Skip to Content
vergiresim

100 Soruda Serbest Bölgeler


48.     Serbest bölgelerde istihdam edilen personelin ücretlerine uygulanacak gelir vergisi istisnanın kapsamı nedir?

Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar serbest bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az % 85'ini yurtdışına ihraç eden mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden istisnadır.

49.     06.02.2004 tarihinden sonra faaliyet ruhsatı alan mükellefler bu istisnadan faydalanabilir mi?

Serbest bölgede faaliyette bulunan mükellefler, ruhsat tarihlerine bakılmaksızın, şartları sağlamaları durumunda istisnadan yararlanabilirler.

50.     Ücret gelir vergisi istisnasına konu edilebilecek ücret ödemeleri hangileridir?

Bölge içinde üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin üretime ilişkin istihdam ettikleri tüm personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden istisna edilecektir. Üretim faaliyeti ile birlikte başka konularda da faaliyette bulunan mükelleflerin satış, pazarlama, muhasebe, lojistik vb. departmanlarda çalışan personelleri de istisna kapsamında değerlendirilecektir. Birden fazla konuda (üretim, mal satışı vs.) faaliyette bulunmak üzere izin alınması halinde, sadece üretim faaliyetinin yürütüldüğü işyerleri itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilen aylık prim ve hizmet belgesinde yer alan işçilere ilişkin ücretler üzerinden söz konusu istisna uygulanacaktır.

51.      Ücret gelir vergisi istisnasına konu edilebilecek ücretlerde bir üst sınır var mıdır?

Gelir vergisinden istisna edilen ücretlerde bir üst sınır bulunmadığından, hesaplanan vergi tutarının tamamı istisna edilebilecektir.

52.     Ücret gelir vergisi istisnası hangi hallerde uygulanamaz?

Aşağıda belirtilen ücretler için, istisnadan faydalanılmaz:

·         Serbest bölgede üretilen ürünlerin toplam FOB bedelinin % 85’inden daha az bir kısmının yurt dışına ihraç edilmesi durumunda ödenen ücretler,

·         Serbest bölgede çalışan personelin çeşitli nedenlerle serbest bölge dışında çalıştığı sürelere ilişkin ödenen ücretler,

·         İstisnaya ilişkin bildirimleri, belirtilen süreler içinde vergi dairesine vermeyen mükelleflerin istihdam ettikleri çalışanlara ödenen ücretler,

·         Serbest bölgede üretim faaliyeti dışında hizmet veya mal satışı faaliyetlerinde bulunan mükellefler nezdinde çalışanlara ödenen ücretler.

53.     Üretilen ürünlerin toplam FOB bedeli nasıl tespit edilir?

Gelir vergisi istisnasından faydalanabilmesi için öncelikle üretilen ürünlerin toplam FOB (Free on Board) bedelinin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda “Toplam FOB Bedeli”, üretilen ürünlerin birim FOB bedeli ile toplam üretilen ürün miktarının çarpılması sonucunda bulunacaktır. “Üretilen Ürünlerin Birim FOB Bedeli” ise üretilen mallardan satışı yapılanların satış tutarı toplamının satılan ürün miktarına  bölünmesi suretiyle hesaplanacaktır.

54.     Toplam FOB bedelin tespitinde hangi kur esas alınır?

Yurtdışına ihraç edilen ürünlerin toplam FOB bedelinin tespitinde, satışa ilişkin belgenin yasal defterlere kaydedildiği tarihteki T.C. Merkez Bankası’nca ilan edilen döviz alış kurları esas alınacaktır.

55.     Üretilen ürünlerin aynı yıl içerisinde satılmaması durumunda FOB bedeli nasıl hesaplanır?

Üretilen ürünlerin aynı yıl içinde satılamaması durumunda “Ortalama FOB Bedeli” bulunacak ve buna göre toplam FOB bedeli tespit edilecektir. Ortalama FOB Bedeli, birden fazla yıla ait birim FOB bedellerinin ortalamasıdır.

