IV. Vergi matrahının hesaplanmasında indirilecek giderler
40. Kira gelirinin vergilendirilmesinde, "safi irat" neyi ifade etmektedir?
Kira gelirlerinin vergilendirilmesinde safi irat kavramı, gayrisafi hasılattan bu iradın sağlanması ve devam ettirilmesi için yapılması gerekli olan ve Gelir Vergisi Kanunu'nda indirimi kabul edilen giderlerin indirilmesinden sonra kalan tutarı ifade etmektedir.
41. Mükellefler, safi iradın belirlenmesi sırasında hangi yöntemleri kullanabilirler?
Mükellefler safi iradı hesaplarken, iki farklı gider yöntemini kullanabilirler. Bunlar "götürü gider" ve "gerçek gider" yöntemleridir. Bu yöntemlerin seçimi konusunda mükellefler serbest bırakılmışlardır. Belirtilen gider usulleri arasında ortaya çıkacak vergi yükünü dikkate alarak serbestçe tercih yapabilirler.
Gerçek gider yöntemini seçen mükelleflerin, yaptıkları giderlerle ilgili belgeleri zamanaşımı süresince (5 yıl) saklamaları ve vergi idaresince istendiğinde ibraz etmeleri gerekmektedir.
Ayrıca bu yöntemin seçilmesi durumunda, varsa istisna kazanca isabet eden giderlerin indirimi de mümkün bulunmamaktadır. Örneğin gayrimenkullerin mesken olarak kiraya verilmesinden 2012 yılında elde edilen hasılatın 3.000 TL'si gelir vergisinden istisnadır. Bu istisnadan yaralanılması durumunda, gayrisafi hasılattan indirilebilecek gerçek gider tutarının aşağıdaki formüle göre hesaplanması gerekmektedir:
|
| İstisna düşüldükten sonraki gayrisafi hasılat |
|
| İndirilebilecek gider= | ------------------------------------------------------------- x | Gerçek giderler |
|
| Gayrisafi hasılat |
|
Mükellefin bu istisnadan yararlanma hakkı olmaması durumunda ise yukarıdaki hesaplama yapılmadan Gelir Vergisi Kanunu'nun 74. maddesinde sayılan giderlerin tamamının indirilebilmesi mümkündür.
Diğer taraftan götürü gider usulünü tercih eden bir mükelleflerin ise iki yıl geçmedikçe bu usulden gerçek gider usulüne geçmesi mümkün bulunmamaktadır.
Örnek
Sahibi bulunduğu konuttan 2012 yılında 20.000 TL kira geliri elde eden bir kişinin, bu yıl içinde yaptığı indirilebilir nitelikteki giderlerinin 8.000 TL olduğu varsayımı ile kişinin, gerçek veya götürü gider usulünü seçmesi halinde hesaplanan vergi matrahları ve bunlar üzerinden ödenecek vergi tutarları aşağıdaki gibi olacaktır:
Gerçek gider usulü
| Konut kira bedeli (Gayrisafi hasılat) | 20.000 |
| İstisna tutar (-) | 3.000 |
| Kalan (20.000 - 3.000) | 17.000 |
| Gerçek gider [(17.000 / 20.000) x 8.000] (-) | 6.800 |
| Gelir vergisi matrahı (17.000 - 6.800) | 10.200 |
| Hesaplanan (ödenecek) gelir vergisi 10.000 TL için 1.500 TL (10.200 - 10.000) x % 20 = 40 TL | 1.540 |
Götürü gider usulü
| Konut kira bedeli (Gayrisafi hasılat) | 20.000 |
| İstisna tutar (-) | 3.000 |
| Kalan (20.000 - 3.000) | 17.000 |
| Götürü gider (17.000 x % 25) (-) | 4.250 |
| Gelir vergisi matrahı (17.000 - 4.250) | 12.750 |
| Hesaplanan (ödenecek) gelir vergisi 10.000 TL için 1.500 TL (12.750 - 10.000) x % 20 = 550 TL | 2.050 |
Bu kişi örneğin serbest çalışan bir doktor (serbest meslek erbabı) ise istisnadan yararlanması mümkün değildir. Bu durumda gerçek ve götürü gider yöntemlerine göre indirilebilecek giderler aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır. (Farkın daha iyi anlaşılabilmesi için serbest meslek kazancının sıfır olduğu varsayılmıştır.)
