EYT düzenlemesini de içeren 7438 sayılı kanun bugün yürürlüğe girdi: Kanun içeriği ile sigortalılar ve işverenler bakımından işlem basamakları

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair 7438 sayılı Kanun bugün itibariyle Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. EYT başvuruları bugünden itibaren SGK tarafından kabul edilmeye başlanılmıştır.

SGK tarafından da henüz uygulama genelgesi yayımlanmamıştır. Bazı gri alanlar Genelge yayımlanınca netleşecektir.

1- EYT Kanunu ve getirdikleri

Kanun No. 7438
Kabul Tarihi: 1/3/2023

MADDE 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 95- Bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması için talepte bulunanlardan 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi, 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi ve 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesi hükümlerine göre yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar. Bu fıkra esas alınarak geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmaz ve geriye dönük hak talep edilemez.

Birinci fıkra kapsamında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren bu Kanunun geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamaz. Bu fıkrada yer alan indirimden, bu Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan diğer şartlar sağlanmak kaydıyla yararlanılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.”

MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Resmi Gazete’de yayımlanan kanun ile;

a- 8/9/1999 (dahil) tarihinden önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında çalışmaya başlayanlar ve 9/9/1999 (dahil) tarihinden sonra malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında çalışmaya başlamalarına rağmen sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkân tanıyan ilgili mevzuat hükümlerine göre yapmış oldukları borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 8/9/1999 (dahil) öncesi olacak şekilde geriye götürülenler EYT’li kabul edilmektedir. Bu kişilerden sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayılarını tamamlayanlar yaşa bakılmaksızın, başvurmaları halinde emekli olabileceklerdir.

b- Sigortalılık süresi kadında 20, erkekte 25 yıl olarak uygulanacak olup, 4447 sayılı yasa ile 4/a sigortalılar için işe giriş tarihine göre değişen ve en çok 5975 gün aranan kademeli gün sayısına ilişkin tablo aşağıdadır.

c- Prim gün sayısı eksik olanlar hizmet borçlanması veya hizmet ihyaları (4/b hizmet ihyası, topluluk sigortası ihyası) ile eksik günlerini tamamlama imkanına sahip olacaklardır.

d- EYT kapsamında emekli olup, işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde SGDP’ye tabi olarak çalışmaları halinde 5 puanlık indirim hakları olacaktır. Ancak emekli olduktan sonra farklı bir işyerinde çalışmaya başlanması veya 30 günlük süreden sonra aynı işyerinden yapılacak işe girişlerde 5 puanlık indirim söz konusu olmayacaktır. Ayrıca sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamaz. Bilindiği gibi, uzun vadeli sigorta kolları kapsamına giren sigortalıları istihdam eden özel sektör işverenlerine 1/10/2008 tarihinden itibaren malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası işveren hissesinden beş puanlık indirim uygulanmaktadır. İşverenler, mevcut uygulamada sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanları için bu indirimden yararlanamamaktadır.

e- 8 Eylül 1999 ve öncesi Bağ-Kur’lu kadın çalışanlar 7200 (20 yıl) prim gün sayısını, erkek çalışanlar 9000 prim günü (25 yıl) tamamladıklarında yaş şartı aranmadan EYT düzenlemesinden yararlanabilecekler.

f- 8 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı olan Emekli Sandığı’na bağlı memurlardan kadınlar 7200 prim gün sayısını(20 yıl), erkekler de 9000 prim günü (25 yıl) tamamladıklarında düzenlemeden yararlanıp emekli olabilecek.

g- 2023/Mart ayı içerisinde başvuru yapan hak sahiplerinin ilk maaşlarını Nisan ayında alabilmeleri mümkün olacaktır. Emekli maaşlarında özellikle bazı iller bakımından yoğunluktan kaynaklı maaş hesaplama gecikmeleri söz konusu olabilir. Ancak önemli olan açıklanan başvuru kanallarından başvurunun yapılması olup, hak edilen maaşlar iler ki aylarda (ola ki gecikme oldu) toplu olarak hak sahiplerine ödeniyor olacaktır.

h- Kısmi emeklilik (1999 öncesindeki 15 yıl sigortalılık süresi 50/55 yaş ve 3600 gün ile emeklilik) ETY kapsamına alınmamıştır. Bu kapsamdaki kişiler mevcut düzenlemede kadınlar 58 erkekler 60 yaşında emekli olabilecekler.

ı- Staj sigortasının başlangıç sayılmasına ilişkin kanunda bir husus yer almamaktadır

2- EYT kapsamında emekli olacakların dikkat etmesi gereken hususlar

• EYT kapsamında olan ve çalışmayan kişiler bugünden itibaren SGK' ya bizzat veya e-devlet yoluyla emeklilik talebinde bulunabilirler.
• Hali hazırda çalışanlar ise doğrudan emeklilik talebinde bulunamazlar. İşten çıkış işlemlerinin öncelikle yapılması şarttır.
• Çalışanların öncelikle SGK'dan emeklilik şartlarını sağladıklarına dair yazı almaları gerekmektedir.
• SGK'dan alınan yazıyı çalıştıklarını işyerine vererek, işverenleri tarafından 8-emeklilik nedeniyle işten çıkış işlemlerinin yapılması gerekmektedir.
• İşten çıkış işlemi yapılan kişiler SGK' ya bizzat veya e-devlet yoluyla emeklilik talebinde bulunabilirler.
• Emeklilik başvurusu yapılan ayı takip eden ay başından itibaren emekli aylığına hak kazanılacaktır. Aylığın hesaba yatıp yatmamasının önemi yoktur, herhangi bir hak kaybı oluşmayacaktır. Geç aylık bağlanması durumunda biriken aylıklar toplu olarak banka hesabına yatacaktır.
• Mart ayı içerisinde başvuru yapılması halinde 1 Nisan itibariyle aylığa hak kazanılacaktır. Takip eden aylarda başvurulanlar da bir sonraki ay itibariyle aylığa hak kazanacaklardır.
• 99 öncesi sigortalı olup hali hazırda emeklilik şartlarını taşımayanlar ise günlerini tamamladıkları takdirde aynı düzenlemeden yararlanarak emekli olabilecekler. Başvuru süre kıstı söz konusu değildir.

