VI. İndirimli kurumlar vergisi uygulaması
1. İndirimli kurumlar vergisi uygulaması
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde kurumlar vergisi oranı % 20 olarak belirlenmiştir. İndirimli kurumlar vergisi uygulaması, 5838 Sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen 32/A maddesi kapsamında teşvik belgesine bağlanmış olan yatırımlardan sağlanan kazançlara % 20’den daha düşük bir oranda kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle yatırımların Devlet’çe desteklenmesini sağlayan bir düzenlemedir.
6322 sayılı “Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile bu maddede yapılan bir takım değişikler sayesinde maddenin son hali 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’yla yapılan yeni düzenlemelere uyumlu hale getirilmiştir. İndirimli kurumlar vergisi oranları ile yatırıma katkı oranları Kanun’un verdiği yetki çerçevesinde Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmiştir.
2. İndirimli kurumlar vergisi uygulanabilecek kazançlar
İndirimli vergi oranı, yatırımcıların teşvik belgesine bağlanmış yatırımlardan elde edecekleri kazanca uygulanır. Ancak hesaplanacak yatırım katkı tutarına mahsuben, gerçekleştirilen yatırım harcamasını aşmamak ve toplam yatırıma katkı tutarının % 80’ini, geçmemek üzere yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına indirimli kurumlar vergisi uygulanabilir.
3. İndirimli kurumlar vergisi uygulaması dışında tutulan mükellef ve yatırımlar
Şartların tamamı sağlansa da bazı kurumlar veya yatırımlar, indirimli kurumlar vergisi uygulamasından yararlanamamaktadır. Bu kurum ve yatırımlar Kanun’da;
- Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar,
- İş ortaklıkları,
- 4283 sayılı Kanun kapsamında (yap-işlet modeli) elektrik enerjisi üretim tesisi yatırımları,
- 3996 sayılı Kanun kapsamında (yap-işlet-devret) yapılan yatırımlar
- Rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar,
olarak sayılmaktadır.
4. Vergi indiriminin uygulanabileceği yatırımlar
Vergi indirimi, büyük ölçekli yatırımlar, bölgesel uygulama kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlar, öncelikli yatırımlar ve stratejik yatırımlar için geçerlidir.
5. İndirimli vergi uygulamasından yararlanılmayacak harcamalar
Arazi-arsa, royalti, yedek parça ve amortismana tabi olmayan diğer harcamalar yatırıma katkı tutarının tespitinde dikkate alınmaz ve bu harcamalar indirimli vergi uygulamasından yararlanamaz.
6. İndirimli vergi uygulamasına başlama zamanı
Ekonomi Bakanlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren indirimli vergi uygulamasından yararlanabilir. Ancak 84. soruda belirtildiği üzere belli sınırlar dahilinde indirimli kurumlar vergisi oranı yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına da uygulanabilmektedir.
7. İndirimli vergi oranı uygulamasında sınır
Vergi indirimi, devlet tarafından indirimli vergi uygulaması suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi tutarının, söz konusu yatırıma sağlanan yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar uygulanacaktır.
8. Yatırıma katkı tutarı ve yatırıma katkı oranı
Yatırıma katkı tutarı, yatırımların, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla Devletçe karşılanacak kısmıdır. Yatırıma katkı oranı ise yatırıma katkı tutarının yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle bulunacak orandır.
9. Uygulanacak yatırıma katkı oranları ve kurumlar vergisi indirim oranları
| Bölgesel teşvik uygulamaları | Büyük ölçekli yatırımlar | ||
Bölgeler | Yatırıma katkı oranı (%) | Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı (%) | Yatırıma katkı oranı (%) | Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı (%) |
1 | 15 | 50 | 25 | 50 |
2 | 20 | 55 | 30 | 55 |
3 | 25 | 60 | 35 | 60 |
4 | 30 | 70 | 40 | 70 |
5 | 40 | 80 | 50 | 80 |
6 | 50 | 90 | 60 | 90 |
10. Stratejik yatırımlar için uygulanacak yatırıma katkı oranları ve kurumlar vergisi indirim oranları
Stratejik yatırımlar için tüm bölgelerde uygulanacak vergi indirim oranı % 90 ve yatırıma katkı oranı % 50’dir.
11. İndirimli vergi oranı geçici vergi dönemlerinde uygulanması
İndirimli kurumlar vergisi, yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçilmiş olması şartıyla geçici vergi dönemlerinde de uygulanabilir. Yatırıma katkı tutarının belli oranları ile sınırlı olan ve yatırım döneminde diğer kazançlara da uygulanması mümkün olan indirimli vergi uygulaması için de aynı imkan bulunmaktadır.
12. İndirimli orandan yararlanma şartlarının ihlali halinde uygulanacak yaptırımlar
Şartlar sağlanmadan indirimli vergi oranı uygulamasından yararlanılması durumunda, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Bu durumda ayrıca vergi ziyaı cezası uygulanmayacaktır.
13. Sonraki yıllara devreden yatırım indirimi
Yatırımın tamamlanmış olması şartı ile iİlgili hesap döneminde kullanılamayan yatırıma katkı tutarı, ilgili ürünün üretimine devam edildiği sürece katkı tutarı tüketilinceye kadar sonraki hesap dönemlerinde kullanılabilmektedir. 6745 Sayılı Kanun ile getirilen düzenleme kapsamında işletme döneminde, önceki dönemlerde kullanılamayan devreden yatırıma katkı tutarının yeniden değerleme oranı ile değerlenmesi ve hesaplanan tutarın sonraki dönemlere devreden katkı tutarı olarak dikkate alınması yönünde değişiklik yapılmıştır.
14. Yatırımın devri halinde indirimli kurumlar vergi uygulaması
Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan kurum, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla indirimli vergi oranından yararlanır. Yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde indirimli vergi oranından devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise devralan, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla yatırıma katkı tutarının kalan kısmı için yararlanır.
15. Tevsi yatırımlarda indirimli kurumlar vergisi uygulanacak kazancın tespiti
Tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde indirimli oran bu kazanca uygulanır. Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenir. Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri yeniden değerlenmiş tutarları ile dikkate alınır.
16. ”Yeniden değerlenmiş tutar” ve sabit kıymet tutarı”
Bu konuda Kanun veya tebliğlerde bir açıklama bulunmamaktadır. Ancak, Maliye Bakanlığı tarafından bu konuda verilen özelgelerde, yeniden değerlenmiş tutarın Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesinde göre uygulanan enflasyon düzeltmesi anlamına geldiği belirtilmiştir. Bu durumda, tevsi yatırımlarda kazancın ayrıca tespit edilememesi durumunda indirimli vergi uygulanacak tutarın hesaplanmasında, sabit kıymetlerin en son enflasyon düzeltmesi sonucunda ortaya çıkan düzeltilmiş değerlerinin dikkate alınması gerekmektedir. Söz konusu sabit kıymetler için ayrıca yeniden değerleme yapılmayacaktır.
Sabit kıymet tutarı ise yine Maliye Bakanlığı tarafından verilen özelgelerde belirtildiği üzere, sabit kıymetlerin amortisman tutarı düşülmemiş brüt değerini ifade etmektedir.
|