Gerçek gider usulü
| Konut kira bedeli (Gayrisafi hasılat) | 20.000 |
| İstisna tutar (-) | --- |
| Kalan | 20.000 |
| Gerçek gider (-) | 8.000 |
| Gelir vergisi matrahı (20.000 - 8.000) | 12.000 |
| Hesaplanan (ödenecek) gelir vergisi 10.000 TL için 1.500 TL (12.000 - 10.000) x % 20 = 400 TL | 1.900 |
Götürü gider usulü
| Konut kira bedeli (Gayrisafi hasılat) | 20.000 |
| İstisna tutar (-) | --- |
| Kalan | 20.000 |
| Götürü gider (20.000 x % 25) (-) | 5.000 |
| Gelir vergisi matrahı (20.000 - 5.000) | 15.000 |
| Hesaplanan (ödenecek) gelir vergisi 10.000 TL için 1.500 TL (15.000 - 10.000) x % 20 = 1.000 TL | 2.500 |
42. Her gayrimenkul için farklı gider yöntemi kullanılabilir mi?
Seçilen gider usulünün, mükellefin sahip olduğu gayrimenkullerden elde ettiği gelirlerin tamamı için uygulanması zorunludur. Bu gayrimenkullerden bir kısmı için gerçek gider, diğer kısmı için ise götürü gider yöntemi uygulanamaz.
43. Aynı gayrimenkule hisse ile sahip olanlar, farklı gider yöntemi kullanabilirler mi?
GVK'nın 74. maddesinde, mükellef bazında bir tercih hakkı tanınmaktadır. Bu nedenle aynı gayrimenkule müştereken sahip olan iki kişinin tercih edecekleri gider usulü konusunda bir sınırlama bulunmamaktadır. Bu iki mükellef dilerlerse, aynı gayrimenkulden elde ettikleri kira gelirlerinin beyanı sırasında, farklı gider usullerini tercih edebilirler.
A. Götürü gider
44. Götürü gider usulü nedir?
Götürü gider usulünde, mükelleflerin beyan ettikleri kira gelirinden, varsa istisna tutarı düşüldükten sonra kalan kısmın % 25'i gider olarak indirilmektedir.
Gayrimenkullerin mesken olarak kiraya verilmesinden 2012 yılında elde edilen hasılatın 3.000 TL'si gelir vergisinden istisnadır. Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanlar, bu istisnadan yararlanamazlar. Ayrıca bu istisna sadece konut kira gelirleri açısından geçerli olup, işyerinden elde edilen kira gelirlerine uygulanamaz.
Belirtilen şekilde istisna uygulaması olmayan gelirlerde ise götürü gider doğrudan gayrisafi hasılatın % 25'i şeklinde hesaplanır.
Götürü gider yönteminin seçilmesi durumunda, gider olarak indirilen tutarın belgelendirilmesine ihtiyaç yoktur. Ayrıca bu yöntemin seçilmesi durumunda % 25'lik giderden ayrı olarak, Kanun'da sayılan gerçek gider kalemlerinin (boya, badana, tamir, sigorta, yönetim gideri ya da amortisman gibi) indirimi de mümkün bulunmamaktadır. (İndirilebilecek gerçek giderlere 47. sorunun cevabında yer verilmektedir.)
Örnek:
Sahibi olduğu konuttan, 2012 yılında, (1.300 x 12 =) 15.600 TL kira geliri elde eden bir kişi, bu gelirin beyanı sırasında götürü gider yöntemini seçmiştir.