3- EYT kapsamında emeklilik sürecinde işverenin dikkat etmesi gereken hususlar

• Çalışanların SGK' dan emeklilik şartlarını sağladıklarına dair yazının işverene tesliminin ardından “8-Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle” işten ayrılış koduyla işten ayrılış bildirgesinin Kuruma verilmesi gerekmektedir.
• İşten ayrılış yazısı için henüz e-devlet üzerinden online başvuru ve çıktı alma linki tanımlanmadığından, mevcut çalışanların SGK’dan manuel olarak bu yazıları almaları ve işverenlere vermeleri gerekmektedir.
• Emeklilik başvurusu yapan sigortalıdan e devletten ya da elden/posta yoluyla yaptığı tahsis talep beyannamesinin bir fotokopisi alınarak sonrasında işten ayılış dilekçesine eklenmesi tavsiye edilir.
• Sigortalının emekli olduktan sonra tekrar aynı işyerinde çalışmaya devam etmesi halinde ise yeni tarihli işe giriş bildirgesi verildikten sonra “0000” kanun numarası ve “Belge Türü 2” ile aylık prim ve hizmet bildirimlerinin yapılması gerekmektedir.
• EYT kapsamında emekli olup, işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde SGDP’ye tabi olarak çalışmaları halinde 5 puanlık indirim hakları olacaktır. Ancak emekli olduktan sonra farklı bir işyerinde çalışmaya başlanması veya 30 günlük süreden sonra aynı işyerinden yapılacak işe girişlerde 5 puanlık indirim söz konusu olmayacaktır.
• Ayrıca sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamaz. Bilindiği gibi, uzun vadeli sigorta kolları kapsamına giren sigortalıları istihdam eden özel sektör işverenlerine 1/10/2008 tarihinden itibaren malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası işveren hissesinden beş puanlık indirim uygulanmaktadır. İşverenler, mevcut uygulamada sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanları için bu indirimden yararlanamamaktadır.
• EYT kapsamında 5 puanlık destekten faydalanacaklar için SGK tarafından henüz ayrı bir teşvik kanun numarası yayımlanmamıştır. Edindiğimiz bilgilerden işe giriş tarihi 8.9.1999 ve öncesi olup da bugünden itibaren emekli olup aynı işyerinde yeniden çalışmaya başlayanlar için sistemin otomatik olarak indirimi uygulayacağı şeklindedir. Uygulama Genelgesi çıkınca detaylar netleşmiş olacaktır.

4- E-Devlet üzerinden yapılacak başvuru aşamaları

• e-Devlet Kapısı(turkiye.gov.tr) adresinden uygulamaya girilir.
• T.C.K.N. ve e-Devlet şifresi girilerek “Giriş Yap” butonu tıklanır.
• Sayfanın en üstünde yer alan arama çubuğuna “Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesinin Verilmesi” yazılarak gelen link tıklanır.
• Açılan ekranın sağ üst köşesinde yer alan “Yeni Başvuru” butonuna basılır.
• Tahsis talep türü olarak “Yaşlılık Aylığı” seçilir.
• Sigortalı türü olarak statüsüne göre “4/A SSK” veya “4/B BAĞ-KUR” seçilir ve “Başvur” butonuna basılır. Kişi farklı bir statüde olsa bile hizmet birleştirme söz konusu olduğunda aylığa hak kazanacağı statüden başvuru yapması, 4/b borcunun olmaması gerekir.
• Gelen ekranda “Ödemenin yapılacağı Banka” listeden seçilir. Ödemenin yapılacağı banka şubesi ilgili alana yazılır.
• Cep telefonu numarası 10 haneli olarak “5xxxxxxxxx” şeklinde girilir.
• Adres alanında MERNİS üzerinden alınan adres otomatik olarak görüntülenir. Eğer başvuru sonucunun başka bir adrese gönderilmesi isteniyorsa “Farklı Adres” bölümüne adres bilgisi girilir.
• “Yabancı Ülkelerde Geçen Hizmetler” bölümünde, yabancı bir ülkeden aylık alınıyorsa “Evet” alınmıyorsa “Hayır” butonu işaretlenir ve İlerle butonuna tıklanır.
• Gelen ekranda “Başvur” butonuna basılarak başvuru işlemi tamamlanır.

5- SGK’ya bizzat yapılacak başvuralara ilişkin gelir/aylık/ödenek talep belgesinin doldurulması aşamaları

• Sigortalı T.C.K.N(1) ve Adı Soyadı (2) bölümleri doldurulur.
• Gelir Aylık Talep Türü (4) “Yaşlılık Aylığı” olarak işaretlenir.
• Banka/PTT Tercihi (8) bölümünden aylığın ödeneceği banka seçilir.
• Son olarak talep belgesinin en alt kısmında bulunan “Cep Telefonu”,”Adres”,”Ad-Soyad/İmza” bölümleri doldurularak ”SMS ile bilgilendirilmek istiyorum.” kutucuğu işaretlenir.
• Aşağıdaki formdaki sarı alanların emekli adayları tarafından doğru şekilde doldurulması gerekir.