Page 4 - VG_Kasim2014

Vergide Gündem Açelya Telli Vergi cennetlerinin uluslararası vergi rekabeti üzerine etkilerinin değerlendirilmesi 1. Giriş Geçtiğimiz yirmi yılda etkilerinin ekonomik, siyasal ve sosyal alanlarda oldukça fazla hissedildiği küreselleşme sürecinin, sermaye ve emek başta olmak üzere üretim faktörlerinin mobilitesine olanak sağlaması, ülkelerin ciddi bir uluslararası rekabet sürecine girmesine yol açmıştır. Çeşitli altyapı yatırımları, taşımacılık sektöründe yaşanan kolaylıklar ve özellikle teknolojik yeniliklerin yatırım maliyetlerini azaltmasıyla birlikte, bu sürecin başta vergi sistemleri olmak üzere ülkelerin birçok temel mekanizmasında da erozyona sebep olduğu görülmüştür. Bunun bir sonucu olarak, ülkeler kendilerini pek çok alanda uluslararası vergi rekabetinin içerisinde bulmuşlardır. Çok uluslu şirketlerin sayısı yadsınamaz derecede artmış ve transfer fiyatlandırması ve tercihli vergi rejimleri gibi birçok zararlı vergi rekabeti faktörü ortaya çıkmıştır. Zararlı vergi rekabetlerinin en önemlilerinden biri olan “vergi cennetleri” ise bu bağlamda dikkatle incelenmesi ve global çözüm önerileri üretilmesi gereken bir unsur haline gelmiştir. 2. Vergi cennetlerine yönelik ilk uygulamalar Vergi cennetlerine benzer ilk uygulama, Antik Yunan’da tüccarların vergi oranı düşük ülkeler üzerinden vergiden kaçınmaları olarak karşımıza çıkmaktadır. I. Dünya Savaşı nedeniyle Amerika ve İngiltere’nin varlıklarını transfer edebilmek için güvenli liman olarak Bahamalar’ı ve Kanada’yı seçmeleri ve benzer şekilde II. Dünya Savaşı’ndan önce yaşanan siyasi ve ekonomik belirsizlik nedeniyle ülkelerin sermayeleri için istikrarlı ülke arayışı sonucu İsviçre’de banka hesabı açarak yapmış oldukları para transferleri de zararlı vergi rekabeti uygulamalarına yönelik bir başka örnek olarak verilebilir. İzleyen dönemlerde ise ABD başta olmak üzere birçok ülkede benzeri uygulamalar türemeye başlamıştır. [1] Sonuç olarak, küreselleşme sonrası sermaye ve emeğin serbest dolaşımının hız kazanması ile birlikte yaşanan bu süreç, ülkelerin vergi sistemlerindeki farklılıklar nedeniyle haksız rekabetlerin ve zararlı vergi uygulamalarının doğmasına, bununla birlikte sağladığı vergi avantajı ile cazip hale gelen vergi cennetlerinin günümüzdeki popülaritesinin artmasına neden olmuştur. Vergi cennetleri; üretim ve turizm şirketlerine, gemi işletmelerine, taşınmaz mal sahiplerine, offshore holding ve finans merkezleri gibi birçok alanda faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişiliklere çeşitli vergi avantajları sağlamaktadır. Üretim şirketlerine serbest liman ve gümrüksüz bölge uygulamaları, turizm şirketlerine otel inşasında ve işletilmesi sonucunda elde edilen gelirler üzerinden belli bir süre sonunda vergi muafiyeti uygulaması, gemi işletmelerine sağladığı “bayrak alışverişi” avantajı ve offshore holding ve finans merkezlerine sağladıkları maliyetsiz kar transferi olanağı ile birçok alanda çıkar gruplarına fayda sağlamaktadırlar. [2] 4 Kasım 2014