Page 7 - VGKasim_2018

sayılabilmektedirler. Bu kişilerin yaşadıkları sorunları çifte Mükellefiyet türünden bağımsız olarak, beyanname ile bu tür
verginin önlenmesindeki zorluklar olarak tanımlayabiliriz. Kısa gelirlerin vergilendirilmesi esnasında bir takım idari problemler
bir örnekle açmak gerekirse, Türkiye’de mukim bir kişinin, de yaşanabilmektedir. Bunları da ayrıca değerlendirmekte fayda
aynı tür ödeme yüzünden Almanya’da da vergi ödemek olabileceği düşünülmektedir.
mecburiyetinde olduğunu düşünelim. Çifte vergilendirmenin,
kişinin Türkiye mukimi olması nedeniyle Türkiye’de önlenmesinin Gelir Vergisi Kanunu’nun “Yıllık Beyannamenin Verilmesi”
gerekeceği tabiidir. Böyle bir durumda Almanya ile Türkiye başlıklı 92. maddesinde, tam mükellefiyette vergiyi tarha yetkili
arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması, yöntem olarak vergi dairesine, dar mükellefiyette Türkiye'de vergi muhatabı
Almanya’da ödenen verginin Türkiye’de ödenecek olandan mevcutsa onun Türkiye'de oturduğu yerin, Türkiye'de vergi
mahsup edilmesini gerektirmektedir. Ancak, Türkiye’de yıllık muhatabı yoksa işyerinin, işyeri birden fazla ise bu işyerlerinden
gelir vergisi beyannamesinin, vergilendirme dönemini takip herhangi birisinin bulunduğu yer vergi dairesine verileceği veya
eden 25 Mart’a kadar verilmesi gerekirken, Almanya’da ise taahhütlü olarak posta ile gönderileceği hükmü yer almaktadır.
31 Aralık tarihine kadar beyan işlemleri Uygulamada dar mükelleflerin yıllık beyanı zorluklar
gerçekleştirilebilmektedir.
yaratabilmektedir. Eğer elinizde yabancı kimlik numarası
Anlaşmanın uygun gördüğü mahsup yöntemi, Gelir Vergisi bulunan bir kartla İstanbul’da bir vergi dairesini
Kanunu’nun “Yabancı Memleketlerde Ödenen Vergilerin ziyaret ederseniz, sizi hemen Beyoğlu Vergi Dairesi’ne
Mahsubu” başlıklı 123. maddesinde belirtilen şekilde yönlendireceklerdir. Çünkü genel kanı şöyledir: Eğer yabancı
uygulanmalıdır. Buna göre kişi ödediği vergiye ilişkin olarak kimlik numaranız varsa kesinlikle dar mükellefsinizdir ve
Almanya otoritesinden bir belge temin etmeli, bu belgeyi de İstanbul’da dar mükelleflere yalnızca Beyoğlu Vergi Dairesi
Almanya’daki Türk konsolosluğunda tasdik ettirmelidir. Ayrıca bakar. Esasında her iki varsayım da yanlıştır. Beyoğlu Vergi
yabancı dilde düzenlenecek vesikaların konsolosluk / noter Dairesi ile ilgili durum 1957 yılında yayımlanan 31 sıra numaralı
onayıyla Türkçeye çevrilmesi gerekeceği de tabiidir. Belgenin Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’ne dayanan bir hadisedir.
