Page 5 - VGKasim_2018

Bu kısımda yapacağımız değerlendirmeler kişilerin 5. Tarafların üzerinde uzlaşarak sözleşmeye ekledikleri 3.000
memleketlerine döndükleri, Türkiye’de dar mükellef olarak euro tutarındaki toplu ödeme,
değerlendirildikleri ve ödemenin yabancı memleketteki 6. 6.000 euro tutarında ihbar tazminatı.
grup şirketi tarafından yapıldığı ancak Türkiye’deki şirkete
yansıtılmadığı durumdaki vergilendirme sorununa ilişkin Çalışanın 1 Ekim 1994 - 30 Eylül 1995 tarihleri arasında
olacaktır. Diğer durumlara ilişkin sorunlara ise çalışmanın Türkiye’de 12 aylık bir çalışması bulunmaktadır. Çalışana
V. bölümünde kısaca yer vereceğiz. yapılan toplam 186.000 euro tutarındaki tazminat ödemesinin
Türkiye’de ne şekilde vergilendirileceği sorulmuştur.
İlgili mevzuata yer verdikten sonra giriş kısmında belirttiğimiz
yaygın 3 ödemeye ilişkin olarak, birer örnekle bu tür gelirlerin Örnekte, işveren ve çalışanın bir sözleşme imzalayarak iş akdini
nasıl vergilendirilmesi gerektiğini kısaca değerlendirebiliriz. sona erdirdikleri anlaşılmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu’nun
61. maddesine 27.03.2018 itibarıyla eklenen 7. bentte yer alan
1- Prim ödemesi örneği hüküm şöyledir:

ABD vatandaşı Bay (A), 1 Ocak 2018 tarihinde Türkiye’ye “Bu kanunun uygulanmasında, aşağıda yazılı ödemeler de ücret
atanarak göreve başlamış, 30 Eylül 2018 tarihinde ise görevinin sayılır:
sona ermesi nedeniyle Türkiye’den ayrılmıştır. Bay (A), bu zaman …
aralığındaki tüm çalışma zamanını Türkiye’de geçirmiştir.
7. Hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra; karşılıklı
1 Ekim 2018 tarihi itibarıyla ABD’de çalışmaya başlamıştır sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında
ve yılsonuna kadar da ABD’de çalışacaktır. 31 Mart 2019 ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu
tarihinde kendisine 2018 yılı performansı için ABD mukimi şirket tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar
tarafından prim ödeneceği bilgisi verilmiş, bunun ne şekilde altında yapılan ödemeler ve yardımlar.”
vergilenmesi gerektiği sorulmaktadır.
Dolayısıyla sözleşmede yer alan tazminatların, Gelir
Yukarıda bahsi geçen mevzuat uyarınca Türkiye’nin, dar Vergisi Kanunu açısından ücret olarak nitelendirileceği ve
mükellef kişileri, geçmişte Türkiye’de ifa edilen hizmetler Türkiye’den elde edilen ücretin de Türkiye’de vergilendirileceği
karşılığında yapılan ücret ödemeleri üzerinden vergileme düşünülmektedir.
hakkına sahip olduğunu belirtmiştik. Bu anlamda, Bay (A)’nın
2018 yılı süresince ifa ettiği hizmetlerin karşılığı olarak alacağı Ancak, bahsedilen tazminatlardan hangilerinin kişinin yaklaşık
ödemenin, kendisinin hizmeti Türkiye’de ifa ettiği günlere 14 yıl önce Türkiye’de ifa ettiği hizmetle ilişkilendirileceği,
atfedilebilen kısmının Türkiye’de vergilendirilmesi gerekecektir. hangilerinin ise ilişkilendirilmemesi gerekeceğine ilişkin
mevzuatımızda bir açıklık yoktur ve idarenin de bugüne kadar,
Uygulamada, iki şekilde tespit edilebildiğini görüyoruz. konuyla ilgili olarak açıkladığı bir görüşü mevcut değildir.
Bunlardan ilki, Türkiye’de geçirilen toplam günlerin 365’e
bölünmesi suretiyle elde edilen oranın toplam ödeme tutarıyla Ancak, bu türden birden fazla ülkeyi ilgilendiren vergi
çarpılmasıdır. İkincisi ise kişinin Türkiye’de fiilen çalıştığı çalışma sorunlarının çözümü için ülkeler kendi aralarında çifte
günlerinin (örneğin hastalık, yıllık izin, hafta sonu vb. hariç), vergilendirmeyi önleme anlaşmaları akdetmişler ve uygulamada
2018 yılındaki toplam çalışma gününe bölünmesi yoluyla elde ortaya çıkan sorunları da yıllar içerisinde OECD model
edilen oranın toplam ödeme tutarıyla çarpılmasıdır. İdarenin anlaşmasının güncellenmesi ve yorumlanması vasıtasıyla
konuyla ilgili herhangi bir görüşü olmadığını belirtmekte fayda çözmüşlerdir.
var. Ancak hem ikinci yolun daha zahmetli olması, hem de
ilk yolun iş ve sosyal güvenlik mevzuatında ücretin ele alınışı Kıdem tazminatına ilişkin olarak da OECD nezdinde kabul
(örneğin çalışanın prim günü hesaplanırken ücretli izinler, hafta görmüş bir yorum mevcut olup şöyledir:
sonları, resmi tatiller vb. de dâhil edilir) açısından daha uygun
olduğu görüşü hâkimdir. İkinci metot ise OECD’nin, uygun “Böyle bir ödeme, her zaman olmasa da çoğu kez, işveren
bulduğunu belirttiği yoldur. nezdindeki geçmiş çalışma süresine göre hesaplanır. Söz konusu
madde kapsamına giren böyle bir kıdem tazminatı ödemesi,
2- Kıdem – ihbar tazminatı örneği aksini gösteren gerçekler ve koşulların söz konusu olmadığı
durumlarda çalışmanın son 12 ayı için, anılan bağımlı faaliyetin
Almanya vatandaşı Bayan (B), 1 Temmuz 1991’de Almanya o dönem içinde gerçekleştiği süreyle orantılı bir ödeme olarak
mukimi bir şirkette işe başlamış, 31 Mart 2018’de ise iş ilişkisi değerlendirilmelidir.”
yapılan ikale sözleşmesi ile sona ermiştir. Çalışana sözleşme
kapsamında: Aynı şekilde, ihbar tazminatının da Gelir Vergisi Kanunu
açısından bakıldığında ücret niteliğini haiz bir ödeme olduğu
1. Son brüt maaşı üzerinden 26 yıl için toplam 135.000 euro bilinmektedir. OECD’nin ihbar tazminatına ilişkin yorumu ise
kıdem tazminatı, şöyledir:
2. Sözleşme ile belirlenen 15.000 euro tutarında iş sonu
tazminatı, “Böyle bir durumda alınan ödeme, çalışanın ihbar süresi içinde
3. Sözleşmenin verilen terminden önce kişi tarafından makul koşullarda çalışmış addedilebileceği Devletten elde edilmiş
imzalanması için 9.000 euro tutarında ödeme, sayılmalıdır. Çoğu durumda bu, çalışanın, bağımlı faaliyetin sona
erdirilmesinden önce önemli bir süre boyunca çalıştığı son yer
4. Gelecekteki 3 aylık dönemin ücreti olan 18.000 euro,
olacaktır.”
Kasım 2018 Kasım 2018 5