Tahsil edilen kira tutarından, önce 3.000 TL'lik istisna tutarı düşülecek, kalan tutarın da % 25'i götürü gider olarak kazançtan indirilecektir.
| Konut kira bedeli (Gayrisafi hasılat) | 15.600 |
| İstisna tutar (-) | 3.000 |
| Kalan (15.600 - 3.000) | 12.600 |
| Götürü gider (12.600 x % 25) (-) | 3.150 |
| Beyan edilecek kira geliri (12.600 - 3.150) | 9.450 |
Yukarıdaki kişinin serbest meslek erbabı, örneğin serbest çalışan bir avukat olması durumunda ise beyannameye dahil edilecek kira geliri aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
| Konut kira bedeli (Gayrisafi hasılat) | 15.600 |
| İstisna tutar (-) | --- |
| Kalan | 15.600 |
| Götürü gider (15.600 x % 25) (-) | 3.900 |
| Beyannameye dahil edilecek kira geliri (15.600 - 3.900) | 11.700 |
45. Götürü gider usulü, hakların kiralanmasından elde edilen gelirler için de uygulanabilir mi?
GVK'nın 74. maddesinde, sahip oldukları hakları kiraya verenlerin, götürü gider uygulaması kapsamı dışında oldukları hükmü yer almaktadır. Buna göre götürü gider usulü, sadece malların kiralanmasından elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde uygulanabilecektir.
46. İstisna tutarı ve giderler, beyan edilen gayrisafi hasılattan hangi sırayla indirilir?
Kira geliri elde eden kişiler tarafından, beyan edilen kira tutarından (gayrisafi hasılat) öncelikle varsa istisnanın düşülmesi gerekmektedir. Daha sonra kalan tutardan GVK'nın indirimine izin verdiği gerçek giderlerin istisna dışı kazanca isabet eden kısmı veya % 25 oranında götürü gider indirilecektir.
B. Gerçek giderler
47. Gayrisafi hasılattan indirilebilecek gerçek giderler nelerdir?
Gayrimenkul sermaye iradının beyanı sırasında, aşağıdaki giderlerin, belgelendirilmek koşuluyla, gayrisafi hasılattan indirilebilmesi mümkündür.
a. Kiraya veren tarafından ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri,
b. Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün ehemmiyeti ile mütenasip olan idare giderleri,
c. Kiraya verilen mal ve haklara müteallik sigorta giderleri,
d. Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri,
e. Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin % 5'i (Bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanır ve indirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmaz),
f. Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara iştirak payları,
g. Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar,
h. Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri (Emlakin iktisadi değerini artıracak surette tevsii, tadili veya bunlara ilaveler yapılması için ihtiyar olunan giderler onarım gideri sayılmaz),
i. Kiraya verilen mal ve haklara ait bakım ve idame giderleri,
j. Kiraladıkları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler,
k. Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak mukavelenameye, kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar,
l. Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedeli (Kira indirimi gayri safi hasılattan yukarıda sayılan giderler düşüldükten sonra, kalan miktar üzerinden yapılır, kiranın indirilemeyen kısmı gider fazlalığı sayılmaz).
Gayrimenkul sermaye mahiyetindeki mal ve hakların kısmen kiraya verilmesi halinde, yukarıda yazılı giderlerden yalnız bu kısma isabet edenler hasılattan indirilebilir.
Gerçek gider yöntemini seçen mükelleflerin, yukarıda sayılan giderlerle ilgili belgeleri 5 yıl süresince saklamaları ve vergi idaresi tarafından istenmesi durumunda ibraz etmeleri gerekmektedir.
