Skip to Content
vergiresim

100 Soruda Serbest Bölgeler


22.     Serbest bölgelerde kurumlar vergisi istisnasının kapsamı nedir?

Serbest bölgelerde kurumlar vergisi istisnasının kapsamı, faaliyet ruhsatının alındığı tarih ile faaliyet konusuna göre farklılıklar göstermektedir.

İstisna, sadece serbest bölgelerde yürütülen faaliyetlerden elde edilen kazançlara ilişkindir.Dolayısıyla, serbest bölgelerde şubesi bulunan kurumlar ile kanuni veya iş merkezi serbest bölgelerde olan mükelleflerin, bu bölgeler dışında yürüttükleri faaliyetlerden elde ettikleri kazançlar istisna kapsamında değildir.

İstisnanın, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergilere şümulü yoktur.

23.     Serbest bölgelerde faaliyette bulunanların GVK ve KVK uyarınca vergi kesintisine tabi ödemeleri üzerinden vergi kesintisi yapma yükümlülüğü var mıdır?

Serbest bölgelerde faaliyette bulunanların, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca vergi kesintisine tabi ödemeleri üzerinden vergi tevkifatı yapmaları gerekmektedir.

24.     Serbest bölgelerde faaliyette bulunanlar, Türkiye’nin taraf olduğu Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarından yararlanabilirler mi?

Serbest bölgelerde faaliyette bulunan tam mükellefler, Türkiye’nin taraf olduğu Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması hükümlerinden faydalanabilmektedir. Bu kapsamda bölgede faaliyet gösteren tam mükellefler, dar mükellef kişi ve kurumlara yaptıkları stopaja tabi ödemelerle ilgili olarak anlaşmalar kapsamında kesinti yapmama veya düşük oranlı kesinti yapma hakkına sahiptirler.

25.     Serbest bölgede faaliyette bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin kar dağıtımı yapmaları halinde tevkifat uygulanır mı?

Serbest bölgelerde faaliyette bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu bölgelerde elde ettikleri kazançları dağıtmaları halinde, dağıtılan kâr payları üzerinden elde edenin hukuki niteliğine göre Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. ve 30. maddeleri kapsamında vergi kesintisi yapılması gerekmektedir. Öte yandan, kar dağıtımı esnasında Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 62. maddesi ile Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının ilgili hükümlerin de dikkate alınması gerekeceği tabiidir.

26.     Serbest bölgelerde faaliyette bulunanların mevduat faizi ve repo gelirlerinden vergi kesintisi yapılır mı?

Serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumlar vergisi mükelleflerinin serbest bölgelerdeki banka veya diğer finans kurumlarında bulunan mevduat hesaplarına tahakkuk ettirilen faizler ile repo kazançları üzerinden, yürürlükteki mevzuat hükümleri çerçevesinde vergi kesintisi yapılması gerekmektedir. Bu kazançların istisna kapsamında değerlendirilmesi durumunda, kesinti yoluyla ödenen vergilerin mahsup ve/veya iadesi söz konusu olmayacaktır.

27.     06.02.2004 tarihi itibariyle ruhsat sahibi olanlar açısından kurumlar vergisi istisnası uygulaması nasıldır?

Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3. maddesi uyarınca 06.02.2004 tarihi itibariyle serbest bölge faaliyet ruhsatı sahibi mükelleflerin, ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetler dolayısıyla elde ettikleri kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır.

28.      06.02.2004 tarihinden önce üretim faaliyeti dışında bir alanda faaliyet ruhsatı almış mükelleflerin, faaliyet ruhsat sürelerinin uzatılması halinde kurumlar vergisi istisnasından yararlanabilirler mi?

06.02.2004 tarihinden sonra, mükelleflerin faaliyet ruhsatlarının süresinin çeşitli nedenlerle (inşaat süresi ile ilgili süre uzatımları hariç) uzatılması durumunda, istisna süresinin uzaması söz konusu değildir.

29     Serbest bölgelerde üretim faaliyetlerinde bulunan mükellefler açısından kurumlar vergisi istisnası uygulaması nasıldır?

Serbest bölgelerde üretim faaliyetinde bulunan mükellefler açısından faaliyet ruhsatının alınış tarihinin kurumlar vergisi istisnasının uygulanmasına etkisi bulunmamaktadır. Bu mükelleflerin serbest bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar kurumlar vergisi istisnası kapsamındadır.