56.     Yurtdışına satışa ilişkin % 85 şartının hesaplanmasında dikkate alınacak hususlar nelerdir?

Yurtdışı satışa ilişkin % 85 şartının gerçekleştirilmesinde serbest bölgelere veya Türkiye'ye satılan mal bedelleri dikkate alınmayacaktır. Serbest bölgede üretilen ürünler ile satın alınan malların ihracının birlikte yapılması halinde, sadece bölge içinde üretilen ürünlerin toplam FOB bedelinin en az % 85'nin yurt dışına ihraç edilmesi kaydıyla istisnadan yararlanılacaktır.

57.    Serbest bölgede faaliyet gösteren bir ihracatçıya ihraç kaydıyla yapılan mal teslimleri, % 85 oranının tespitinde dikkate alınır mı?

Serbest bölgede üretim faaliyetinde bulunan üretici firmaların ürünlerini, aynı veya başka bir serbest bölgede faaliyette bulunan ihracatçılara, yurtdışına satılması kaydıyla teslim etmeleri de yurtdışına satış olarak değerlendirilecektir. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren üç ay içinde ihraç edilmesi zorunludur. Bu sürede ihraç edilmemesi halinde, bu mallara ilişkin yurtdışı satış gerçekleşmemiş olarak değerlendirilecektir.

58.    İşlenmek üzere yurtdışından getirilen veya fason imalat kapsamında yurtiçinden getirilen malların yurtdışına teslimi, % 85 oranının tespitinde dikkate alınır mı?

Yurtiçinden serbest bölgeye fason imalat kapsamında getirilen veya işlenmek üzere yurt dışından bölgeye getirilen maddelerin, bölge içinde çeşitli işlemlere tabi tutulduktan sonra ülke içine geri gönderilenlerinin veya bu ürünlerden yurtdışına ihraç edilenlerinin ürün bedelleri, % 85 ihracat tutarının hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır. Bölgedeki işletmelerin fason imalat yanında ayrıca bölge içinde üretim ve ihracat yapmaları durumunda ise Kanun’da belirtilen şartları taşıyıp taşımadıklarının tespitinde fason imalat dışında üretim yapılan ve ihraç edilen ürün bedelleri dikkate alınacaktır.

59.    Paketleme ve ambalajlama amacıyla bölgeye getirilen malların yurtdışına teslimi, % 85 oranının tespitinde dikkate alınır mı?

Serbest bölge dışında üretilerek bölgeye getirilen ve bölgede sadece paketleme ve ambalajlama gibi bir takım işlemlere tabi tutulan ürünlerin daha sonra serbest bölgeden yurtdışına ihraç edilmesinde, ürün esas olarak bölge içinde üretilmediğinden, söz konusu ürünle ilgili olarak istisna hükümleri uygulanmayacaktır.

60.    Serbest bölgelerde yürütülen yazılım faaliyetlerinin istisna kapsamında değerlendirilmesi için gerekli şartlar nelerdir?

Tebliğ’de yer verilen tanıma uygun bir programın ticari amaçla CD şeklinde hazırlanması ve fiziki mal olarak fiilen ihraç edilmesi halinde, bu yazılım faaliyeti kapsamında serbest bölgede fiilen istihdam edilen personele ödenen ücretler, Kanun’da belirtilen şartları taşıması koşuluyla, gelir vergisinden istisna edilecektir.

61.    Serbest bölgelerde üretilen ürünlerin bir kısmının veya tamamının sonraki yıllarda satılması durumunda istisnadan nasıl faydalanılır?

Bu durumda, üretimin yapıldığı ve istisnanın uygulandığı yılda stokta kalan ürünlerin, sonraki yıllarda toplam FOB bedeli bazında takibi gerekecektir. İhraç edilen ürünlerin toplam FOB bedelinin üretilen ürünlerin toplam FOB bedeline oranı, % 85 ve üzerinde gerçekleşmesi halinde istisnadan yararlanılacak, aksi durumda istisnadan yararlanılamayacaktır.

62.    Birden fazla takvim yılında tamamlanan imalat işlerinde de istisnadan faydalanılabilir mi?

Birden fazla takvim yılında tamamlanan imalat işlerinde, imalatın tamamlanıp satışın yapıldığı yılda ürün toplam FOB bedelinin % 85'ini yurt dışına ihraç eden mükelleflerin, imalat süresi içinde istihdam ettikleri personel ücretlerine istisna uygulanacaktır.

