İade sadece faturasız hat sahiplerine…

M. Fatih Köprü | 10/04/2016 | (Tüm Yazılar)

17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen 7,4 şiddetindeki Marmara depremini herkes hatırlar. Hemen ardından 12 Kasım günü, bu kez merkez üssü Düzce olan 7,2 büyüklüğündeki depremle sarsıldık.

Üzerinden 16 yıldan fazla sürenin geçtiği bu depremlerde birçok vatandaşımız hayatını kaybetti, yaralandı, birçok bina yıkıldı ya da oturulamaz hale geldi.

Depremin ardından yaraların sarılması için çeşitli ek vergiler getirilmişti. Ek gelir ve kurumlar vergileri, ek motorlu taşıt ve emlak vergileri, özel işlem vergisi ve özel iletişim vergisi gibi. Bunlara kısaca deprem vergileri deniyordu. Hepsi geçici nitelik taşıyordu. Bir tanesi hariç şu anda uygulamada olan deprem vergisi bulunmuyor. O da özel iletişim vergisi (ÖİV).

Bu hafta ÖİV konusunda genel açıklamalar yaptıktan sonra, internet ve diğer iletişim hizmetlerinin bir arada alınabildiği faturasız hatlar için geçerli olan iade uygulamasına değineceğiz.

ÖİV nedir?

Özel iletişim vergisi (ÖİV); elektronik haberleşme hizmetlerini sunan işletmecilerin verdikleri aşağıdaki hizmetler karşılığında kullanıcıdan tahsil edip vergi dairesine ödedikleri bir vergidir. Verilen hizmetin türüne göre farklı oranları var. Örneğin mobil telefon haberleşme hizmetleri, tesis, devir ve nakil işlemleri yüzde 25 oranında ÖİV’ye tabi. Ön ödemeli hatlara yüklemeler için yapılan satışlardan da aynı oranda vergi alınıyor.

Kablolu, kablosuz ve mobil internet servis sağlayıcılığı hizmetinde ise verginin oranı oldukça düşük. Yüzde 5 olarak uygulanıyor. Bunlar dışındaki diğer telekomünikasyon hizmetleri yüzde 15 oranında ÖİV’ye tabi.

Abonelerden tahsil edilen bu vergilerin mükellefler tarafından ertesi ayın 15’ine kadar beyan edilmesi ve aynı süre içerisinde vergi dairesine ödenmesi gerekiyor.

Faturalı hatlar

Yukarıdaki hizmetlerin her biri ayrı ayrı verildiği durumda, hizmetin karşısında belirtilen oranda ÖİV tahsil edilerek vergi dairesine yatırılıyor. Sayılan hizmetlerin birlikte veya birbiriyle bağlantılı olarak verilmesi halinde de her hizmetin tabi olduğu oran üzerinden vergilendirilmesi gerekiyor.

GSM operatörlerince faturalı hat abonelerine verilen internet erişim hizmetleri ile diğer haberleşme hizmetlerinin teknik olarak ayrıştırılması mümkün. Faturalarda da her hizmetin ayrı ayrı gösterilmesi halinde her bir hizmet için geçerli olan oranda ÖİV hesaplanıyor. Örneğin, bir dönemde gerçekleştirilen telefon görüşmelerinin bedeli üzerinden % 25 oranında ÖİV hesaplanırken, aynı dönemdeki internet kullanım bedeli üzerinden ise yüzde 5 oranında ÖİV hesaplanarak fatura edilebiliyor.

Sorun faturasız hatlarda

Faturasız hatlarda ise hatta yüklenen tutarların ne kadarlık kısmın internet erişimi için kullanılacağının yükleme sırasında bilinmesi imkanı bulunmuyor. Bu nedenle ön ödemeli kartların;

- İnternet erişim hizmeti ve diğer haberleşme hizmetleri için birlikte kullanılabilmesi halinde kart bedeli üzerinden yüzde 25,

- Sadece internet erişim hizmeti amacıyla kullanılabilir olması, başka bir ifadeyle konuşma, kısa mesaj vb. diğer hizmetler için kullanılmaya imkan vermemesi halinde kart bedeli üzerinden yüzde 5,

oranında ÖİV tahsil ediliyor. Bu durum, faturasız hat kullanan abonelerin internet kullanımı için faturalı hat kullanan abonelerden daha fazla vergi ödemesine yol açıyor.

Haksızlık gideriliyor

2014 yılında yapılan bir yasal düzenleme (6518 S.K.) ile söz konusu eşitsizliğin ortadan kaldırılmasının ilk adımının atıldığını görüyoruz. Yasa ile internetin yanında konuşma ve kısa mesaj gibi diğer hizmetlerin bir arada kullanılabildiği faturasız hatlara TL yüklemesi sırasında yüzde 25 oranında ÖİV hesaplanması uygulamasında herhangi bir değişikliğe gidilmedi. Ancak bu yasal düzenleme sayesinde hangi hizmetten ne miktarda yararlanıldığı tespit edildikten sonra internet kullanımına isabet eden fark ÖİV tutarının (yüzde 25 ile yüzde 5 arasındaki fark) iade edilmesi mümkün hale gelmiş oldu.