Dolayısıyla 06.02.2004 tarihinden sonra imalat ruhsatı almış mükellefler ile 06.02.2004 tarihi itibariyle imalat ruhsatına sahip olmakla birlikte ruhsat süreleri sona eren ve süre uzatımına giderek imalat faaliyetlerine devam eden mükelleflerin, bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde edecekleri kazançları, Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar kurumlar vergisi istisnası kapsamında değerlendirilecektir.

30.     İstisna kazanç tutarının tespiti nasıl yapılır?

Serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflere sağlanan istisna, bir kazanç istisnasıdır. Dolayısıyla, mükelleflerin serbest bölgelerdeki faaliyetlerinden elde ettikleri hasılattan, bu faaliyetlere ilişkin olarak yapılan giderlerin düşülmesi sonucu bulunacak kazanç kurumlar vergisinden istisna olarak değerlendirilecektir.

İstisna kazancın ve bu bağlamda kurumlar vergisi matrahının tespiti açısından, istisna kapsamında bulunan ve bulunmayan hasılat, maliyet ve gider unsurlarının ayrı ayrı izlenmesi ve istisna kapsamında olan faaliyetlere ait hasılat, maliyet ve gider unsurlarının, diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmemesi ve kayıtların da bu ayrımı sağlayacak şekilde tutulması gerekmektedir.

31.    Serbest bölgelerde elde edilen faiz, repo ve kur farkı gelirleri istisna kapsamında mıdır?

Serbest bölgelerde yürütülen istisna kapsamındaki faaliyetlerden doğan alacaklara ilişkin kur farkı ve vade farkı gelirleri de istisna kapsamında değerlendirilmektedir.

Aynı şekilde, serbest bölgelerde yürütülen faaliyetler çerçevesinde elde edilen hasılatın, serbest bölgelerde yürütülen faaliyetler çerçevesinde yapılacak ödemelerde kullanılıncaya kadar geçici olarak serbest bölgelerde mevduat hesaplarında veya repo işlemlerinde değerlendirilmesi sonucu elde edilen gelirler de söz konusu istisnadan yararlanabilmektedir. İstisnanın bunun dışında, serbest bölgelerde elde edilmiş olsa dahi faiz, repo ve benzeri faaliyet dışı gelirlere teşmil edilebilmesi, bu istisnanın sadece bu bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetler dolayısıyla elde edilen kazançlar ile sınırlanması nedeniyle mümkün bulunmamaktadır.

32.    TÜBİTAK ve benzeri kurumlar tarafından Ar-Ge projelerine ilişkin olarak ilgili mevzuat çerçevesinde hibe şeklinde sağlanan destek tutarları istisna kazanç kapsamında değerlendirilebilir mi?

Serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflere, istisna kapsamındaki faaliyetlerine ilişkin olarak TÜBİTAK ve benzeri kurumlar tarafından Ar-Ge projelerine istinaden ilgili mevzuat çerçevesinde hibe şeklinde sağlanan destek tutarları, kurum kazancına dahil edilecek ve istisnadan yararlandırılacaktır.

33.    Serbest bölgelerde yürütülen ve istisna kapsamında olan faaliyetlerin zararla sonuçlanması halinde, bu zararlar gider yazılabilir mi veya ertesi yıla devredebilir mi?

Serbest bölgelerde yürütülen ve istisna kapsamında olan faaliyetlerin zararla sonuçlanması halinde, bu zararların istisna kapsamında olmayan diğer faaliyetlere ilişkin kazançlardan indirilmesi mümkün olmadığı gibi ertesi yıla devredilmesi de mümkün değildir.

34.    Kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara isabet eden giderlerin istisna dışı kazançlardan indirilmesi mümkün müdür?

Kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara ilişkin olarak yapılan giderler, kurumun vergiye tabi diğer kazanç tutarının tespitinde kurum kazancını azaltıcı veya kurum zararlı ise bu zararı artırıcı bir unsur olarak indirim konusu yapılamaz. Bu nedenle, istisna kapsamındaki gelirlerin elde edilmesi için yapılan giderler, sadece söz konusu kazançların tespitinde indirim konusu yapılabilmektedir.

35.    Müşterek genel giderler nasıl dikkate alınır?

Merkezi veya şubesi serbest bölgelerde bulunan mükelleflerin, hem serbest bölgedeki faaliyetleri hem de serbest bölge dışındaki faaliyetlerine ilişkin müşterek genel giderleri, merkezde ve şubede oluşan maliyetlerin toplam maliyetler içindeki oranı dikkate alınarak dağıtıma tabi tutulur.