48. Gerçek giderlerin, gayrisafi hasılattan indirilecek tutarı nasıl hesaplanır?
İstisna uygulanabilecek olan konut kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, gayrisafi hasılattan indirilebilecek gerçek giderlerin toplam tutarı, aşağıdaki formüle göre hesaplanmaktadır.
|
| İstisna düşüldükten sonraki gayrisafi hasılat |
|
| İndirilebilecek gider= | -------------------------------------------------------------- x | Gerçek giderler |
|
| Gayrisafi hasılat |
|
Örneğin, 2012 yılında aylık 1.800 TL'den 21.600 TL kira geliri elde eden kişinin, bu yıl içinde yaptığı indirilebilir nitelikteki harcamaların toplamı 9.000 TL'dir. Bu giderlerin istisna düşüldükten sonra kalan gelire isabet eden kısmı, yani hasılattan indirilebilecek olan gerçek gider tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
|
| 21.600-3.000 |
|
|
| İndirilebilecek gider= | -------------------- x | 9.000 = | 7.750 TL |
|
| 21.600 |
|
|
Buna göre beyan edilecek kira gelirinin aşağıdaki şekilde hesaplanması gerekmektedir.
| Konut kira bedeli (Gayrisafi hasılat) | 21.600 |
| İstisna tutar (-) | 3.000 |
| Kalan (21.600 - 3.000) | 18.600 |
| İndirilebilecek gider (-) | 7.750 |
| Beyan edilecek kira geliri (18.600 - 7.750) | 10.850 |
Geliri elde eden kişinin ticari, zirai veya serbest meslek faaliyeti dolayısıyla gelirlerini yıllık beyanname ile beyan etmek zorunda olan bir kişi olması durumunda ise bu istisnadan yararlanılamayacaktır. Bu durumda gayrisafi hasılattan gerçek giderlerin tamamı indirilebilecektir.
Yukarıdaki örnekteki kişinin gerçek usulde vergilendirilen ticaret erbabı olması durumunda, beyannameye dahil edilecek olan kira geliri aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
| Konut kira bedeli (Gayrisafi hasılat) | 21.600 |
| İstisna tutar (-) | --- |
| Kalan | 21.600 |
| İndirilebilecek gider (-) | 9.000 |
| Beyannameye dahil edilecek kira geliri (21.600 - 9.000) | 12.600 |
49. İndirim konusu yapılacak bir giderin mutlaka ödenmiş olması gerekir mi?
Gayrimenkul sermaye iradında gelir yönünden tahsil esası kabul edilmiş olmasına rağmen, giderler yönünden tahakkuk esası geçerlidir. Bu nedenle safi iradın tespiti sırasında indirim konusu yapılacak gerçek giderlerin mutlaka ödenmiş olması gerekmez. Ancak gidere ilişkin belgenin alınmış olması zorunludur.
50. Kısmen kiraya verilen bir gayrimenkulün kira gelirinden, gayrimenkulün iktisap bedelinin % 5'i gider olarak indirilebilir mi?
Kısmen kiraya verilen bir gayrimenkulden elde edilen kira gelirinden, iktisap (satın alma) tarihinden itibaren 5 yıl süreyle, gayrimenkulün toplam iktisap bedelinin % 5'inin gider olarak indirilmesi mümkün değildir. Buna göre % 5'lik indirimin, iktisap bedelinin tamamı üzerinden değil, kiraya verilen kısma isabet eden bedel üzerinden hesaplanması gerekmektedir.
51. Gayrimenkulün iktisap bedelinin %5'i olarak hesaplanan tutar, kira gelirinden fazla olursa aradaki fark, zarar olarak kabul edilir mi?
İktisap bedelinin % 5'i olarak hesaplanan gider unsurunun, kira gelirinden fazla olması halinde, aradaki fark, GVK'nın 74. maddesi hükmü uyarınca, gider fazlalığı sayılmaz. Bunun anlamı ise söz konusu giderin gelirden fazla olması nedeniyle ortaya çıkan zararın, bir başka kaynaktan sağlanan gelirden düşülemeyeceğidir. Aynı şekilde bu zararlar gelecek yıla da devredilemez. Bu nedenle gelirin beyanı sırasında, gayrisafi hasılattan öncelikle Kanun'da yazılı diğer giderlerin indirilmesi gerekmektedir.
