Page 5 - VGEylul_2018

Vergide Gündem
Aynur Çürgüç Kumcuoğlu

Sonradan kontrol kapsamında yapılan gümrük
incelemeleri ve bu incelemelerde öne çıkan
konular

Sonradan kontrol mevzuatı

Sonradan kontrol uygulaması 27 Ekim 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan
Sonradan Kontrol ve Riskli İşlemlerin Kontrolü Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir.

Yönetmelik’te sonradan kontrol “beyan edilen bilgilerin doğruluğu ve işlemlerin usulüne
uygun olarak yapılıp yapılmadığı da dahil eşyanın gümrük işlemlerine ve/veya sonraki
ticari işlemlere ilişkin ticari belge ve verilerin ya da riskli kişi veya işlemlerin ilgili kişilere
ait yerlerde kontrol edilmesi” olarak tanımlanmaktadır.
Yönetmelik’in dayanak maddesine bakıldığında, Gümrük Kanunu’nun 10’uncu ve
73’üncü maddesine atıfta bulunulduğu görülmektedir. Gümrük Kanunu’nun 10’uncu
maddesinde, gümrük idaresi tarafından gümrük işlemlerinin gümrük mevzuatına
uygunluğunun kontrol edilebileceği; 73’üncü maddesinde ise gümrük işlemlerinin
eşyanın tesliminden sonra kontrol edilebileceği hükmüne yer verilmektedir.

Ayrıca, 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararnamenin, Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü ile Rehberlik
ve Teftiş Başkanlığının görev tanımlarının yer aldığı 10’uncu ve 16’ncı maddesine
dayandırılarak söz konusu Yönetmelik’in hazırlandığı anlaşılmaktadır.

Sonradan kontrol uygulaması, AB ile uyum çerçevesinde yapılan Türk gümrük denetim
sistemindeki en köklü değişiklik olarak nitelendirilebilir. 2008 yılına kadar bir ihbar
veya şikayete bağlı olmaksızın sadece klasik teftiş metoduyla gümrük idarelerinde
denetim yapılmaktaydı. Bu incelemelerde gümrük beyannameleri ile beyan edilen bilgi
ve belgelerin doğruluğu ve gümrük mevzuatı arasındaki uyumluluğu araştırılmakta
ve bu incelemeler gümrük idaresiyle sınırlı tutulmaktaydı. Sonradan Kontrol ve Riskli
İşlemlerin Kontrolü Yönetmeliği ile beyan sahibine ait yerlerde sonradan kontrol
yapılabilmesi sağlanmıştır. Mevcut uygulamada, gümrük idarelerinde yapılan belge
kontrolü muayene memurları tarafından yapılmakta olup, sonradan kontrol ise gümrük
müfettişleri tarafından yapılmaktadır.

Sonradan kontrol uygulamasının amacı;
• Ödenmesi gereken gümrük vergisi hesaplamalarının doğruluğunu araştırmak, varsa
hataları tespit etmek ve düzeltilmesini sağlamak;
• Kayıt dışı ekonomi ile mücadele etmek;
• Tarife dışı önlemlere uyulmasını sağlamak;

• Mükellef aleyhinde olduğu kadar, lehinde olan hususları da tespit etmek;
• Gümrük idarelerine yapılan beyan ile şirket bünyesinde tutulan kayıtlar arasındaki
uyumluluğu araştırmak,

olarak ifade edilebilir.

Eylül 2018 Eylül 2018 5