63.    İstisna uygulamasından nasıl faydalanılır?

İstisna kapsamında değerlendirilen ücretler üzerinden hesaplanan gelir vergisi, muhtasar beyannameyle genel hükümlere uygun hesaplanarak beyan edilecektir.

Söz konusu gelir vergisi istisnası hükümlerinden;

·         Aylar itibariyle tahakkuk eden gelir vergisi tutarlarının tecil edilmesi ve tecil edilen bu gelir vergisi tutarlarının şartların sağlanması durumunda terkin edilmesi suretiyle veya

·         Aylar itibariyle hesaplanan gelir vergisi tutarlarının beyan edilerek ödenmesi ve ödenen gelir vergilerinin şartların sağlanması durumunda iade alınması suretiyle,

faydalanılması mümkündür.

Mükelleflerin yukarıdaki tercihi yaparken işlemlerinin mahiyetleri ve üretim/satış beklentilerini dikkate alarak gerçekleştirmelerinde fayda bulunmaktadır.

64.    Gelir vergisi istisnasından tecil-terkin kapsamında yararlanmak isteyen mükelleflerin yapacağı bildirimler nelerdir?

Serbest bölgede faaliyette bulunan mükelleflerden üretim faaliyetinde bulunanların çalıştırdıkları tüm personelin, üretim faaliyetiyle birlikte başka faaliyetleri de bulunanların sadece üretim konusundaki faaliyetlerinde çalışanlara ait ücretleri ve yararlanılan gelir vergisi tevkifat tutarına ilişkin “Serbest Bölgeler Kanunu 1 Seri Numaralı Genel Tebliği” ekinde yer alan "e;Gelir Vergisi Tevkifat Tutarlarına İlişkin Bildirim"e;in, her aya ait muhtasar beyannamenin verilme süresi içinde vergi dairesine ibraz edilmesi gerekmektedir.

65.    Tecil edilecek verginin hesaplanmasında asgari geçim indirimi mahsup edilir mi?

İstisna uygulamasında, asgari geçim indirimi mahsup edilerek kalan tutar tecile konu olacaktır.

66.    İstisna şartlarının gerçekleşmemesi veya ihlali durumlarında tecil edilen vergilerle ilgili uygulama nasıldır?

İstisna şartlarının ihlal edilmesi halinde, yıl içinde işten ayrılan personel dahil uygulanan gelir vergisi tevkifat istisnası nedeniyle tecil edilen vergiler cezasız olarak, gecikme zammıyla birlikte işverenden tahsil edilir.

Serbest bölgede üretilen ürünlerin toplam FOB bedelinin % 85’inin üretimin yapıldığı yılda yurt dışına ihraç edilememesi durumunda da, üretimin yapıldığı yılda tahakkuk ettirilerek tecil edilen gelir vergisi tevkifatı işverenden cezasız olarak gecikme zammıyla birlikte tahsil edilecektir. Ancak, ilgili yılda üretilen ürünlerin sonraki yıl veya yıllarda yurtdışına ihracı ile asgari % 85 ihracat şartının sağlanması durumunda, ilgili vergi dairesi tarafından söz konusu ücretlere ilişkin olarak tahsil edilmiş olan vergi, mükellefe red ve iade edilecektir. Daha önce tahsil edilen gecikme zammı açısından da 3 Seri Numaralı Serbest Bölgeler Kanunu Sirküleri uyarınca işlem yapılacaktır.

67.    İstisnayı, vergileri önce ödeme sonra iade alma şeklinde uygulamayı tercih eden mükelleflerin yapacağı bildirimler nelerdir?

Bu mükellefler Tebliğ ekinde yer alan “Gelir Vergisi Tevkifat Tutarları ile İade Edilecek Tutarlara İlişkin Bildirim”i, Aralık ayına ait muhtasar beyannamenin verilme süresi içinde  vergi dairesine vermeleri durumunda istisna uygulamasından yararlanabileceklerdir. Buna istinaden yıl içinde verilen muhtasar beyannameler üzerinden hesaplanan ve ödenen ücretlere ilişkin gelir vergisi tevkifat tutarları, vergi dairesi tarafından kendilerine red ve iade edilecektir.

