Beyanname sırası kurumlarda

M. Fatih Köprü | 05/04/2015 | (Tüm Yazılar)

Kurumlar vergisi beyan dönemi 1 Nisan’da başladı. 25’i hafta sonuna geldiği için 27’sine kadar devam edecek. Kurumlar vergisi matrahına, yani üzerinden kurumlar vergisi hesaplanacak olan kâr tutarına ulaşmak için, kurumların ticari kârlarına bazı ilaveler yapılması gerekiyor. Varsa bazı indirim ve istisnalar da matrahtan düşülebiliyor.

Bu indirimler arasında bazıları var ki, şirketlerin sadece karlı olması durumunda dikkate alınabiliyor. Şirketler beyannamelerinde varsa geçmiş 5 yıla ilişkin zararlarını düştükten sonra eğer kâr kaldıysa, aşağıdaki indirimleri matrahtan düşebiliyorlar.

İndirimin şartları

Bu indirimlerin yapılabilmesinin ilk şartı, yukarıda da belirttik, kurum kazancının bulunması. Zararda olan bir kurumun, örneğin yapmış olduğu bağışlar, ister kamu kurumuna, isterse vergiden muaf vakfa yapılsın indirim olarak dikkate alınamıyor. Diğer bir şart ise indirimin beyannamede ayrıca gösterilmesi zorunluluğu. Bir de bu indirimlerin aşağıdaki sıra dahilinde dikkate alınması gerektiği unutulmamalı.

Ar-Ge indirimi

Kurumlar vergisi mükellefleri, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamalarının tamamını “Ar-Ge indirimi” olarak kurumlar vergisi beyannamesinde indirilebiliyor. Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devredilebiliyor.

Ülkemizde Ar-Ge faaliyetleri 2008 yılında yürürlüğe giren 5746 sayılı yasa ile hız kazandı. Ar-Ge indirimi hem bu yasada hem de kurumlar vergisi yasasında ayrı ayrı tanımlanıyor. Aralarında bazı farklar var. Hangi yasa kapsamında indirimden yararlanacağına mükellef kendisi karar verebiliyor.

Sponsorluk

Amatör spor dalları için yapılan sponsorluk harcamalarının tamamı, profesyonel spor dalları için yapılanların ise ancak yarısı indirilebiliyor. Bunun için öncelikle sponsor firma ile sponsorluk hizmeti alan arasında yazılı bir sözleşme yapılması gerekiyor. Sözleşmenin bir örneği de ilgili vergi dairesine veriliyor.

Ayrıca sponsorluk harcamalarının indirilebilmesi için,

- Ödemeye ilişkin tevsik edici bir belgenin (banka dekontu, ödeme makbuzu veya alındı makbuzu gibi) bulunması,

- Bu belgede “sponsorluk amacıyla” yatırıldığına dair bir ifadenin mutlaka yer alması,

- Sponsor olan kurumun vergi borcunun bulunmaması,

şartları da bulunuyor.

Bağış ve yardımlar

Kamu kurumları, vergiden muaf vakıflar veya kamu yararına çalışan derneklere yapılan bağışların, ilgili yıla ait kurum kazancının ancak yüzde 5’ine kadar olan kısmı indirilebiliyor. İndirilebilecek bağış tutarının tespitinde esas alınan kurum kazancı; ticari bilanço kârından, varsa iştirak kazancı istisnası ile mahsup edilebilecek olan geçmiş yıl zararlarının düşülmesinden sonra kalan tutar olarak tanımlanıyor.

Kamu kurumlarına; okul, sağlık tesisi, yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzur evi, bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan bağışlar içinse yüzde 5’lik sınır bulunmuyor. Bu bağışların tamamı kurum kazancından indirilebiliyor.

Aynı şekilde mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler (Diyanet İşleri Başkanlığınca ibadethane sayılan yerler) ve yaygın din eğitimi verilen tesislerin inşası dolayısıyla yapılan harcamaların da kurum kazancından indirilebilmesi mümkün. Bu maddeye Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarına yapılan bağışlar da eklendi.

Sadece yeni yapılan tesisler değil, mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan bağışlar da indirim hakkından yararlanabiliyor.

Başbakanlık veya Bakanlar Kurulu tarafından başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılanbağışlar ile Türkiye Kızılay Derneği ile Türkiye Yeşilay Cemiyeti’ne makbuz karşılığı yapılan nakdibağışların tamamı da kurum kazancından indirilebiliyor.