Örnek:
Serbest meslek erbabı Bay (C) Nisan 2012'de 300.000 TL'ye bir gayrimenkul satın almıştır. Gayrimenkulün badana ve boyasını yaptırmış, bunun için 1.000 TL ödemiştir. Söz konusu gayrimenkulü 1 Mayıs 2012 tarihinden itibaren aylık 1.600 TL'den konut olarak kiraya vermiş ve 2012 yılında 8 aylık kira bedelini tahsil etmiştir. Beyannamede gerçek gider yöntemini seçmiştir. Bay (C) ayrıca serbest meslek faaliyeti kapsamında 2012 yılında 60.000 TL gelir elde etmiştir.
Bay (C) serbest meslek erbabı olduğundan dolayı, bu faaliyeti kapsamında elde ettiği 60.000 TL'lik serbest meslek kazancı için 25 Mart 2013 Pazartesi gününe kadar yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadır. Bay (C) serbest meslek erbabı olduğu için, elde ettiği konut kira geliri dolayısıyla istisnadan da yararlanamayacaktır. Giderleri düştükten sonra kalan kira gelirini de beyannamesine dahil edecektir.
Beyannameye dahil edilecek gayrimenkul sermaye iradının tespiti sırasında indirilebilecek gerçek gider tutarı aşağıdaki şekilde tespit edilecektir. Bunun için öncelikle yapılan giderlerin gider fazlalığı sayılan ve sayılmayan giderler olarak ayrılması gerekmektedir. (Gider fazlalığı sayılan ve sayılmayan giderler 47. sorunun cevabında yer almaktadır.)
| a. Gider fazlalığı sayılan giderler - Boya badana masrafı 1.000 - Amortisman gideri (300.000 x % 2) 6.000 | 7.000 |
| b. Gider fazlalığı sayılmayan giderler - İktisap bedelinin % 5'i (300.000 x % 5) 15.000 | 15.000 |
Elde edilen kira gelirinden öncelikle gider fazlalığı sayılan giderler, ardından diğer giderler düşülecektir. Ancak gider fazlalığı sayılan giderler (7.000 TL) düşüldükten sonra kalan tutarın, diğer giderlerden daha az olması durumunda sadece kalan tutar kadar gider indirimi mümkün olacaktır. Başka bir ifadeyle, gider fazlalığı sayılmayan giderler dolayısıyla oluşan zarar beyan edilen diğer gelirlerden düşülemeyecek, bu durumda beyana tabi GMSİ (0) sıfır kabul edilecektir. Ayrıca bu tutarın sonraki yıllarda beyan edilecek olan gelirlerden indirimi de söz konusu olmayacaktır.
| Konut kira bedeli (Gayrisafi hasılat) (1.600 x 8) | 12.800 |
| İstisna tutar (-) | --- |
| Kalan | 12.800 |
| İndirilebilecek giderler (-) - Gider fazlalığı sayılanlar 7.000 - Gider fazlalığı sayılmayanlar 5.800 | 12.800 |
| Beyannameye dahil edilecek kira geliri (12.800 - 12.800) | 0 |
| Serbest meslek kazancı | 60.000 |
| Gelir vergisi matrahı | 60.000 |
| Hesaplanan gelir vergisi 58.000 TL için 13.410 TL (60.000 - 58.000) x % 20 = 700 TL | 14.110 |
Serbest meslek erbabı Bay (C)'nin bu faaliyetinden elde ettiği 60.000 TL'lik kazancı üzerinden 2012 yılı gelir vergisi tarifesine göre hesaplanan 14.110 TL'lik gelir vergisinden, bu faaliyeti dolayısıyla yaptığı tahsilatlar üzerinden kesilen vergileri (tevkifat) düştükten sonra, ödenecek vergi kalması durumunda, ilki 2013/Mart ayının sonunda, ikincisi de Temmuz ayının sonunda olmak üzere, 2 eşit taksitte vergi dairesine ödeyecektir.
