Page 2 - VGEylul_2018
P. 2

Vergide Gündem
            Ebru Çakmak












                                            İhracat kontrolleri kapsamında firmalar için
                                            ticaret riskleri


                                            Küreselleşme çağında ülkeler döviz kazandırıcı faaliyetlerde bulunan firmalar için daha
                                            özgür ve kolaylaştırıcı bir ticaret ortamı yaratmanın ülke ekonomisinin güçlenmesi
                                            açısından zorunluluğunu kabul etseler de bazı uluslararası ve ulusal düzenlemeler bu
                                            bakış açısına açık bir şekilde gölge düşürmektedir. Bu düzenlemeleri genel anlamda
                                            kapsayan ihracat kontrolleri, “ülkelerin ulusal güvenlik kaygısıyla oluşturdukları
                                            iç düzenlemeler olmakla birlikte, aynı zamanda uluslararası sorumluluklarının ve
                                            işbirliklerinin de bir gereği olarak dış ticarete konu olan herhangi bir mal, hizmet veya
                                                                               1
                                            teknolojinin transferinde uygulanan kontroller ” olarak tanımlanmaktadır.
                                            Diğer bir deyişle, ülkeler kendi sınırları dışındaki güvenlik tehditlerini önleyebilmek
                                            adına, herhangi bir eşyanın, hizmetin veya teknolojinin ihracı esnasında, ihraca
                                            konu ürünün uluslararası anlaşmaları ihlal etmediğinin kontrolünü sağlamayı
                                            üstlenmektedirler. Buna göre, tehdit unsuru “kaynak ülke” olarak adlandırılan ihracat
                                            ülkesinde kontrol altına alınmakta; anlaşmaya taraf olmayan üçüncü ülkelere bu tür
                                            ürünlerin ihracı kısıtlanmaktadır.

                                            Bu yazımızın konusunu ise esas olarak Türkiye’deki ihracat kontrol sistemi ile firmaların
                                            karşılaşabileceği riskler ve bu riskleri önleyici tedbirler oluşturmaktadır.

                                            Türkiye’de ihracat kontrol sistemi

                                            İhracat kontrolleri esas olarak kitle imha silahlarının yayılmasını önlemeyi
                                            amaçlamaktadır. Bu tür silahlar, nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlardır. Ayrıca, direkt
                                            olarak kitle imha silahı olarak sınıflandırılmasalar da kitle imha silahları ile bu silahların
                                            fırlatma vasıtalarının yapımında kullanılan malzemeler de ihracat kontrollerine tabidir.
                                            Bu tür malzemeler ise “Hassas Malzeme ve Teknoloji” ya da sivil amaçlı kullanımları söz
                                            konusu olduğundan “Çift Kullanımlı Malzeme” olarak adlandırılmaktadır.

                                                                                                            1
                                            İhracat kontrollerini zorunlu kılan düzenlemeler ise üç başlık altında toplanmaktadır :
                                             a.  Uluslararası Ambargo Kararları
                                             b.  Uluslararası Anlaşmalar/Sözleşmeler
                                             c.  Çok Taraflı İhracat Kontrol Rejimleri


                                            Türkiye, Uluslararası Ambargo Kararları kapsamında, Birleşmiş Milletler örgütünün bir
                                            üyesi olarak, örgütün aldığı uluslararası ambargo kararlarını uygulamaktadır.











                                            1  İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği. “İhracat Kontrolü Nedir?”.
                                                http://www.ihracatkontrol.org/



     2                                                   Eylül 2018
   1   2   3   4   5   6   7