Yasa iade sistemini getirmekle birlikte iadenin nasıl yapılacağını belirlemedi. Bu konuda Maliye Bakanlığını yetkilendirdi. Bakanlık da nihayet 5 Nisan günü yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren bir Tebliğ ile söz konusu iadenin nasıl yapılacağına ilişkin esasları belirledi.

Abonelere iade

İade işlemi mobil elektronik haberleşme işletmecileri aracılığıyla gerçekleştirilecek. Buna göre GSM operatörleri, bu abonelerinin kullanmış olduğu internetin bedeli üzerinden fazla tahsil edilmiş olan ÖİV tutarını birer aylık dönemler itibariyle hesaplayıp, hesaplama yapılan dönemi takip eden ayın sonuna kadar abonelere bildirerek iade edecekler.

İadenin abonelere nakit olarak ya da hatta yükleme yoluyla yapılması mümkün. Aboneler, bu yöntemlerden birini tercih edecekler. İsteyen aboneler ilk kez yapacakları tercihlerinin sonraki dönemlerde yapılacak yüklemelerde de geçerli olmasını isteyebiliyorlar.

Abonelerin iadeyi nakit olarak almak yerine hatlarına yükleme yapılmasını tercih etmeleri halinde, yükleme yapılan bedel üzerinden ÖİV ve KDV de hesaplanacak.

Abone hattını kapatmışsa veya operatör değiştirmişse iade işleminin nakit olarak yapılması gerekiyor.

GSM operatörleri

GSM operatörlerinin, abonelere iade ettikleri ilgili vergi farklarının kendilerine iadesi için vergi dairesine başvuru yapmaları gerekiyor. Bu iade, işletmecilerin talebi üzerine nakden veya kendi vergi borçlarına mahsuben yapılabilecek. İade talebinin birer aylık dönemler itibarıyla yapılması gerekiyor. Buna göre GSM operatörleri iade taleplerini en erken abonelere iade yapılan ayı takip eden aydan itibaren yapabilecekler.

Başvuru evrakı

GSM operatörlerinin, abonelerine iade ettikleri ÖİV farklarını vergi dairesinden alabilmek için bir iade dilekçesi ile 3 tane form doldurmaları gerekiyor. Formlardan iki tanesi, nakden veya karta yükleme şeklinde yapılan iadelerle ilgili olarak ayrı ayrı doldurulması gereken formlar. Bu formlarda, iade kapsamında olan her bir ön ödemeli hat abonesine ilişkin bilgilere yer verilmesi gerekiyor. Örneğin; abonelerin T.C. kimlik numaraları, ad ve soyadları, telefon numaraları, tarife/paketin; türü, kullanıldığı dönem, kullanılma sayısı, internet kullanım tutarı, iadenin tarihi, iade edilen tutar, iadenin yapıldığı mobil operatör ile müşterinin IBAN numaraları bu bilgilerin bazıları.

Son olarak bir de özet tablo var. Bu tabloda; tarife/paketlerle ilgili bilgiler, paketlerin içeriği (konuşma, mesaj ve internet), bunların her birine ilişkin bedeller, paketi kullanan toplam abone sayısı, yapılan iadelere ilişkin özet bilgiler yer alıyor.

Rapor da gerekli

Mobil elektronik haberleşme işletmecilerinin, ön ödemeli hat abonelerine yaptıkları iadelerden doğan nakden veya mahsuben iade talepleri vergi inceleme raporu veya yeminli mali müşavir tasdik raporuna göre yerine getirilecek. İnceleme sonuçlanmadan veya YMM raporu verilmeden iade alınması da mümkün. Ancak bunun için teminat verilmesi gerekiyor. Teminat, vergi inceleme raporu veya yeminli mali müşavir raporu sonucuna göre çözülebilecek.

Yeni uygulanacak olan bu iade sisteminin, çok ayrıntılı bilgiler içeren yukarıdaki form ve belgelerin doldurulması başta olmak üzere, mobil iletişim hizmeti sunan mükelleflere operasyonel bir iş yükü getireceği açık. Ayrıca önce abonelere iade edilerek, sonrasında vergi idaresinden iade istenebiliyor olması ve iade süreçleri (rapor, teminat mektubu vb.) dikkate alındığında, bu uygulamadan dolayı hiçbir menfaati olmayan GSM şirketlerinin ek finansman yükleriyle karşı karşıya kalacakları da anlaşılıyor.

 

 

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.