68.    Tecil edilen gelir vergilerinin terkini veya ödenen vergilerin iadesi YMM raporuna istinaden yapılabilir mi?

İstisna şartlarının sağlandığının, yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenecek faaliyet raporu ile tevsik edilmesi üzerine, tecil edilen vergi terkin edilecek veya tercihen mükellefçe ödenmiş olması durumunda red ve iade edilecektir.

69.    Yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenecek faaliyet raporuna hangi belgeler eklenmelidir?

Düzenlenecek YMM Faaliyet Raporuna, gümrük çıkış beyannameleri, serbest bölge işlem formları, serbest bölge faaliyet ruhsatı, sanayi sicil belgeleri ile kapasite raporu örnekleri vb. diğer belgeler eklenecektir.

70.    Kapasite raporunun sonradan alındığı durumlarda, istisna nasıl dikkate alınır?

Serbest Bölge Faaliyet Tasdik Raporuna kapasite raporunun eklenmesi; üretimin konusu, işyeri, makine tesisat ve sabit kıymetlerin durumu, yıllık üretim ve tüketim kapasiteleri ile istihdam edilen personel hakkındaki bilgilerin tespit edilmesine yönelik olduğundan, kapasite raporunu gelir vergisi stopajına ait tutarların vergi dairesince tecil işleminin yapıldığı dönemden sonra alan mükelleflerce, söz konusu raporda belirtilen iktisadi kıymetlerin, üretim tarihi itibarıyla mevcut olduğunun;

·         Tesisat ve makineler ile demirbaş ve hizmet alımına ilişkin faturalar,

·         Diğer kamu kurumlarınca kendi mevzuatları gereğince düzenlenen rapor ve tutanaklar,

·         İlgili mevzuat gereği kamu kurumlarına verilen bildirim ve beyanlar,

gibi belgelerle tevsik edilmesi ve Serbest Bölge Faaliyet Tasdik Raporu ekinde kapasite raporunun da verilmesi kaydıyla, kapasite raporunun alındığı tarihten önceki dönemler için de gelir vergisi stopajı istisnası uygulamasından yararlanılması mümkündür.

71.    Yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenecek tasdik raporunun ibraz süresi nedir?

Mükellefler istisna uygulamasına ilişkin olarak yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenen faaliyet raporlarını en geç faaliyette bulunulan takvim yılını takip eden yılın Şubat ayının 15. günü akşamına kadar muhtasar beyannameyi verdikleri vergi dairesine teslim edeceklerdir.

Yıl içinde faaliyetine son veren ya da ürettiği ürünü sonraki yıl içerisinde tamamen satan veya kısmen satışla % 85 şartını gerçekleştiren mükellefler ise söz konusu raporları faaliyetlerine son verdikleri ya da ürünü sattıkları veya % 85 şartını gerçekleştirdikleri ayı takip eden ikinci ayın 15. günü akşamına kadar muhtasar beyannameyi verdikleri vergi dairesine teslim edeceklerdir.

Tamamen veya kısmen ihraç kaydıyla mal satanlar ise ihracatın fiilen gerçekleştirildiğine ilişkin belgeler de dahil olmak üzere YMM raporuna ek yapılmak ve ayrıntıları YMM raporunda belirtilmek suretiyle düzenlenecek faaliyet raporunu, dönemin kapandığı ya da faaliyetin son bulduğu veya toplam satışın yapıldığı tarihi izleyen aydan sonraki dördüncü ayın 15. günü (yıl sonuna ilişkin olanlar Nisan ayının 15. günü) vergi dairesine teslimi gerekir.

YMM Faaliyet Raporunun süresi içerisinde ibraz edilemeyeceğine ilişkin, mükellefler veya YMM'ler tarafından makul mazeret bildirilmesi halinde, 45 günü geçmemek üzere ek süre verilebilmektedir. Dilekçe verilmeksizin raporun ek süre dahilinde ibrazı halinde rapor vergi dairesince kabul edilecek, ancak ek süre verilmesi için başvuruda bulunulmaması nedeniyle usulsüzlük cezası tatbik edilecek, ek sürenin bitiminden sonra ibraz edilecek YMM raporları ise işleme konmayacaktır.