52. Sahibi olduğu taşıtı kiraya veren kişinin ödediği motorlu taşıtlar vergisi, gider olarak indirilebilir mi?
Gelir Vergisi Kanunu'nda indirilebilecek giderler arasında, kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim ve harçlar da sayılmaktadır. Ancak Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nun 14. maddesinde, binek otomobilleri için ödenen motorlu taşıtlar vergisinin, safi iradın belirlenmesinde gider olarak indirilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Kanuna bağlı (II) sayılı tarifede gösterilen taşıtların (minibüs, otobüs, kamyon, kamyonet, çekici ve benzerleri) kiralanması halinde ise bunlar için ödenecek motorlu taşıtlar vergisi gider olarak indirilebilecektir.
Ticari amaçla kullanılan uçak ve helikopterler ile taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerin bu amaçla kiraya verdikleri binek otomobillerine ilişkin olarak ödenen motorlu taşıtlar vergilerinin de gider olarak indirilmesi mümkündür.
53. Sahibi oldukları konutu kiraya vererek, kendileri kirada oturan kişilerin ödediği kiralar gider olarak indirilebilir mi?
Sahibi oldukları konutları kiraya vererek, kiraladıkları bir başka konutta oturanların ödedikleri kira bedelleri, elde ettikleri kira gelirinin beyanı sırasında kazançtan indirilebilmektedir. Ancak bunun için kira gelirinin beyanı sırasında gerçek gider yönteminin seçilmiş olması gerekmektedir.
Ancak, madde metninde de belirtildiği gibi, indirim konusu yapılabilecek olan tutar, oturulan konut için ödenen kira bedelidir. Sahibi olduğu konutlardan birini kiraya veren kişinin kiraladığı işyeri için ödediği kirayı elde ettiği kira gelirinden indirebilmesi mümkün değildir.
54. Oturulan konut için ödenen kira, kiraya verilen konuttan elde edilen kira gelirinden fazla ise aradaki fark zarar olarak kabul edilir mi?
GVK'nın, "Giderler" başlığını taşıyan 74. maddesinde, indirilebilecek giderler olarak sayılanlardan bir tanesi de, sahibi oldukları konutu kiraya verenlerin, kira ile oturdukları konutların kira bedelleridir. Ancak ilgili bentte, bu şekilde indirim konusu yapılan kira bedelinin indirilemeyen kısmının gider fazlalığı sayılmayacağı hükmü bulunmaktadır. (Gider fazlalığı sayılan ve sayılmayan giderler 47. sorunun cevabında yer almaktadır.) Dolayısıyla bu şekilde ortaya çıkan gider fazlalıkları, zarar olarak kabul edilmeyecektir.
Bu sebeple söz konusu indirimin, Kanun'da sayılan diğer giderler indirildikten sonra yapılması gerekmektedir.
55. Oturulan konut için ödenen kira bedeli, sahip olunan işyerinin kiraya verilmesinden sağlanan kira gelirinden indirilebilir mi?
Gelir Vergisi Kanunu'nda oturulan konut için ödenen kira bedelinin, ancak, sahip olunan konutun kiraya verilmesinden sağlanan kira gelirinden indirilebileceği hükme bağlandığından, bu mümkün değildir.
56. Yazlıklar için ödenen kiralar, gayrisafi hasılatın tespiti sırasında indirilebilir mi?
Kira ile oturulan konutun kirasının, sahibi bulunulan konuttan elde edilen kira gelirinden indirilebilmesi için, burada yerleşmek maksadıyla oturuyor olmak gerekir. Konut, bir kişinin devamlı yerleşmek amacıyla oturduğu yer anlamındadır. Bir başka ifade ile ikametgahıdır. Bu nedenle, sahip oldukları konutu kiraya verenlerin, geçici olarak kiraladıkları yazlıklar için ödedikleri kira bedellerini gider olarak indirebilmeleri mümkün değildir.
