Page 3 - VGEylul_2018

Diğer taraftan, Türkiye’nin taraf olduğu Uluslararası Anlaşmalar/Sözleşmeler ile Çok Taraflı İhracat Kontrol Rejimleri aşağıdaki
şekilde özetlenebilir:

KİS'in yayılmasının önlenmesine yönelik uluslararası anlaşmalar
• Kimyasal Silahlar Sözleşmesi
• Biyolojik Silahlar Sözleşmesi
• Nükleer Silahların yayılmasının önlenmesi antlaşması
• Nükleer denemelerin kapsamlı yasaklanması antlaşması
Kitle İmha Silahlarının
(KİS) KİS ve ilgili malzeme ve teknolojiler ile bunların fırlatma vasıtalarının
yayılmasının önlenmesi yayılmasının önlenmesine yönelik ihracat kontrol rejimleri
• Wassenaar Düzenlemesi
• Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi
• Avustralya Grubu
• Nükleer Tedarikçiler Grubu
• Zangeer Komitesi

Yukarıda yer verilen Uluslararası Anlaşmalardan yalnızca Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’nin ekinde kontrol listesi (Anlaşma
kapsamında ihracatı kontrole tabi ürün listesi) yer almaktadır. Bu listeye kayıtlı maddelerin ihracatı ülkemizde 2017/7 sayılı Kimyasal
Silahlar Sözleşmesi Ekinde Yer Alan Kimyasal Maddelerin İhracatına İlişkin Tebliğ çerçevesinde yürütülmektedir.

Diğer taraftan, Çok Taraflı İhracat Kontrol Rejimleri, Uluslararası Anlaşmalar gibi taraf ülkeler açısından hukuken bağlayıcı olmasa da
ilgili ürünler için detaylı kontrol listeleri sağlaması açısından firmalara yol gösterici niteliktedir. Buna göre, bu rejimler kapsamındaki
kontrol listeleri aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

• Wassenaar Düzenlemesi: Konvansiyonel Silahlar (Mühimmat Listesi) ve Çift Kullanımlı Malzeme ve Teknolojiler.
• Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi: Nükleer, biyolojik, kimyasal silah taşıma yeteneğine sahip füzeler ve üretim teknolojisi.
• Avustralya Grubu: Kimyasal silah yapımında kullanılan malzemeler, Çift kullanımlı kimyasal malzeme, Çift kullanımlı biyolojik
malzeme, Biyolojik ajanlar, Bitkisel patojenler (hastalığa neden olan her türlü organizma ve madde), Hayvansal patojenler
(hastalığa neden olan her türlü organizma ve madde).
• Nükleer Tedarikçiler Grubu: Nükleer maddeler, Nükleer maddelerle ilgili çift kullanımlı madde, malzeme ve teknoloji.
• Zangger Komitesi: Nükleer madde, malzeme ve teknoloji.

Türk gümrük mevzuatı çerçevesinde ise İhracat Rejimi Kararı’nın 4’üncü maddesi uyarınca, Kanun, Kararname ve Uluslararası
Anlaşmalarla ihracı yasaklanmış mallar dışında kalan bütün malların ihracı bu Karar çerçevesinde serbest bırakılmaktadır. Ancak,
aynı Karar’ın 5’inci maddesinde, Kanun, Kararname ve Uluslararası Anlaşmalarla ihracı yasaklanmış veya belli bir merciin ön iznine
bağlanmış olan mallar grubuna, bu Karar’ın Ek’inde yer verildiği ifade edilmektedir. Bu çerçevede, yukarıda yer verilen kontrol
listeleri kapsamındaki ürünlerin ihracatı, Türkiye’deki ilgili mevzuat uyarınca yasak ya da belirtilen kurumun (askeri malzeme ve
ekipman için Milli Savunma Bakanlığı, nükleer ve nükleer çift kullanımlı malzeme için Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, diğer çift
kullanımlı malzeme için Ekonomi Bakanlığı) ön iznine tabidir.

İhracatı izne tabi ürünler ile ilgili kontrol listeleri ise aşağıda bir arada sunulmaktadır:

Madde İzni Veren Kurum İlgili Mevzuat
Kontrole Tabi Tutulacak Harp Araç ve Gereçleri ile 5201 sayılı ‘Harp Araç ve Gereçleri ile Silah, Mühimmat
Silah, Mühimmat ve Bunlara Ait Yedek Parçalar, Askeri ve Patlayıcı Madde Üreten Sanayi Kuruluşlarının
Patlayıcı Maddeler, Bunlara Ait Teknolojiler Denetimi Hakkında Kanun’un 4üncü maddesi gereği
her yıl revize edilerek Resmi Gazete’de yayımlanan
Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi Ekipman, Yazılım ve Milli Savunma Bakanlığı
Teknoloji Ek’i Dahilindeki Malzemeler ‘Kontrole Tabi Tutulacak Harp Araç ve Gereçleri ile
Silah, Mühimmat ve Bunlara Ait Yedek Parçalar, Askeri
Wassenaar Düzenlemesi Mühimmat Listesi Patlayıcı Maddeler, Bunlara Ait Teknolojilere İlişkin
Kapsamındaki Malzemeler Liste‘
‘Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Eşyaların İhracatında
İzne Esas Olacak Belgenin Verilmesine İlişkin
Yönetmelik’
Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Eşyaların İhracatında
İzne Esas Olacak Belgelerin Verilmesine İlişkin Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ‘Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Eşyaların
Yönetmelik kapsamındaki mallar İhracatında İzne Esas Olacak Belgenin Verilmesine
İlişkin Yönetmelik Kapsamına Giren Eşya Kalemlerini
Belirten ‘Nükleer Transfer Uyarı Listesi’ ve ‘Nükleer Çift
Kullanımlı Eşya Listesi’ne İlişkin Tebliğ’ (2012/1)
Wassenaar Düzenlemesi Çift Kullanımlı Malzeme
ve Teknoloji Listesi ile Avustralya Grubu Kimyasal 2003/12 sayılı Çift Kullanımlı ve Hassas Maddelerin
Prekürsörler Listesi kapsamındaki malzeme ve İhracatının Kontrolüne İlişkin Tebliğ
teknolojiler Ekonomi Bakanlığı
Kimyasal Silahlar Sözleşmesi Ekinde Yer Alan Kimyasal 2017/7 sayılı Kimyasal Silahlar Sözleşmesi Ekinde Yer
Maddeler Alan Kimyasal Maddelerin İhracatına İlişkin Tebliğ

Eylül 2018 3