Skip to Content
vergiresim

İndirimli Kurumlar Vergisi Rehberi -2015

3. İndirimli kurumlar vergisi uygulamasında "Kazanç" unsuru

a. Yatırımdan elde edilen "Kazanç" ifadesi

Komple yeni yatırım veya tevsi yatırım kapsamında elde edilen ve indirimli kurumlar vergisinin uygulanacağı "kazanç" ifadesinden ne anlaşılması gerektiği söz konusu Kanun maddesi ve ilgili mevzuatta tam olarak açıklanmamaktadır.

1 seri numaralı Muhasebe Uygulamaları Genel Tebliği'nde gelir tablosunu oluşturan kazanç grupları aşağıdaki şekilde belirtilmiştir:

  • Brüt Satışlar
  • Net Satışlar
  • Brüt Satış Kârı veya Zararı
  • Faaliyet Kârı veya Zararı
  • Olağan Kâr veya Zarar
  • Dönem Kârı veya Zararı

İndirimli kurumlar vergisi uygulanacak yatırım kazancının; yukarıda belirtilen kazanç gruplarından hangisine kadar ayrıştırılması gerektiği konusunda mevzuatta açıklık yoktur. Konu Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilmiş olan çeşitli muktezalar ile açıklanmaya çalışılmıştır.

Söz konusu muktezalarda; yatırımdan elde edilen "kazanç" ifadesinden ticari bilanço kârının anlaşılması gerektiği belirtilmiştir. (28/11/2012 tarih ve GİB.4.16.16.01-125(ÖZG-12/26)-419 sayılı mukteza)

b. Vergi Usul Kanunu'na uygun olmayan karşılıkların kazanç tespitinde dikkate alınması

Maliye Bakanlığı tarafından verilen 28/11/2012 tarih ve GİB.4.16.16.01-125(ÖZG-12/26)-419 sayılı muktezada; ticari bilanço kârının hesaplanmasında; Vergi Usul Kanunu'na uygun olmayan veya firmaların iç/uluslararası muhasebe standartlarına göre hesaplayarak kayıt altına aldığı gelir ve gider karşılıklarının yatırım kazancının tespitinde dikkate alınmaması gerektiği belirtilmiştir.

Bu nedenle yatırıma ilişkin ticari bilanço kârının tespitinde bu tür karşılıklar, gelir ve gider tahakkuklarının elimine edilerek kazanç tespitinin yapılması gerekmektedir.

c. "Kazanç" unsurunun tespitinde müşterek genel giderler ile diğer faaliyet gelir ve giderlerinin tespiti

Yatırımlardan elde edilen ürünlerin satışlarından elde edilen hasılat ile bu ürünlerin üretim maliyetlerinin farkının (Brüt Satış Kârı) tespiti mümkün olmakla birlikte, yatırımdan elde edilen ticari bilanço kârının nasıl hesaplanacağı konusu ayrı bir soru işaretidir.

Brüt satış kârından, net kâra geçebilmek için yatırım bazında birebir takibi mümkün olmayan müşterek genel giderler ile diğer faaliyetlerden doğan gelir ve giderlerin de yatırımlara isabet eden kısmının dikkate alınması gerekeceği şüphesizdir. Ancak müşterek genel giderler ile diğer faaliyetlerden doğan gelir ve giderlerin ne kadarlık kısmının yatırım ile ilgili olduğunun doğrudan tespit edilememesi durumunda bu dağıtım işleminin hangi objektif dağıtım anahtarlarına göre yapılacağına ilişkin mevzuatta herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen 28/11/2012 tarihli ve B.07.1.GİB.4.16.16.01-125(ÖZG-12/26)-419 sayılı muktezada; müşterek genel giderler ile diğer faaliyet gelir ve giderlerinden ne kadarının tevsi yatırım ile ilgili olduğunun bilinmemesi durumunda; söz konusu gelir ve giderlerin aşağıdaki formüllere göre ayrıştırılabileceği belirtilmiştir.

Yatırıma isabet eden müşterek giderler tutarı

Yatırımdan elde edilen ürünlerin satış maliyeti

----------------------------------------------------------------   X  Müşterek giderler

         Toplam satış maliyeti

 

Yatırıma isabet eden müşterek gelirler tutarı

  Yatırımdan elde edilen hasılat

----------------------------------------------------------------   X  Müşterek gelirler

              Toplam hasılat

 


d. Mali kârın ticari kârdan düşük olması durumu

Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 03/04/2014 tarih ve 17192610-125 (ÖZG-13/7)-91/2277 sayılı mukteza ile 14/04/2014 tarih ve 63611781-125[32/A-2013/4 ]-10 sayılı muktezada konuyla ilgili şu açıklamalar yer almıştır;

"… safi kurum kazancının, 2009/15199 ve 2012/3305 sayılı BKK'ya göre düzenlenmiş iki yatırım teşvik belgesi kapsamında bir dönemde elde edilen toplam kazançtan düşük olması halinde, her iki yatırım teşvik belgesi kapsamında ayrı ayrı elde edilen kazancın bu yatırımlardan elde edilen toplam kazanca oranının safi kurum kazancına uygulanması suretiyle, bu teşvik belgelerinde yer alan indirim oranlarına göre indirimli kurumlar vergisi uygulanması,"

Bu açıklama ile indirim ve istisnalar nedeniyle mali kârın ticari kârdan daha düşük olması durumunda uygulamanın nasıl yapılması gerektiğine açıklık getirilmiş olmaktadır.

Muktezalarda yapılan açıklamalar kapsamında konuyu aşağıdaki örnekler ile açıklamak mümkündür.

Örnek 1:

Ticari Kâr                               : 1000

2009/15199         : 250

2012/3305            : 450

Diğer                     : 300

Mali Kâr                                    : 600

Bu durumda mali kâr (600 TL), ticari kârın toplamından (1.000 TL) ve yatırımlardan elde edilen toplam kazançtan (300+400 = 700 TL) düşüktür. Muktezaya göre böyle bir durumda mali kâr, 250/700 ve 450/700 oranlarına göre ayrıştırılacak ve bulunan matrahlara ilgili yatırım için öngörülen indirimli vergi oranları uygulanacaktır.

Bu mukteza dikkate alındığında diğer örnekte de aşağıdaki şekilde hesaplama yapılması gerekeceği kanaatindeyiz.

Örnek 2:

Ticari Kâr                              : 1000

2009/15199         : 250

2012/3305            : 450

Diğer                     : 300

Mali Kâr                                   : 800

Bu durumda, teşvik belgeli yatırımlardan elde edilen ticari bilanço kârı toplamı (700), mali kâr tutarından (800) daha düşük olduğundan, sırasıyla 250 ve 450 birimlik kazançlara ait oldukları belgedeki indirimli vergi oranları; kalan 100 birimlik kazanca ise % 20 oranında standart KV oranının uygulanması gerekeceği kanaatindeyiz.