57. Yurtdışında ödenen konut kirası, yurtiçinde kiraya verilen konuttan sağlanan gelirden indirilebilir mi?
Bu konuda verilen yargı kararlarından sonra, Bakanlığın konuyla ilgili son görüşü, yurt dışında ödenen konut kiralarının da, yurt içindeki konuttan elde edilen kira gelirinden indirilebileceği yönündedir.
58. Ödenen konut kirası, eşe ait konuttan elde edilen kira gelirinden indirilebilir mi?
Eşlerden biri adına kiralanan bir gayrimenkulün kira bedelinin, diğer eşe ait bir gayrimenkulden sağlanan kira gelirinden indirilmesi mümkün değildir.
59. Kamu konutları (lojmanlar) için ödenen kira bedelleri, indirim konusu yapılabilir mi?
Oturulan lojman için ödenen kira bedeli, konut olarak kiraya verilen gayrimenkulden elde edilen kira gelirinden indirilebilir. Ancak bunun için beyannamede gerçek gider yönteminin seçilmesi ve diğer giderlerde olduğu gibi bu giderin de belgelendirilmesi gerekmektedir.
60. Amortisman, binaların hangi değeri üzerinden hesaplanır, oranı nedir?
Kiraya verilen binalardan elde edilen iradın safi tutarının tespiti sırasında indirim konusu yapılan giderlerden biri olan amortismanlar,
· Biliniyorsa, maliyet bedeli üzerinden,
· Bilinmiyorsa, bina ve araziler için emlak vergisi değeri, diğer mallar için emsal değeri üzerinden,
hesaplanmalıdır. Amortisman oranı % 2'dir.
Buna göre örneğin, 400.000 TL'ye alınmış olan bir konutun kiraya verilmesi durumunda, 1 yıl içerisinde elde edilen kira gelirinin beyan edilecek tutarının tespiti sırasında, gayrisafi hasılattan (400.000 x % 2=) 8.000 TL tutarındaki amortisman gider olarak düşülebilecektir. Bu tutarın gider olarak düşülebilmesi için beyannamede "gerçek gider" yönteminin seçilmiş olması gerekmektedir.
61. Boş arazi ve arsalar için amortisman ayrılabilir mi?
Kiralamaya konu olan boş arazi ve arsalar, amortismana tabi değildir. Dolayısıyla bunlarla ilgili olarak maliyet bedeli üzerinden amortisman hesaplanması ve bu giderin, elde edilen kira gelirinden indirilmesi mümkün değildir.
62. İndirilebilecek onarım giderlerinden ne anlaşılması gerekir?
Safi iradın tespitinde indirimine izin verilen onarım gideri, gayrimenkulün iktisadi değerini artıracak surette, tevsi, tadil veya bunlara ilaveler yapılması için katlanılan giderler dışındaki giderlerdir.
Kalorifer veya elektrik tesisatının onarılması, boya-badana vb. için yapılan harcamalar, bu kapsamda değerlendirilebilir.
63. Gayrimenkulün kısmen kiralanması durumunda, yapılan giderlerin tamamı indirilebilir mi?
Böyle bir durumda, yapılan giderlerin ancak kiralanan kısma isabet eden tutarı indirim konusu yapılabilir. Bu nedenle yapılan giderlerin öncelikle indirilebilir ve indirilemez gider olarak ikiye ayrılması ve safi iradın tespitinde, sadece indirilebilir giderlerin, kiralanan kısma isabet eden bölümünün dikkate alınması gerekmektedir.
64. Kiracısı tarafından bir başkasına kiralanan bir gayrimenkul için ödenen kira bedeli, tahsil edilen kira bedelinden indirilebilir mi?
Kiraladığı gayrimenkulü bir başkasına kiralayan kiracı da, elde ettiği kira gelirini gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan etmek zorundadır. Böyle bir durumda gerçek gider yöntemini seçen kiracının, tahsil ettiği kira bedelinden aynı gayrimenkul için ödediği kira bedelini indirme hakkı bulunmaktadır.
   |