Bu dağıtımda kullanılacak maliyetlerin hesabında, merkezde ve şubede oluşan satılan malın maliyeti ile faaliyet giderlerinin toplamı dikkate alınır.

36.    Hem serbest bölgede hem de serbest bölge dışındaki faaliyetlerde kullanılan amortismana tabi iktisadi kıymetlerinin amortismanları nasıl dikkate alınır?

Merkezi veya şubesi serbest bölgelerde bulunan mükelleflerin hem serbest bölgelerde hem de serbest bölge dışındaki faaliyetlerde kullanılan amortismana tabi iktisadi kıymetlerinin amortismanlarının, esas itibarıyla her bir işte kullanıldıkları gün sayısı dikkate alınarak dağıtılması gerekmektedir. Hangi işlerde ne kadar süreyle kullanıldığı tespit edilemeyen sabit kıymetlere ilişkin amortismanlar ise diğer müşterek genel giderlerle birlikte dağıtıma tabi tutulur.

37.  İstisna kazançların beyanında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

İstisnadan yararlanan kazançlar, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından kurumlar vergisi beyannamesinin "Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisnalar" bölümünde yer alan "Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazançlar" satırında gösterilecektir.

İstisna kapsamındaki faaliyetlerin zararla sonuçlanması halinde (bu zararların istisna kapsamında olmayan faaliyetlere ilişkin kazançlardan indirilmesi veya ertesi yıla devredilmesi mümkün olmadığından), istisna kapsamındaki faaliyetlere isabet eden zarar tutarı kadar kanunen kabul edilmeyen gider beyan edilmesi gerekecektir.

38.    Serbest bölgelerde yürütülen imalat faaliyetlerinde bulunan mükelleflerin hangi kazançları istisna kapsamı dışındadır?

Serbest bölgelerde imalat faaliyetinde bulunmak üzere ruhsat almış mükelleflerin;

·         Üretim dışı faaliyetlerden,

·         Serbest bölge dışında üretilen malların satışından,

·         Faaliyet ruhsatında belirtilen alan dışında üretilen malların satışından,

·         Serbest bölgede veya serbest bölge dışında fason olarak imal ettirilen ürünlerin satışından,

elde ettikleri kazançları istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.

39.    Üretilen ürünlerin satışının yurtiçi veya yurtdışına yapılması kurumlar vergisi istisnası açısından bir önem arz eder mi?

Üretime dayalı istisna uygulamasında, imal edilen ürünün yurtdışına veya yurtiçine satılmasının bir önemi bulunmamaktadır.

40.    Üretime dayalı istisnanın uygulanabilmesi için vergi dairesine verilmesi gereken belgeler nelerdir?

Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançların gelir veya kurumlar vergisinden istisna edilebilmesi için;

·         Bölgelerde “imalat” faaliyetinde bulunmak üzere almış oldukları ruhsatın bir örneğini,

·         Sanayi sicil belgesi ve kapasite raporunun bir örneğini,

·         İmalat faaliyetinde kullanılacak araç parkını gösteren bir listeyi,

yeni mükellefiyet tesis ettirenler mükellefiyet tesisinde, durum değişikliklerinde ise (yeni bir alanda imalata başlayacak mükelleflerin bu durumu ruhsatlarına işlettirdikten sonra) değişikliği müteakiben verecekleri ilk geçici vergi beyannamesi ekinde, ilgili vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.

41.    İmalatın belli safhalarında dışarıdan fason hizmet alınması istisna uygulamasına engel teşkil eder mi?

Kural olarak istisna uygulaması açısından, imalat faaliyetinin serbest bölgede yapılması gerekmektedir. Bununla beraber imalatın belli safhalarında dışarıdan fason hizmet satın alınması istisna uygulamasına engel teşkil etmez.

Ancak bunun için, fason imalatın sadece sanayi sicil belgesi veya faaliyet ruhsatında yazılı üretim kapsamında yaptırılması, imalatın fason imalattan çok işletmenin kendi imalatından oluşması, istisnadan yararlanacak kazanç tutarının fiili kapasite kullanımı ile sınırlı olması, iş riskinin ve organizasyonunun üstlenilmesi, hammadde ve yardımcı maddelerin temin edilmesi gerekmektedir.