Türkiye’deki beyan sırasında Almanya otoritesinden temin Tebliğ’de şu ifade mevcuttur:
edilememiş olması halinde, Kanun belgenin sunulabilmesi için “Gayrimenkul sermaye iradı üzerinden dar mükellefiyet
1 yıllık bir süre vermektedir. Ancak, Almanya’da beyan tarihi, esasında vergiye tabi olup Türkiye’de vekili veya temsilcisi
nihai verginin tahakkuk ettiği tarih değildir ve 3 ila 6 ay arasında bulunmayanların vergi uygulaması bakımından mensup oldukları
sürebilen bir değerlendirme süreci mevcuttur. Dolayısıyla Mart vergi dairesi vergi kanununda tayin edilmemiş olduğundan bu
2018 tarihinde beyannamesini verecek bir kişi için 1 yıllık kabil mükelleflerin Beyoğlu Vergi Dairesine bağlı sayılmaları
ertelemeyi göz önünde bulundursak dahi Almanya’da verginin 5432 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 4’üncü maddesindeki etkiye
kesinleşmesi ve belgenin temini 1 yıldan uzun bir zaman müsteniden tensip edilmiştir.”
alabilecektir.
Yani aslında, Beyoğlu Vergi Dairesi yalnızca gayrimenkul
Diğer bir husus ise gelirleri, hâlihazırda Gelir Vergisi Kanunu’nun sermaye iradı yönünden sorumludur ve bu yükümlülüğü
94. maddesi gereğince kaynakta kesinti yoluyla vergilenenlerin, de sadece kişilerin İstanbul’da herhangi bir vergi dairesinin
aynı gelirler üzerinden farklı bir ülkede de vergi ödedikleri yetki alanında adreslerinin bulunmadığı, temsilcilerinin veya
durumda çifte verginin giderilebilmesi için iade yoluna vekillerinin olmadığı durumlarda geçerlidir. Aynı şekilde
başvurmalarının gerekmesi durumu. İade başvurularının, tutarın Ankara’da Başkent, İzmir’de de Konak Vergi Dairesi bu konuda
büyüklüğüne göre önce incelemeye tabi olabileceği da göz yetkili dairelerdir.
önünde bulundurulmalıdır.
Türkiye’den ayrılmış, hâlihazırda burada bir adresi bulunmayan
2- Dar mükellef olarak değerlendirilen kişilerin yaşadıkları kişilerin biten uluslararası görevlendirmeleri nedeniyle aldıkları
sorunlar
ücretlerin beyanı yukarıda bahsettiğimiz 92. maddede belirtilen
Uluslararası görevlendirme sonrasında memleketine dönen şekilde, bir vergi muhatabı kanalıyla yapılmalıdır. Bu kişinin
çalışanlar daha çok dar mükellef sınıfında yer almaktadırlar. beyannameyi vereceği yer ise kendi ikamet adresinin, yetki alanı
Bu kişilerin uygulamada sıkça yaşadıkları sorunlardan biri, sınırları içerisinde kaldığı vergi dairesidir.
gelirin vergilendirilmesinin, farklı ülkelerde ifa edilen hizmetler Kaynaklar
nedeniyle karmaşık bir hal alması ve uzmanlık gerektiren
bir yapıya bürünmesidir. Bu soruna ilişkin daha kapsamlı bir 1- Gelir Vergisi Kanunu
açıklamayı esasında yukarıda yapmış olduk.
2- OECD Model Vergi Anlaşması
İkinci husus ise ödemenin Türkiye’den yapılmış olması ve Gelir 3- 31 No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi uyarınca hâlihazırda kaynakta
kesintiye konu olmasıdır. Bazı durumlarda kaynakta kesintinin,
esasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması uyarınca
Türkiye’nin vergileme hakkının bulunmadığı, yersiz bir verginin
ödenmesine neden olduğu görülebilmektedir ve kişinin mukim
olduğu devletin, yukarıda da belirttiğimiz üzere “yersiz” vergi Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel
görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı
ödenmesi durumunda ortaya çıkan çifte vergilendirmeyi önleme EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk
yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bu durumda, kişilerin bu fazla iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla
ve yersiz ödenen vergiyi idareden iade başvurusu ile talep yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama
ederek geri almaları gerekecektir. Bunun da tutara bağlı olarak yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını
vergi incelemesine tabi olabileceğinden bahsetmiştik. tavsiye ederiz.

Kasım 2018 Kasım 2018 7