Covid-19 salgın hastalığı nedeniyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesine yönelik yasal sürelerin durdurulması

25 Mart 2020 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilerek yasalaşan 7226 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7226 Sayılı Kanun”) 26 Mart 2020 tarihli mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

7226 Sayılı Kanun ile, pek çok kanunda getirilen değişiklik ve düzenlemeler yanı sıra Dünya Sağlık Örgütü’nce 11 Mart 2020 tarihi itibariyle pandemi ilan edilen Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler ile 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen yasal sürelerin 30 Nisan 2020 tarihine kadar durdurulmasına yönelik düzenlemeler yapılmıştır. Yasal sürelerin durdurulmasına ilişkin düzenleme, 26 Mart 2020 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Bu kapsamda anılan Kanun’un geçici 1/1. madde hükmü uyarınca;

• Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm sürelerin 13 Mart 2020 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren 30 Nisan 2020 tarihine kadar,
• 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki sürelerin 13 Mart 2020 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren 30 Nisan 2020 tarihine kadar
• 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler; nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler ise, 22 Mart 2020 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren 30 Nisan 2020 tarihine kadar

durdurulmuştur.

Belirtilen süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlayacak olup durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine 15 gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere 15 gün uzamış sayılacaktır.

Salgının devam etmesi halinde ise, Cumhurbaşkanı durma süresini altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilir ve bu döneme ilişkin kapsamı daraltabilecek olup bu kararlar Resmî Gazete’de yayımlanacaktır.

Bu çerçevede, vergi/ceza ihbarnamelerine karşı, ihtirazi kayıtla beyan üzerine gerçekleştirilen tahakkuka işlemlerine karşı, ödeme emirlerine karşı, düzeltme-şikayet başvurusunun reddi üzerine başvurulacak davalara ilişkin dava yoluna başvuru süreleri de, 13 Mart 2020 tarihi (bu tarih dahil) itibariyle durmuş olup 1 Mayıs 2020 tarihi itibariyle tekrar başlayacaktır. 13 Mart 2020 tarihine değin işleyen dava yoluna başvuru süresinin bitimine 15 gün ve daha az süre kalması halinde, dava yoluna başvuru süresi de 15 Mayıs 2020 tarihine değin uzamış sayılacaktır. 13 Mart 2020 tarihine değin işleyen dava yoluna başvuru süresinin bitimine 15 günden fazla süre olması halinde ise, kalan yasal süre işleyecektir.

Örneğin; vergi/ceza ihbarnamesinin 24 Şubat 2020 tarihinde tebliğ edilmiş olduğunu varsayalım. Anılan vergi/ceza ihbarnamesine karşı vergi mahkemelerinde başvurulacak dava yolu için öngörülen yasal süre 30 gündür. 30 günlük dava yoluna başvuru süresi, 25 Şubat 2020 tarihi itibariyle başlayacak olup 13 Mart tarihi itibariyle durmuştur ve 13 Mart tarihi işleyen dava açma süresi hesabına dahil edilmeyecektir. Bu durumda, 13 Mart tarihine değin işleyen dava açma süresi 17 gün; geriye kalan dava açma süresi ise, 13 gün olarak belirmektedir. Bu kapsamda, dava yoluna başvuru süresinin bitimine 15 günden az kalması nedeniyle dava açma süresi, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere 15 uzamış sayılacaktır. Durma süresinin 30 Nisan 2020 tarihinde sona erdiği dikkate alındığında, dava yoluna başvuru için son gün 15 Mayıs 2020 tarihi olarak belirecektir.

Bir başka örnekte ise, şikayet başvurusunun 3 Mart 2020 tarihi itibariyle zımnen reddedildiği varsayalım. Şikayet başvurusunun zımnen reddine yönelik idari işleme karşı vergi mahkemelerinde başvurulacak dava yolu için öngörülen yasal süre 30 gündür. 30 günlük dava yoluna başvuru süresi, 4 Mart 2020 tarihi itibariyle başlayacak olup 13 Mart tarihi itibariyle durmuştur ve 13 Mart tarihi işleyen dava açma süresi hesabına dahil edilmeyecektir. Bu durumda, 13 Mart tarihine değin işleyen dava açma süresi 9 gün; geriye kalan dava açma süresi ise, 21 gün olarak belirmektedir. Bu kapsamda, dava yoluna başvuru süresinin bitimine 15 günden fazla süre kalması nedeniyle, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere kalan dava açma süresi içinde dava yoluna başvurulabilecektir. Bu kapsamda, kalan dava süresinin 21 gün olduğu ve durma süresinin 30 Nisan 2020 tarihinde sona erdiği dikkate alındığında, dava yoluna başvuru için son gün 21 Mayıs 2020 tarihi olarak belirecektir.

Aşağıdaki süreler ise belirtilen düzenlemenin kapsamı dışında olup bu süreler, durma süresince de işlemeye devam edecektir:

• Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri
• 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler
• 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler

Öte yandan, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlar kapsamında;

• İcra ve iflas daireleri tarafından mal veya haklara ilişkin olarak ilan edilmiş olan satış gününün durma süresi içinde kalması halinde, bu mal veya haklar için durma süresinden sonra yeni bir talep aranmaksızın icra ve iflas dairelerince satış günü verileceği ve bu durumda satış ilanı sadece elektronik ortamda yapılacağı ve ilan için ücret alınmayacağına,
• Durma süresi içinde rızaen yapılan ödemelerin kabul edileceği ve taraflardan birinin diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep edebileceğine,
• Konkordato mühletinin alacaklı ve borçlu bakımından sonuçlarının, durma süresince devam edeceğine,
• İcra ve iflas hizmetlerinin aksamaması için gerekli olan diğer tedbirlerin alınacağına

yönelik düzenlemeler getirilmiştir.

Durma süresince duruşmaların ve müzakerelerin ertelenmesini de içeren diğer tüm tedbirlere ilişkin takip edilecek usul ve esasları belirlemede ise;

• Yargıtay ve Danıştay bakımından ilgili Başkanlar Kurulu,
• İlk derece adli ve idari yargı mercileri ile bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri bakımından Hâkimler ve Savcılar Kurulu,
• Adalet hizmetleri bakımından Adalet Bakanlığı yetkili kılınmıştır.