Diğer indirimler

Bunlardan başka, girişim sermayesi fonu, yurt dışına verilen bazı hizmetlere (mimarlık, mühendislik, yazılım, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi gibi) ilişkin indirim, korumalı işyeri indirimi ya da yatırım indirimi gibi başka indirim kalemleri de var. Yerimiz sınırlı olduğu için bunların sadece isimlerini vermekle yetiniyoruz. Sırası önemli demiştik. Yatırım indiriminin en son sırada (2015 yılından itibaren aşağıdaki indirim de dahil) dikkate alınması gerekiyor.

Yeni bir indirim daha…

27 Mart günü TBMM’de kabul edilen torba yasayla (6637 sayılı) kurumlar vergisi yasasına yeni bir indirim kalemi eklendi. Aslında yasa teklif halindeyken, bu düzenlemeyi yine bu köşemizden duyurmuştuk. Komisyondaki görüşmeler sırasında bazı değişiklikler yapıldı. Yazımızı hazırladığımız tarihte henüz Resmi Gazete’de yayımlanmamıştı. Cumhurbaşkanının onaylaması durumunda, önümüzdeki günlerde yayımlanmasını bekliyoruz.

Yeni indirim uygulaması 1 Temmuz’da yürürlüğe gireceğinden, 2014 yılına ilişkin beyannamede bu indirimden yararlanılması mümkün değil. Ancak önümüzdeki günlerde sermaye artışı yapmayı planlayan şirketlerin 1 Temmuz tarihini beklemelerinde fayda olduğunu düşünüyoruz. Bu tarihten sonra, 2015 yılında gerçekleştirilecek olan nakdi sermaye artışları dolayısıyla 2015 yılına ilişkin beyannamede indirimden yararlanılabilecektir.

Nakdi artış yapılmalı

Yeni düzenleme, sermaye şirketlerince gerçekleştirilen nakdi sermaye artışları üzerinden, ilgili hesap döneminin sonuna kadar bir faiz hesaplanması ve bulunan faiz tutarının yarısının kurumlar vergisi beyannamesinde indirim olarak dikkate alınmasını içeriyor. Yeni kurulan sermaye şirketleri için ise hesaplama, ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı baz alınarak yapılacak.

Faiz oranı olarak, T.C. Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” kullanılacak.

Ancak bu indirimden; finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, varlık kiralama şirketleri, bankalar ve sigorta şirketleri gibi finans, bankacılık ve sigortacılık sektöründe faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri yararlanamıyorlar.

İndirime, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlanıyor. İndirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanıyor. Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirilemeyen tutarlar sonraki hesap dönemlerine devredebiliyor.

Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlıkların devrinden kaynaklananlar dahil olmak üzere, sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olanlarından kaynaklanan sermaye artırımları indirim hesaplamasında dikkate alınmıyor.

Özkaynaklardan olmuyor!

Bu indirim hakkından sadece nakdi sermaye artışı yapılması durumunda yararlanılabiliyor. Önceki yazımızda bazı tereddütlü konulara değinmiştik. Bunların başında anonim şirketlerin bilançolarında özkaynaklar içerisinde yer alan çeşitli kalemlerden veya ortaklara borçlar hesabında yer alan tutarlardan gerçekleştirilen sermaye artışlarının indirim hesabında dikkate alınıp alınmayacağı yer alıyordu.

Plan ve Bütçe Komisyonundaki görüşmeler sırasında, geçmiş yıllar karları, sermaye ve kar yedekleri gibi işletme özkaynakları içinde yer alan değerlerin sermayeye eklenmesi halinde indirim hakkından yararlanılamayacağı madde metnine eklendi ve Genel Kurul’da da bu şekilde kabul edilerek yasalaştı. Bu düzenlemenin nedeni işletmeye dışardan ilave nakdi bir kaynak girişi olmaması olarak gösteriliyor.

Ayrıca, ortaklar veya bu ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımları da, indirim hesaplamasında dikkate alınamayacak.

Ortaklara borçlar hesabında yer alan tutarların sermayeye ilavesi durumunda indirimden yararlanılıp yararlanılamayacağı konusu ise hala belirsizliğini koruyor.

 

 

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.