunda; geçen hafta üzerinde durduğumuz nakit sermaye artışları üzerinden hesaplanan tutar matrahtan indirilebiliyor. Son olarak varsa 2005 yılından devreden yatırım indirimi istisnası tutarı da indirim olarak dikkate alınabiliyor.

 

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.