Geçici 67’nin süresi uzuyor…

M. Fatih Köprü | 13/12/2015 | (Tüm Yazılar)

2006 yılı başından beri, menkul kıymet gelirlerinin büyük bir kısmı, Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) geçici 67. maddesi kapsamında tevkifat (kaynakta kesinti/stopaj) yoluyla vergilendiriliyor.

İsmi üzerinde “geçici madde”. Süresi bu yılsonunda doluyor. Uzatılması da ancak yasa değişikliği ile mümkün. Hükümet tarafından yapılan açıklamalarda, bu sistemde herhangi bir değişiklik planlanmadığı açıkça ifade edilmişti. 1. seçim, 2. seçim derken, ya uzatılamazsa diye özellikle yabancı yatırımcılarda tedirginlikler gözleniyordu.

Biz de geçtiğimiz Eylül ayında bu köşemizde uzatılmaması durumunda menkul kıymet gelirlerinin vergilendirilmesinde ne tür değişiklikler olacağını ele almıştık. Sonuçta yazımızda geçici 67. maddenin süresinin uzatılmasının çok önemli olduğunu, buna ilişkin yasasın bir şekilde 31 Aralık tarihinden önce çıkarılması gerektiğini ve bu sürenin uzatılacağı konusunda inancımızın tam olduğunu belirtmiştik.

Nihayet, uzatılacağına ilişkin söylemler ete kemiğe büründü. Yasa tasarısı 8 Aralık’ta Meclis Başkanlığına sunuldu. İsmi “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”. Bu tasarıda sadece geçici 67. maddeye ilişkin düzenleme bulunmuyor. Bunun dışında yine süresi 2015 sonunda dolacak olan bazı yasa hükümlerine ilişkin süre uzatımlarını içerdiğini görüyoruz. Bütçe yasa tasarısı ve bu tasarı yeni Meclisin ilk ve öncelikli konuları arasında olacak gibi görünüyor.

Menkul kıymetler

Tasarıdaki ilk konu, yukarıda da belirtiğimiz gibi GVK’nın geçici 67. maddesiyle ilgili. Bu madde uyarınca, gerçek ve tüzel kişilerin 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren ihraç edilen tahvil ve bonolar ile bu tarihten itibaren iktisap edilen diğer menkul kıymetlerden banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla elde ettikleri gelir ve kazançlar üzerinden işleme aracılık eden kurumlar tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılıyor. Bazı menkul kıymet gelirleri (eurobondlardan veya yabancı menkul kıymetlerden sağlanan gelir ve kazançlar gibi) ise geçici 67. madde kapsamına girmiyor.

Söz konusu maddesinin yürürlüğü 31.12.2015 tarihinde sona eriyordu. Tasarı aynen yasalaşırsa yürürlük süresi 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzayacak.

İktisadi işletme

Dernek ve vakıfların ticari faaliyette bulunması durumunda, iktisadi işletme olarak mükellefiyet tesis ettirmeleri ve kurumlar vergisi ödemeleri gerekiyor. Bunların sadece kesinti yoluyla vergilendirilmiş kira veya menkul kıymet geliri elde etmeleri durumunda, iktisadi işletme oluşup oluşmayacağı konusu uzun yıllar tartışmalıydı.

2008 yılından geçerli olan bir yasal düzenleme (KVK geçici madde 2) ile dernek ve vakıfların tevkif suretiyle vergilendirilen kira ve menkul kıymet gelirleri dolayısıyla iktisadi işletme oluşmuş sayılmayacağı kabul edilmiş oldu. Bu hükmün uygulaması da 31 Aralık’ta sona eriyordu. Yasa tasarısı ile bu süre de 2020 yılı sonuna kadar uzatılıyor.

Aynı maddede bazı döner sermaye işletmeleri ve ajanslar da yer alıyor. Bunların faaliyetleri kapsamında elde ettikleri gelirler dolayısıyla iktisadi işletme oluşmuş sayılmıyor. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Hakkında Kanun uyarınca kurulan Ajans, Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Hakkında Kanuna göre kurulan Ajans ile EXPO 2016 Antalya Ajansının görevleriyle ilgili yaptığı faaliyetlerinden elde ettiği gelirler bu kapsama giriyor. Bu düzenleme de 2020 sonuna kadar uzatılıyor.

Bilgisayar bağışları

Katma Değer Vergisi Kanunu’nda da süresi biten bazı düzenlemeler bulunuyor. Bunlardan ilki bilgisayar bağışlarıyla ilgili. Buna göre Milli Eğitim Bakanlığına bilgisayar ve donanımları ile bunlara ilişkin yazılımların bağışlanması ve bağışı yapacak olanların bunları temininde KDV istisnası uygulanıyor.

Bu kapsamda yapılan teslim ve hizmet ifaları için yüklenilen vergiler, vergiye tâbi işlemler nedeniyle hesaplanan vergiden indiriliyor. İndirimle giderilemeyen vergiler ise iade edilemiyor.

Bu uygulamanın da yasa tasarısı kapsamında 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzaması öngörülüyor.

Dahilde işleme

Tasarıda, dahilde işleme ve geçici kabul rejimi kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak girdilerin tecil ve terkin uygulaması kapsamında yurt içinden temin edilebilmesine imkan veren Katma Değer Vergisi Kanunu’nun geçici 17. maddesinin yürürlük süresinin 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzatılmasına ilişkin hüküm yer alıyor.

Emeklilik planlarının BES’e aktarımı

Bazı dernek, vakıf ve sandıklar ile tüzel kişiliği olan meslek kuruluşları ya da bazı ticaret şirketlerinin üyelerine veya çalışanlarına yönelik emeklilik taahhütleri ve buna ilişkin birikimleri bireysel emeklilik sistemine (BES) aktarmaları mümkün. Bu aktarım Bireysel Emeklilik Yasası’nın geçici 1. maddesi kapsamında yapılabiliyor.

Buna göre, üyelerine veya çalışanlarına emekliliğe yönelik taahhütte bulunan bu kurum ve kuruluşlar nezdinde, 16 Nisan 2012 tarihi itibarıyla mevcut bulunan emeklilik taahhüt planları kapsamındaki yurt içi ya da yurt dışındaki birikimler ve taahhütlere ilişkin tutarlar kısmen veya tamamen BES’e aktarılabiliyor. Ancak bu aktarım için ilgili kuruluşların yetkili organlarınca karar alınmış olması ve aktarımın 31 Aralık 2015 tarihine kadar gerçekleştirilmesi gerekiyordu.

Bireysel emeklilik sistemine aktarılan tutarlar gelir vergisinden istisna olarak değerlendiriliyor. Ancak aktarım tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde sistemden çıkılması durumunda, istisnadan yararlanılan tutar üzerinden yüzde 3,75 oranında gelir vergisi kesintisi (tevkifat) yapılması gerekiyor. Maluliyet veya ölüm nedeniyle çıkışta herhangi bir vergi kesintisi yapılması söz konusu değil.

Bu aktarımın yapılması amacıyla gerçekleştirilen taşınmaz veya iştirak hissesi satışından doğacak kazancın, aktarılan kısma isabet eden tutarı kurumlar vergisinden istisna olarak değerlendiriliyor.

Bu işlemler ayrıca her türlü harçtan, düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden, lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisna.

Yine bu kapsamda kısmen veya tamamen bireysel emeklilik sistemine aktarılması amacıyla satılan taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallinde satışı dahil) devir ve teslimi katma değer vergisinden de istisna.

Bütün bu istisnaların uygulanmasına dayanak teşkil eden Bireysel Emeklilik Yasasının geçici 1. maddesi ile KDV Kanunu’nun geçici 31. maddesinin uygulama süresi 2 yıl daha yani 31 Aralık 2017 tarihine kadar uzatılıyor.

Jokey ücretleri

Normalde ücretler gelir vergisi tarifesine göre vergilendiriliyor. Yani düşük ücretler üzerinden % 15 oranında gelir vergisi kesilirken, ücret arttıkça vergi oranı da artıyor ve sırasıyla % 20, % 27 ve son olarak % 35’e kadar yükseliyor.

Bu vergileme Türkiye Jokey Kulübünce organize edilen yarışmalarda görev alan jokeyler ile jokey yamağı ve antrenörlerine ödenen ücretler için geçerli değil. GVK’nın geçici 68. maddesi kapsamında bu kişilere ödenen ücretler, tutarına bakılmaksızın sabit oranda (% 20) vergi kesintisine tabi tutuluyor. Bu düzenleme de bu yılsonunda yürürlükten kalkacak hükümlerden biriydi. Ama yasa tasarısı ile bu hükmün uygulama süresinin de 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzatılması öngörülüyor. Yürürlük

Yukarıda açıkladığımız bütün uygulamaların süresini uzatan tasarı aynen yasalaşırsa bu hükümler 1 Ocak 2016 tarihinde yürürlüğe girecektir. Yani eski uygulamalar herhangi bir boşluk olmadan uygulanmaya devam edilecek.

 


 

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.